روزنامه های امروز صبح تهران، سه شنبه ۲۱ آذر با انعکاس دیدار پوتین از دمشق و گمانه زنی درباره آینده دمشق، به شرایط خاورمیانه و تاثیر تصمیم تازه ترامپ بر آینده فلسطین و اسراییل پرداخته اند.
بودجه سال آینده کشور، افزایش عوارض خروج از کشور و کاهش یارانه ها از جمله مطالبی است که روزنامه های هر دو طیف سیاسی به نقد آن پرداخته اند.
حق نشر عکس جامعه فردا Image caption تیتر و عکس صفحه اول جامعه فرداآینده سوریه
جامعه فردا در سرمقاله خود نوشته: با پایان کار داعش و پاک شدن سوریه از این گروه تروریستی موضوع خروج نیروهای خارجی می‌تواند به عنوان یک مسئله سیاسی مورد توجه طرف‌های درگیر و ناظران خارجی قرار گیرد. در حال حاضر چند نیروی خارجی در خاک سوریه مستقرند که عمده‌ترین آنها آمریکایی‌ها، روس‌ها، ترک‌ها و ایرانیان و بخش‌هایی از نیروهای حزب‌الله هستند. از میان این کشورها، دو کشور ایران و روسیه با دعوت رسمی دولت سوریه در این کشور به سر می‌برند و آمریکایی‌ها و ترک‌ها به بهانه سرکوب داعش و حمایت از نیروهای مورد پشتیبانی خود در بخش‌های شمالی سوریه حضور یافته‌اند. همه این نیروها باید از خاک سوریه خارج شوند.
به نوشته این مقاله: روس‌ها که به علت در دست داشتن دو پایگاه در سوریه خیال راحت از حضور دائمی رسمی در سوریه دارند، معنای اعلام خروجشان این است که چند هزار نیروی آمریکایی نیز باید از خاک سوریه بیرون بروند، درست مانند ۷۰ سال پیش که آمریکایی‌ها با بیرون بردن نیروهای خود از ایران در پایان جنگ جهانی دوم به دولت شوروی در شمال ایران علامت دادند که باید آنها نیز عقب بروند. تاریخ آینه‌وار تکرار می‌شود.
جامعه فردا احتمال داده که آمریکا با رضایت ترکیه در صدد پدید آوردن یک جمهوری جدید در شمال سوریه است و به همین جهت سایر طرف‌ها و از جمله ایران باید ابعاد این بازی را به دقت اندازه‌گیری کرده و در میانه این معرکه که در پایان آن باز هم طرف‌هایی با ملیت سوری روبه‌روی یکدیگر می‌ایستند گیر نکنند.
از ایران دفاع کنید
صبح نو در سرمقاله خود با عنوان از ایران دفاع کنیم نوشته: سوریه سرزمینی اسطوره‌ای است و وعده‌های آخر الزمان همگی ربطی به «شام» دارد. نزاع گسترده‌ای که در هفت سال اخیر در این منطقه صورت گرفته، کاملاً سویه‌ای مذهبی - سیاسی داشته و حالا بعد از صرف هزینه‌های انسانی و مالی گسترده، جهان شاهد شکست پروژه «دولت اسلامی» داعشی است.
به نظر این روزنامه مخالف دولت: این اتفاق بی شک ماحصل تدابیر، اقدامات و استقامت ایران بوده است و بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ایران هم سهم اصلی در پیروزی داشته و هم قدرت‌های درگیر دیگر، بخشی کمتر. حالا وقت خوشه چینی و تحقق آرزوها و آرمان‌هایی است که برای آن خون‌های بسیار داده شده. رکن اصلی و عینی در این میان «دولت» جمهوری اسلامی است؛ دولتی که اکنون حدود یک سال است که در دمشق سفیری ندارد و مقامات ارشد آن رفت و آمدهای محدودی به سوریه داشته‌اند.
صبح نو بدون اشاره به دیدار ترامپ از دمشق و اعلام خروج نیروی های روسی از آن کشور نوشته: رشرکای منطقه‌ای، در این یارگیری لحظه آخر از ما اندکی پیش افتاده‌اند؛ چه در تبریک گویی رسمی و دولتی، چه در دیدارها و تماس‌های دوجانبه روسای جمهور و وزرای خارجه، چه در محوریت یافتن در توافق‌های بین المللی برای ترسیم آینده سوریه. رخوت و رکودی که در اقتصاد شاهد آن هستیم، گویا به دیگر ساحات سیاست ورزی نیز نفوذ کرده و سیاست خارجی معطوف به برجام، نتوانسته خود را با شرایط منطقه‌ای جدید تطبیق دهد.
