حق نشر عکس EPA

باربارا پلت آشر، خبرنگار بی‌بی‌سی نگاهی به نکته‌های اساسی تغییر سیاست دونالد ترامپ در مورد شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل انداخته است.

کریسمس طولانی برای فلسطینیان

کمتر از یک ماه پیش یکی از دیپلمات‌های ارشد فلسطینی در واشنگتن از احتمال موفقیت آقای ترامپ در مذاکرات صلح گفت، مذاکراتی که دیگران در آن شکست خورده‌ بودند.

حسام زملط، نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین، گفت که آقای ترامپ در هر نشستی تایید کرده که "از جان و دل" به این مذاکرات پایبند است.

این تعبیری خوشبینانه از روند صلحی ناپایدار بود.

نمایندگان آقای ترامپ در مذاکرات صلح تلاش کرده‌اند تا به فلسطینی‌ها نشان دهند که روابط‌شان با کاخ سفید در مسیر پیشرفت بوده است.

در همین راستا، آقای زملط قصد داشت مهمانی کریسمسی را در ساختمان کنگره آمریکا برگزار و شماری از اعضای کنگره و مقامات دولت را هم دعوت کند.

• ترامپ بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت
• ترزا می: آینده بیت‌المقدس باید در مذاکرات صلح تعیین شود

حق نشر عکس EPA Image caption مقام‌های فلسطینی از برپایی جشن کریسمس در کاپیتول هیل صرف نظر کردند

اما زمانی که نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین خبر تصمیم دونالد ترامپ در مورد شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل را شنید، این مراسم را لغو کرده و گفت که برگزاری چنین مراسمی پس از "اعلام خبری که مغایر با پیام صلح است" اقدامی نامناسب است.

استراتژی وجود ندارد

واقعیت این است که تعجب فلسطینیان و همین‌طور رهبران کشورهای عربی نشان می‌دهد که این اقدام آقای ترامپ تصمیمی برخاسته از یک استراتژی وسیع‌تر در خاورمیانه نبوده است.

گمانه زنی‌هایی وجود دارد که این اقدام آقای ترامپ تاکتیکی با هدف آماده‌سازی زمینه برای مذاکرات صلح است.

اما شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد او با این اقدام سعی کرده که به وعده‌های انتخاباتی که به یهودیان آمریکایی طرفدار اسرائیل و مسیحیان انجیلی داده، عمل کند.

گزارش‌های متعددی حکایت از آن دارد که آقای ترامپ ازادامه مخالفت‌های تیم امنیت ملی دولتش خسته شده بود. دوشنبه هفته پیش این تیم درنشستی درباره گزینه‌های انتقال سفارت در اسرائیل بحث و مذاکره کردند.

براساس قانون، دولت آمریکا هر شش ماه باید در مورد انتقال سفارت این کشور از تل آویو به بیت‌المقدس تصمیم‌ می‌گرفت و یا به دلیل مسائل امنیت ملی از آن چه که در کنگره آمریکا به تصویب رسیده، چشم‌پوشی می‌کرد.

آقای ترامپ در سخنانی گفت: "در حالی که روسای جمهور پیشین چنین مسئله‌ای را وعده مهم انتخاباتی خود عنوان می‌کردند، اما از اعلام آن خودداری کرده‌اند، اما من این موضوع را اعلام می‌کنم."

حق نشر عکس Getty Images Image caption آقای ترامپ این تصمیم را در حالی که مایک پنس، معاونش او را همراهی می‌کرد در کاخ‌سفید اعلام کرد

این موضوعی مسیحی است

مایک پنس، معاون آقای ترامپ، نقش مهمی در متقاعد کردن او به انجام وعده‌های انتخاباتی‌اش دارد. این نشانگر قدرت سیاسی تندروهای مسیحیان انجیلی است که مشتاقانه از اسرائیل حمایت می‌کنند.

حنان اشراوی، نماینده مسیحی پارلمان فلسطینیان، در گفتگویی با بی‌بی‌سی گفت:"ما اصالتا مسیحی هستیم. ما مالک این سرزمین هستیم. ما مردمی هستیم که قرن‌ها در این سرزمین زندگی می‌کنیم. چطور آنها جرئت کردند که به اینجا بیایند و رساله‌های انجیلی را تحویل ما دهند."

