صاحب‌خبر - زهرا حاجیان – سال هاست با وجود همه گلایه ها وانتقاداتی که درباره وضعیت بودجه پژوهشی مطرح می شود ؛سهم اعتبارات پژوهشی کشور از آن چه در برنامه های توسعه پیش بینی شده بسیار کمتر است و در دهه های گذشته با پشت سر گذاشتن برنامه های توسعه سوم،چهارم وپنجم و با وجود تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم توجه مسئولان به بودجه های پژوهشی ؛ متاسفانه سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی هنوز زیر 0.5 درصد است و این موضوع آن گونه که صاحب نظران بیان می کنند بیانگر آن است که اعتقادی به موضوع پژوهش در کشور وجود ندارد. مروروضعیت اعتبارات پژوهشی کشور نشان می دهد ؛ طبق برنامه چهارم ، سهم پژوهش کشور باید به 2درصد تولید ناخالص داخلی می رسید امامتاسفانه این خواسته هیچ گاه محقق نشد .موضوعی که در برنامه پنجم نیز؛ این بار برای رسیدن به سهم 3 درصدی پژوهش درGDP هدف گذاری شدحال آن که طی سال های اول تاپنجم برنامه ، بودجه پژوهش به ترتیب 0.45 ، 0.46 و 0.47 و 0.48 درصد تولید ناخالص داخلی بود . سهمی که با آن چه در سند چشم انداز 20 ساله بر آن تاکید شده است، فاصله بسیار زیادی دارد.براساس آن چه که در لایحه برنامه ششم توسعه آمده؛ سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی 3 درصد تعیین شده است ،بااین حال ظاهرا برای تحقق همین سهم نیز اراده ای وجود ندارد . گواه این موضوع نیز حذف جدول 14 لایحه بودجه سال 97 است که اگر چه در دوسال گذشته نیزاین جدول ویژه که برای کمک به توسعه فعالیت های علمی درکشور و اجرای سیاست های کلی علم وفناوری و افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی، با پیش بینی رقمی در حدود 7 هزار میلیارد تومان ؛ در لایحه بودجه گنجانده شده بود ؛ هیچ گاه عملیاتی نشدتا سهم پژوهش کشورهمواره کمتر از 0.5 درصدتولید ناخالص داخلی باقی بماند .دولت باحذف ردیف اعتباری بسیاری از عرصه های پژوهشی مانند طرح های کلان فناوری،وعده داده بودهمه اعتبارات در قالب جدول 14 تجمیع شودتا برای اولین بار در تاریخ کشور، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی به یک درصد برسدکه متاسفانه محقق نشد.زاهدی رئیس کمیسیون آموزش وتحقیقات مجلس درگفت و گو با خراسان با اشاره به حذف جدول 14 از لایحه بودجه سال 97 خاطرنشان کرد : متاسفانه کمبود اعتبارات پژوهشی کشور همواره یکی از معضلات این حوزه بوده و این کمبود ها باعث شده است هدف گذاری های انجام شده در برنامه های توسعه در این زمینه هیچ گاه محقق نشود.وی افزود: جدول 14در حالی از لایحه بودجه سال 97حذف شده است که در سال های گذشته نیز متاسفانه این اعتبار محقق نشد به طور نمونه در سال 95 تنها 50 میلیارد تومان آن محقق شد که طی نامه ای به رئیس جمهوری این مسئله را تذکر دادم. وی در خصوص تبعات تخصیص نیافتن بودجه وعده داده شده از سوی دولت به پژوهش گفت: اولین آسیبی که از تخصیص نیافتن این اعتباربه بخش پژوهش و فناوری وارد خواهد شد، تحقق نیافتن سهم یک درصدی پژوهش از تولید ناخالص داخلی است که درقانون واسناد بالادستی نظام پیش بینی شده است. ازسوی دیگردرحالی که قرار بود این اعتباربه تحقیقات کاربردی تخصیص یابد و برای رفع نیازهای دستگاه های مختلف به کار گرفته شود ، محقق نشدن آن موجب می شود بسیاری از نیاز های دستگاه ها بر طرف نشود و رفع نشدن این نیاز ها وابستگی ما را به خارج بیشتر می کند. وی بابیان این که بودجه پژوهش نباید تنها روی کاغذ رشد کند ، تاکید کرد: زمانی که صحبت از اقتصاد مقاومتی به میان می آید ، نباید فراموش کنیم اساس این اقتصاد، اقتصاد دانش بنیان است و طرح های کلان ملی نیز بستر ساز اقتصاد دانش بنیان در کشور است. در همین حال دکتر معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیرنیزبا اشاره به کمبود بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها ،بی توجهی دولت به تخصیص اعتبارات کافی به پژوهش را زمینه ساز ایجاد بحران در دانشگاه ها بیان می کند . عسگریان ابیانه معاون مالی واداری وزارت علوم نیز در گفت و گو با خراسان با بیان این که وزارت علوم تلاش می کند جدول 14 را احیا کند ، افزود:در بند 3 تبصره 4 لایحه بودجه چهار هزار میلیارد تومان نیز برای تجهیزات پژوهشی وزیرساختی توسط صندوق توسعه ملی پیش بینی شده بود که این مبلغ نیزمتاسفانه حذف شد.دکتر قره یاضی مدیر سابق امور تحقیقات سازمان برنامه وبودجه نیزدر گفت و گو با خراسان گفت : کشور ما درسند نویسی به خودکفایی رسیده است و می توان این اسنادرا صادر هم کرد امامسئله اصلی بی توجهی به این اسناد است.تا کنون هیچ مسئولی به اندازه مقام معظم رهبری از مقوله پژوهش و توسعه علمی دفاع نکرده است،اما در مقابل متاسفانه شاهد بی توجهی مسئولان امر به تحقق منویات رهبر انقلاب در این زمینه هستیم.به طور نمونه با وجود برنامه های سوم وچهارم و پنجم هیچ گاه سهم پژوهش از GDP تامین نشده است. اکنون بسیاری از کشورهای توسعه یافته حداقل 4 تا 5 درصد تولید ناخالص داخلی خود را در عرصه پژوهش هزینه می‌کنند؛چراکه به خوبی می‌دانند صرف این هزینه،یک نوع سرمایه‌گذاری سودآور در طولانی مدت است اما بی‌توجهی به بودجه تحقیقات در کشور ما همچنان تداوم دارد واین باعث بی انگیزگی محققان ؛ عقب ماندگی کشور و تاثیرگذار نبودن پژوهش در اقتصاد کشور خواهد شد .∎​