هزینه اختلاف ها در جهان اسلام
جلال خوش چهره در سرمقاله ابتکار نوشته: حالا بهتر می‌توان درک کرد؛ طالبان، القاعده، داعش و جبهه‌النصره، درگیری‌های قومی و مذهبی و ... چه اندازه در انفعال افکار عمومی مردم خاورمیانه در دفاع از ارزش‌های دینی خود موثر بوده‌اند. اعلام به‌رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت رژیم اسرائیل از سوی دونالد‌ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات متحده، بیش از هرچیز با اطمینان خاطر از این مهم بود که دولت‌های عربی که در واقع باید جلودار اعتراض‌ها علیه این اقدام باشند، کمترین واکنش لازم را خواهند داشت. مردم منطقه نیز که از کارنامه سیاه گروه‌های تکفیری به جان آمده‌اند، اکنون آرامش را بر هرگونه ناآرامی احتمالی خارج از کنترل ترجیح می‌دهند.
به نظر نویسنده: واشنگتن با این پیش‌بینی که احتمال شکل‌گیری انتفاضه دیگری در فلسطین و کشورهای خاورمیانه بسیار کمتر از دهه‌های گذشته است، خطر اعلام پایتختی بیت‌المقدس را برای اسرائیل اعلام کرد. اگرچه اعتراض‌های گسترده در سرزمین‌های اشغالی، بیروت، جاکارتا و دیگر نقاط جهان اسلام تا حدود زیادی گمان آمریکاییان را دچار تردید کرده است، اما واقعیت این است که این واکنش‌های اعتراضی به اندازه زلزله‌ای نیست که جنگ ۷۳ اعراب و اسرائیل و نیز توافق صلح ۷۹ انورالسادات و مناخیم بگین درپی داشت. جالب اینکه واکنش اعتراضی اتحادیه اروپا به اقدام ترامپ بیش از اتحادیه عرب و یا دولت‌های مسلمان بوده است.
در ادامه سرمقاله ابتکار آمده: بیشترین نتیجه جنگ‌های خاورمیانه تاکنون امنیت و عادی شدن اوضاع برای اسرائیل است. آسودگی خیال دونالد ترامپ از اقدام علیه ارزش‌های دینی و سیاسی مسلمانان و گستاخی روز افزون تل‌آویو، محصول پراکندگی جهان اسلام است. تدبیر گوهری است که جهان اسلام و به‌ویژه مردم و دولت‌های منطقه برای پایان دادن به وضع جاری محتاج آنند.
حق نشر عکس اعتماد Image caption کارتون علیرضا پاکدل. اعتمادشرایط سردرگم جنگی
محمد هدایتی در جهان صنعت نوشته: شرایط کنونی خاورمیانه بی‌شباهت به اروپای قبل از جنگ جهانی اول نیست. منازعات اقتصادی و سیاسی پوسته اروپا را شکافته بود و همگان می‌دانستند که اتفاقی می‌افتد. و آن چه اینک در خاورمیانه افتاده به نظمی برمی‌گردد که برای چند دهه مستقر بود، نظمی که منافع و ائتلاف‌ها را کم و بیش مشخص روابط را معنی‌دار می‌کرد، و حالا ترک برداشته است.
به نوشته این مقاله: نیروهای تندرو در کشورهای مختلف به تصمیم‌گیران اصلی بدل شده‌اند و منافع داخلی بسیاری از آنها در گرو تداوم این وضعیت است. روز‌به‌روز بر تضادها افزوده می‌شود. ایران و عربستان در حالتی از صلح مسلح هستند. راه‌حل مساله سوریه هنوز مشخص نیست، عراق هنوز یک دولت- ملت منسجم نیست و بسیاری از گروه‌های قومی سودای تشکیل دولت دارند. یمن در بحران فرو رفته و زخم فلسطین هم دوباره سر باز کرده است.
