شناسهٔ خبر: 22990518 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه شرق | لینک خبر

همه شایعات درباره «هارپ»

تئوری توطئه برای همه فصول

پیمان اکبرنیا. روزنامه‌نگار و مروج علم

صاحب‌خبر -

کمتر پروژه‌ای را پیدا می‌کنید که به اندازه هارپ درباره آن تئوری توطئه ساخته شده باشد. هارپ یک پروژه پژوهشی برای مطالعه لایه بالایی جو زمین یعنی یونوسفر است. به دلیل تخصصی‌بودن و پیچیدگی پروژه، سرمایه‌گذاری و مشارکت نهادهای نظامی در آن و اطلاعات اندکی که عموم مردم از نحوه کار آن داشته‌اند و دارند، به‌تدریج شایعات بسیاری درباره آن به وجود آمده است؛ تئوری‌های توطئه‌ای که قدرت‌هایی عجیب‌وغریب برای هارپ در نظر می‌گیرند و آن را سلاحی بسیار خطرناک و مخرب می‌دانند. این شایعات و نوشته‌های شبه‌علمی نه‌تنها در ایران، که در نقاط مختلف دنیا دیده و شنیده می‌شود و هر از چند گاهی با وقوع حوادث طبیعی مثل توفان و زلزله، شیوع بیشتری پیدا می‌کند. به مرور زمان و در گسترش تئوری‌های توطئه مرتبط، به توانایی‌های هارپ افزوده شده و به‌تدریج آن را به یک اَبَرسلاح همه‌کاره تبدیل کرده است. با کمی جست‌وجو در اینترنت می‌توانید در وبلاگ‌ها و سایت‌های مختلف با توانایی‌های گسترده ذکرشده برای این اَبَرسلاح مخوف آشنا شوید. برخی از توانایی‌های ادعاشده برای هارپ عبارت‌اند از:
1- هارپ عامل تغییرات آب‌وهوایی در نقاط مختلف کره‌زمین است و به‌کارگیری آن می‌تواند باعث بروز خشک‌سالی، سیل، توفان و سایر پدیده‌های جوی و اقلیمی در مناطقی خاص شود.
2- هارپ عامل گرمایش جهانی و افزایش میانگین دمای هوا در کل کره‌زمین است.
3- به کمک هارپ می‌توان در نقاط مختلف کره‌زمین زلزله ایجاد یا آتشفشان‌ها را فعال کرد.
4- به کمک هارپ می‌توان ذهن انسان‌ها را خواند یا روی ذهن آنها تأثیر گذاشت و حالات و افکار خاصی را به مردم القا کرد.
5- به کمک هارپ می‌توان اطلاعات مربوط به منابع زیرزمینی و تأسیسات زیرزمینی کشورها را استخراج کرد.
6- به کمک هارپ می‌توان با دست‌کاری یونوسفر، سرعت چرخش زمین به دور خود را کم و زیاد کرد.
7- به کمک هارپ می‌توان انرژی الکتریکی را از تأسیسات هارپ به مناطق دیگر زمین یا به ماهواره‌ها منتقل کرد.
8- به کمک هارپ می‌توان انفجارهای زیرزمینی پرقدرت ایجاد کرد.
9- تأثیر روی موجودات زنده اقیانوس‌ها و دریاها از دیگر توانایی‌های این سامانه است.
10- ایجاد اختلال در جریان برق، کامپیوترها، هواپیماها و... را نیز باید در نظر گرفت.
احتمالا اگر کمی بیشتر بگردید، این فهرست  طولانی‌تر نیز خواهد شد. اما بسیاری از این ادعاها، برای دانشمندان رشته‌های مرتبط و کسانی که دستی بر آتش علوم پایه و مهندسی دارند، خنده‌دار و رد آن ساده است. برای مثال، اگر به فردی که در زمینه گرمایش جهانی مطالعه و تحقیق می‌کند، بگویید  یک پروژه خاص مثل هارپ از زمان افتتاح در دهه 90 میلادی، باعث بروز گرمایش زمین شده است، احتمالا اولین پاسخ او این خواهد بود که طبق مطالعات گسترده‌ای که انجام شده و جامعه علمی نیز نتایج آن را پذیرفته است، افزایش میانگین دمای کره‌زمین دهه‌ها پیش از آغاز پروژه هارپ شروع شده و گرمایش زمین، پدیده‌ای نیست که مختص دو دهه اخیر باشد. یا برای مثال، اگر از یک زمین‌شناس بپرسید که برای ایجاد یک زمین‌لرزه به چه میزان انرژی نیاز است و چگونه و طبق چه دستور عملی باید اقدام