آزمونی برای خاورمیانه جدید

متحدان عرب آمریکا واکنش شدیدی به اعلام شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل از خود نشان داده‌اند.

بیت‌المقدس سرزمینی مقدس است نه پایتختی مورد مناقشه. این به معنای آن است که رهبران عرب کمتر تمایل دارند که رویکردی عملی در قبال آن داشته باشند. رویکردی که احتمالا ممکن است در نهایت در سایر مسائل اصلی درگیری‌های فلسطینیان- اسرائیل اتخاذ کنند.

عربستان و اردن به عنوان نگهبانان اماکن مذهبی، نسبت به شعله‌ور شدن خشم در جهان اسلام هشدار داده‌اند.

اما تحولات در جهان عرب باعث تغییر اولویت‌ها از مسئله فلسطینیان به مسائلی دیگراز جمله ایران به ویژه در میان کشو‌رهای حوزه خلیج فارس شده است.

آن‌ها یک همکاری بی‌ سروصدا و بدور از جنجال را با اسرائیل شکل داده‌اند و به همین دلیل نیازمند حضور آقای ترامپ در کنار خود هستند.

اگر که کشورهای حوزه خلیج فارس سروصدای زیادی در مورد شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت فلسطین از خود نشان دهند، اما در عین حال اقدامی در این مورد انجام ندهند. این دلیل دیگری از وجود خاورمیانه‌ای جدید است.

• جنجال سر انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس
• اردوغان: پایتخت شناختن بیت‌المقدس خط قرمز است

Image caption وضعیت عملی و حقوقی بیت‌المقدس بسیار پیچیده است

مسئله ایجاد دو کشور مستقل است

در آخر کار سوال واقعا این نیست که آیا پایتخت اسرائیل بیت‌المقدس غربی است یا نه، بلکه سوال این است که آیا بیت‌المقدس شرقی اشغال‌شده پایتخت دولت فلسطینی خواهد بود.

آقای ترامپ این احتمال را با گفتن این مسئله که دولت آمریکا در مورد وضعیت نهایی این شهر مقدس تصمیم‌گیری نکرده، مسکوت گذاشته است.

ظاهرا اشاره آقای ترامپ به این مسئله است که ادعای فلسطینیان بر بیت‌المقدس شرقی هنوز بر میز مذاکره وجود خواهد داشت.

اما آقای ترامپ در سخنانش به روشنی بیان نکرد که هدف نهایی ایجاد دو کشور مستقل است.

او گفت که آمریکا از چنین راه حلی در صورتی که مورد قبول دوطرف باشد، حمایت خواهد کرد. این آن تایید صریحی که فلسطینیان به دنبالش هستند، نبود.

در نهایت او به فلسطینیان هیچ پیشنهادی نکرد و سخنان او به عنوان تاییدی بر اسرائیل بود.

روند صلح

آقای ترامپ ادعا کرده که اعلام شناسایی بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل روند صلح را تسریع خواهد کرد.

اما این مسئله بیشتر ابتکار صلح او را خراب می‌کند. این مسئله به کسانی که دراسرائیل مخالف ایجاد کشور مستقل فلسطینی و دادن امتیاز اراضی در بیت المقدس هستند، جسارت می‌دهد.

و این مسئله شرایط را برای محمود عباس، رئیس دولت خودگردان فلسطینی برای نشستن بر سر میز مذاکره دشوار می‌کند.

مقامات دولت ترامپ اعلام کرده‌اند که همچنان بر روی طرح صلح کار می‌کنند و در انتظار آرام شدن اوضاع هستند. این طرح هنوز آماده نیست، بنابراین فلسطینیان وقت دارند تا طرح صلح را رد کرده و یا آن را بررسی کنند.

اما آقای ترامپ با این تصمیمش آمریکا را وارد مشاجره بیت‌المقدس کرده است. که این موقعیتی ناراحت‌کننده و شاید غیرقابل دفاع برای یک میانجی است.