مقاله جهان صنعت افزوده: در برابر نیروهایی که خواهان بحرانی‌تر شدن وضعیت هستند و ابایی از جنگ‌افروزی ندارند چه باید کرد؟ مهم‌ترین مساله مقاومت و ایستادگی در برابر جنگ‌طلبان است. تنها راه، مقاومت ملی و منطقه‌ای در برابر این نیروها و در همه کشورهاست؛ نیروهایی که نسبت چندانی با دموکراسی و همزیستی فرهنگی ندارند. تا زمان استقرار نظمی جدید، نظمی که تکلیف بخش عمده این اختلاف‌ها را حل کند باید در برابر جنگ مقاومت کرد.
بودجه ۹۷
صادق صدرایی در بهار نوشته: بـا مقایسه واکنش ها به بودجه۹۷ نسـبت به ارائه لایحـه بودجه در سال هاى گذشته می توان دید که حجم اظهارنظرهایى که از طرف جامعه مطرح مى شـود قابل مقایسـه نیست. گسـترده شـدن شبکه هاى اطلاع رسـانى ازطریق فضاى مجازى موضوعى است که به شکل روزانه در حال افزایش است و جنبه مثبت آن دخالت درصد قابل توجهى از مردم در مسئله بودجه آن اسـت کـه این موضـوع مى تواند سـبب افزایش نظارت و پاسـخگو کردن نهادهاى قدرت شود.
نویسنده مقاله با اشاره به موضوع جنجالی افزایش عوارض خروج از کشور که روزنامه های مختلف به نقد آن پرداخته اند، نوشته: از ظواهر بر مى آید که عزم دولت، تغییر در شکل پرداخت یارانه نقدى است و پس از چند سال وقت کشى دولت ها، می توان شـاهد تغییرات اساسـى در این بخش بود. تصمیمی که در صـورت اجراى درسـت مى توانـد باعث تغییر ملموسـى در حوزه هایى همچون تولید شود.
مقاله بهار در نهایت نوشته: حذف جدول شـماره ۱۷ که با عنوان »کمک« به موسسـات خاص بوده اسـت و سـبب پرداخت بـدون نظارت مبالغـى کلان از بودجه بیت المال به موسسات خاص مى شد موضوع مهمى است که نباید به سادگى از کنار آن گذشـت. نظارت پذیر شـدن مبالغ این جدول در صورت تحقق گام بسیارى بلندى در جهت شفافیت اقتصادى است.
حق نشر عکس قانون Image caption کارتون مهدی عزیزی. قانونعوارض خروج، مالیات شهروندی
در میان ده ها مقاله ای که امروز در روزنامه ها چاپ شده و نویسندگان آن ها از افزایش ناگهانی عوارض خروج از کشور انتقاد کرده اند مقاله حمید قنبری در دنیای اقتصاد از زوایه دیگری به موضوع نزدیک شده.
در مقدمه این مقاله آمده: یکی از حقوق و آزادی‌های اساسی به رسمیت شناخته شده در اسناد گوناگون بین‌المللی و داخلی، حق آزادی تردد است. در ماده ۴۸ منشور حقوق شهروندی که دولت منتشر کرده، قید شده است «حق هر شهروند است که آزادانه در داخل کشور رفت و آمد کند و از ایران خارج یا به ایران وارد شود، مگر اینکه به موجب قانون این حق محدود شده باشد.» اگرچه از ظاهر این ماده به‌نظر می‌رسد که می‌توان با وضع قانون، حق آزادی رفت و آمد در داخل کشور یا به خارج از کشور را محدود کرد، اما باید توجه داشت قوانینی که موجب محدودیت حقوق بشر می‌شوند باید ضروری و دارای توجیه و همچنین، نباید با اسناد بین‌المللی حقوق بشری مغایر باشند.