کرد، قطعا به شما خواهد گفت که ما هنوز توان پیش‌بینی یک زلزله مشخص را نداریم. اگر بخواهیم زلزله‌ای ایجاد کنیم هم نمی‌دانیم چگونه باید به یک گسل نیرو وارد کنیم تا زلزله‌ای آغاز شود، نمی‌دانیم برای این کار باید چه مقدار انرژی آزاد کنیم و این انرژی دقیقا به کدام منطقه زیر زمین فرستاده شود و با فرض اینکه همه اینها را هم بدانیم، نمی‌دانیم چطور و با چه وسیله‌ای باید این حجم از انرژی را به لایه‌های زیرین زمین ارسال کنیم. اگر با یک مهندس برق یا مخابرات صحبت کنید، احتمالا سؤالات زیادی درباره چگونگی انتقال این حجم زیاد از انرژی الکترومغناطیس از طریق آنتن‌های پروژه هارپ به نقاط دوردست کره‌زمین خواهد پرسید. این انرژی چگونه تأمین می‌شود؟ چگونه باید ارسال شود و جو زمین چگونه آن را به طور متمرکز به نقطه‌ای مشخص در فاصله هزاران کیلومتر می‌فرستد؟
به همین صورت، درباره تک‌تک قدرت‌های خارق‌العاده هارپ، هم ابهام‌های علمی وجود دارد و هم ابهام‌هایی در مورد فناوری موجود. یا یک جای کار از نظر علمی می‌لنگد و جور درنمی‌آید، یا فناوری‌های حال حاضر در خوشبینانه‌ترین حالت هنوز به حدی نرسیده‌اند که بتوانیم به کمک آنها ابزارهای لازم برای دسترسی به توانایی‌های ذکرشده هارپ را بسازیم. اما بیایید به‌گونه‌ای دیگر نیز به ماجرا نگاه کنیم. با فرض اینکه همه‌چیز از نظر علم و فناوری درست و قابل قبول است، هنوز سؤالات زیادی به ذهن می‌رسد که جواب قانع‌کننده‌ای برای آن نداریم. مثل این سؤال: با فرض اینکه ایالات متحده آمریکا و حتی چند کشور دیگر به چنین سلاحی دست یافته باشند، چرا سایر کشورها در برابر این سلاح مرگ‌بار واکنشی نشان نداده‌اند؟ مجموعه هارپ هم چیزی نیست که مثل بسیاری از پروژه‌های نظامی سری خبری از آن در دسترس نباشد یا در پنهان‌کاری کامل اجرا شده و به نتیجه رسیده باشد. در این صورت چرا با وجود مشاهده این همه اثرات مخرب در کل کره زمین، شاهد واکنش جامعه جهانی نیستیم؟ شاید اینجا به یاد کسانی بیفتیم که پروژه سفر انسان به ماه را یک دروغ بزرگ می‌دانند. جدای از بحث‌های علمی و مهندسی، آنجا هم همیشه این سؤال مطرح است که چگونه در اوج رقابت تسلیحاتی و فضایی آمریکا و شوروی، آمریکایی‌ها موفق می‌شوند دروغ بزرگی مثل سفر انسان به ماه را مطرح و همه آن را باور می‌کنند اما شوروی، بزرگ‌ترین رقیب فضایی آمریکا، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و این دروغ بزرگ را تأیید می‌کند؟
متأسفانه درباره موردی مثل تئوری‌های توطئه مربوط به پروژه هارپ، مثل بسیاری شایعات دیگر با مبنای شبه‌علمی، برخی افراد با سوءاستفاده از ناآگاهی یا کمبود اطلاعات تخصصی در بین مخاطبان عام، تلاش می‌کنند با استفاده از سوپی از واژگان و اصطلاحات علمی و استدلال‌هایی که در نگاه اول درست و منطقی به‌نظر می‌رسد، مخاطب را گول بزنند و باعث نتیجه‌گیری اشتباه شوند. شاید در این موارد، بهترین راه برای فهمیدن حقیقت این باشد که به اخبار و نوشته‌های بدون منبع به‌ویژه‌ در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های موبایلی توجه نکنیم، به منابع خبری رسمی و معتبر مراجعه کنیم و نظر متخصصان هر رشته را در هر مورد مشخص بپرسیم. در دنیایی که حجم زیادی از اطلاعات درست و نادرست بیش از هر زمانی در تاریخ در دسترس است، هنر ما تشخیص اطلاعات درست است. باید این مهارت را یاد بگیریم.