نویسنده مقاله تاکید کرده: اظهارنظر برخی مسوولان مبنی‌بر اینکه افزایش عوارض در راستای افزایش سفرهای داخلی به جای مسافرت‌های خارجی و تقویت گردشگری داخلی است نیز این امر را تایید می‌کند که دولت، از افزایش عوارض خروج به‌صورت یک ابزار سیاستی و برای کاستن از تعداد مسافرت‌های خارجی استفاده خواهد کرد. در اینجا این پرسش به ذهن می‌آید که آیا بهتر نیست که با واقعی کردن قیمت ارز، یارانه‌ای که در عمل به مسافرت‌های خارجی داده می‌شود قطع شود؟
سرمقاله دنیای اقتصاد به این جا رسیده که: آیا اینکه سیاست ارزی ما سفرهای خارجی را تشویق کند و در عین حال، با افزایش عوارض خروج در پی آن باشیم که این مسافرت‌ها را کاهش دهیم و از گردشگری داخلی حمایت کنیم، بهترین سیاست ممکن است؟
چشم اندازه بودجه ۹۷
کیهان در گزارش اصلی خود مدعی شده بودجه سال آینده سفره مردم را کوچک می کند و به همین جهت نوشته: در حالی که در لایحه بودجه سال آینده سختگیری‌هایی بر مردم در حوزه‌هایی مانند حذف یارانه‌ها، افزایش قیمت برخی حامل‌های انرژی وک افزایش عوارض خروج از کشور شده است؛ بودجه جاری دولت و برخی نهادهای نورچشمی دولت افزایش یافته است.
براساس لایحه تقدیمی دولت، بودجه جاری همچنان روند صعودی خود را پیموده و بخش‌های دیگر هم به پای آن نمی‌رسند، چنانچه هزینه‌های جاری دولت از ۲۵۳ هزار میلیارد تومان به ۲۷۶ هزار میلیارد تومان رسیده تا با حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان افزایش، رشد نزدیک به ۹درصدی را تجربه کند.
کیهان بدون اشاره به جدول حذف شده ۱۷ که به نهادهای وابسته به روحانیون و یا بزرگان جناح راست تعلق می گرفت نوشته: بودجه برخی نهادهایی که به دلیل نزدیکی فکری با دولت، نور چشمی محسوب می‌شوند مانند موسسه نشر آثار امام راحل؛ میلیاردها تومان افزایش یافته است. و با وجود دست و دل‌بازی‌هایی که دولت درخصوص بودجه جاری و مصارف خود به خرج داده، فشار‌هایی به مردم در سال آینده از طریق حذف یارانه‌ها و افزایش حامل‌های انرژی خواهد آمد.
کیهان در نهایت نوشته: دولت در حالی قصد دارد سال آینده مبلغ ۲۳ هزار میلیارد تومان بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها بین خانوارهای هدف توزیع کند که نسبت به میزان مشابه سال جاری کاهش قابل توجهی داشته و بیانگر این است که تعداد زیادی از مردم، سال آینده از دریافت یارانه حذف می‌شوند.
از امروز همه هزینه‌ها مال مردمه!
پوریا عالمی در ستون طنز شرق درباره بودجه ۹۷ دولت روحانی نوشته: مسئولان فکر می‌کنند وضع و حال مردم همیشه خوب است، برای همین توقع دارند مردم دولت را حساب کنند. جالب اینجاست که مردم می‌گویند چرا از بودجه این جاهای خاص هیچی کم نشده و تازه زیاد هم شده، اما نصف بودجه بر اساس درآمد دولت از مردم نوشته شده؟ بابای ما هم هروقت بی‌پول می‌شد، اصلا از بودجه سیگار و تخمه‌اش کم نمی‌کرد، منتها پول توجیبی ما را نمی‌داد! الان هم دولت که از مریخ نیامده؛ همان باباهای ما هستند که حالا مسئول شده‌اند! الان هم بودجه طبیعی است که دقیقا روی پول‌توجیبی ما بسته شود.
به نوشته طنزنویس شرق: مردم سؤال کردند اصلا این جاها و افراد که بودجه می‌گیرند تا حالا به چه درد مردم خورده‌اند؟ و چرا خیلی از این جاها حتی مالیات هم نمی‌دهند؟ درحالی‌که مردم دست به آب هم که بزنند، مالیات و عوارض خروج و ورود باید بدهند. ما می‌گوییم همین که این اساتید بودجه تپل بگیرند و کاری به کار مردم نداشته باشند باید خدا را شکر کنیم!
پوپولیسم بازمی گردد؟
ناصر فکوهی در مقاله ای در شرق نوشته: هفته‌هاست گروهی از مسئولان پیشین که بیلان مصیبت‌باری از حضور هشت‌ساله خود در قوه مجریه برای کشور بر جای گذاشتند، شروع به اجرای برنامه‌هایی نمایشی کرده‌اند که هر‌یک از مسئولان دیگر، مطبوعات و رسانه‌ها و حتی طرفداران خود آنها تلاش می‌کنند عقلانیتی را که وجود ندارد، به صورت منفی یا مثبت در آن بجویند تا بتوانند آن را درک کنند.
به نظر این استاد دانشگاه: در رفتارهای این گروه که از رئیس دولت پوپولیستِ پیشین و معاونانش که اغلب تحت تعقیب قضائی هستند، نوعی نبود عقلانیت و لودگی و مسخرگی مشاهده می‌شود. شکل بروز آن، گاه به‌دست‌‌گرفتن زنبیل پلاستیکی قرمز‌رنگ اقشار فقیر قدیم برای حمل مدارک خود به دادگاه و گاه به سخره‌گرفتن یک رسم قدیمی و قابل احترام یعنی بست‌نشستن در مکانی مقدس بوده است؛ اما آیا می‌توان این نبود عقلانیت را معادل ناآگاهی از گرایش‌های سودجویانه یا تمایل به گریز از پاسخ‌دهی و شانه‌خالی‌کردن از زیر بار مسئولیت خطاهای گذشته دانست؟
مسلما چنین نیست و درست برعکس، این دراماتیزه‌کردن به معنای نمایشی‌کردن، به مضحکه‌گرفتن‌ها و سخنرانی‌های جنجالی، به قصد دقیق همین منظور اخیر انجام می‌شود؛ اما بحث ما در این یادداشت به موضوع این گروه مربوط نمی‌شود. فراهم‌شدن زمینه حضور احمدی‌نژاد در قدرت، موضوعی بود که تاوان بزرگی نیز بابت آن پرداخت شد.
مقاله شرق به این جا رسیده که: پوپولیسم خطری نبوده و نیست که از سر جامعه ما گذشته باشد؛ جوامعی با صدها سال پیشینه دموکراسی، امروز گرفتار پوپولیسم هستند. جوامعی با سنت‌های دیرینه عقلانیت و فلسفه دچار پوپولیسم شده‌اند و تنها و تنها یک راه برای مقابله با پوپولیسم و بازگشت آن وجود دارد و آن جدی‌گرفتن مقابله دائم با احتمال این بازگشت با افزودن پیوسته به امکانات و قابلیت‌هایی است که امکان اندیشیدن و مبادله فرهنگ‌ها و تجارب را به‌ویژه در حوزه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی هرچه بیشتر کند.
وای از وابستگی
حق نشر عکس شهروند Image caption کارتون نعمیم تدین. شهروندآیدین سیار سریع در صفحه طنز بی قانون قصه ای نقل کرده: سرش را انداخت پایین و گفت: این همه خودم‌رو کوچیک کردم، بخش خصوصی رو فربه کردم. این بود جواب زحمتام؟ به شکم گنده و چاقش اشاره کردم و گفتم: دقیقا کجا رو کوچیک کردی؟ گفت: حالا تو هم گیر نده. الان بگو به کی وابسته بشم؟ اعصابم ریخت به هم و گفتم: عمه من. دولت گفت: عمه‌ات پولداره؟ ميتونه هزینه‌های عمرانی و افزایش حقوق کارمندها رو بده؟
طنزنویس افزوده: بعد تو دلم گفتم: بنده خدا نفت حق داشت کات کنه، طرف خیلی نیازمنده... دولت گفت: از این به بعد همه هزینه‌هات برای من میشه! گفتم: مثلا چیا؟ گفت: مالیات رو زیاد می‌کنم، یارانه رو قطع می‌کنم، بیمه هم که [الیاف گوسفند]، تازه عوارض خروج از کشور رو هم با تکیه بر ضرب‌المثل یه بار جستی ملخک... برای سفر اول ۲۲۰هزار تومن، سفر دوم ۳۳۰ هزار تومن و برای سفر سوم به ۴۴۰ هزار تومن افزایش میدم.
در پایان این طنزنوشته بی قانون از قول دولت آمده: ملت همدلی خود را در ماجرای زلزله کرمانشاه نشان داد... حالا باید همدلی خود را برای کمک به دولت نشان دهد! آقایان علی دایی و صادق زیباکلام ... بسم‌الله. بودجه نداریم!