لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ را نمی‌توان بی‌ارتباط با توافق هسته‌ای دانست، شاید برخی این ارتباط را بی‌ربط بدانند، اما از نظر نگارنده، ربط مستقیم با برجام دارد، چرا؟ بخوانید.
سال ۹۲ بود که موضوع حل پرونده هسته‌ای ایران در زمان تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری از سوی آقای روحانی مطرح شد و به یکی از وعده‌های او به مردم تبدیل شد.
پس از انتخاب آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور در انتخابات سال ۹۲، جدیت دولت تدبیر و امید برای آن منظور بیشتر نمایان شد، به گونه‌ای که ظرفیت زیادی از دولت به آماده‌سازی افکار عمومی کشور، زمینه‌سازی برای مذاکرات هسته‌ای و کادرسازی برای تیم هسته‌ای کشورمان اختصاص یافت، فکر و ذهن دولت درگیر موضوع مذاکرات هسته‌ای شد و دو سال از عمر آن به این منظور گذشت.
بی‌انصافی نخواهد بود اگر بگوییم دولت در آن دو سال مذاکرات، به دیگر امور کشور به ویژه مسائل اقتصادی که ایجاد اشتغال مهمترین بخش آن است، کمتر توجه داشت، از سوی دیگر کم‌توجهی به بخش تولید داخلی نیز باعث شد تا واردات چه قانونی و چه غیرقانونی افزایش داشته باشد.
هدف دولت از دستیابی به توافق هسته‌ای، رفع موانعی بود که بر سر راه اقتصاد کشور از سوی آمریکا و اروپا گذاشته شده بود، گشایش و رونق اقتصادی، بهبود وضعیت معیشتی مردم، ایجاد اشتغال و سرازیر شدن سرمایه‌گذاران خارجی به ایران، از جمله وعده‌هایی بود که دولت محترم به مردم داد، در قبال آن برچیده شدن فعالیت‌های هسته‌ای همراه با نظارت‌‌های شدید، آنگونه که در توافق هسته‌ای گنجانده شده است، سهم ایران شد.
پس از دو سال مذاکرات هسته‌ای که بسیاری در داخل از همان ابتدا نسبت به دستاوردهای آن ابراز تردید می‌کردند، زمان اجرای تعهدات طرفین فرا رسید، که در این میان دولت در اجرای تعهدات خود پیشقدم بود، اما طرف مقابل پس از گذشت ۲ سال از آغاز اجرای برجام، همچنان بدعهدی می‌کند و در واقع ایران هنوز از نتایج برجام منتفع نشده است و ملاحظه می‌کنید که ایران پایبند به برجام بوده و براساس گزارش‌های آژانس تعهدات خود را مو به مو اجرا کرده است.
با چنین وضعیتی که بر سر توافق هسته‌ای آمده است، دولت آرزوهای خود را که از برجام داشت برباد رفته می‌بیند. برای اینکه شرایط پسابرجامی را که توقعات و انتظارات زیادی هم در افکار عمومی ایجاد کرده پشت سر بگذارد، لایحه‌ای را تدوین و تهیه کرده است و به گفته آقای روحانی همه وعده‌های داده شده به مردم در آن لایحه بودجه ۹۷ لحاظ شده تا بتواند پاسخگوی مردم باشد.
اما برآیند لایحه بودجه ۹۷ آن چیزی نیست که گفته می‌شود، آیا قرار است همه هزینه‌های اداره دولت و کشور را مردم پرداخت کنند؟!
در حالی که هم اکنون مردم بار هزینه‌هایی که باید دولت تقبل کند، می‌پردازند، دولت باید هزینه‌های خود را بکاهد، از بَرج‌های اضافی بزند، کشوری که با مشکلات اقتصادی روبرو است، آیا اولویت اقتصادی کشور باید رونق اقتصادی، تولید و ایجاد اشتغال باشد یا اینکه هزینه‌های جاری خود را افزایش دهد و از بودجه عمرانی نیز بکاهد؟!
هم‌اکنون شرایط اقتصادی به گونه‌ای است که بسیاری از مراکز تولیدی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، پرداخت نشدن حقوق کارگران این بخش باعث بروز نارضایتی‌های زیادی شده است که اخبار آن منتشر می‌شود، با لایحه بودجه ۹۷، این شرایط برای سال آینده وخیم‌تر خواهد شد و بر دامنه اعتراضات خواهد افزود، آیا دولت به این موضوع اعتقاد دارد؟
اگر تنها به موضوع هدفمندی یارانه‌ها پرداخته شود به این نتیجه خواهیم رسید که درآمد حاصل از حذف یارانه حامل‌های انرژی از مبلغی که از سوی دولت اعلام شده بسیار فراتر است.
مرکز پژوهش‌های مجلس درآمد حذف یارانه‌ها در سال ۹۳ را ۵۹ هزار میلیارد تومان اعلام کرده و این درآمد را در سال ۹۴ بیش از ۶۹ هزار میلیارد تومان و قطعاً این درآمد در سال‌های ۹۵ و ۹۶ افزایش هم یافته است. در حالی که دولت درآمد حاصل از حذف یارانه‌ها را ۳۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده است. این موضوع را هم باید توجه داشت که یارانه‌ها مستقیم به مردم همان ۴۵ هزار و پانصد توماتن ۷ سال پیش است.
ما‌به‌التفاوت این رقم کجاست؟ چرا هیچ مسئولی درباره آن شفاف‌سازی نمی‌کند و صریح نمی‌گوید که درآمد حاصل از حذف یارانه حامل‌های انرژی و برخی دیگر از کالاها و اقلام چه میزان است؟ و کجا خرج می‌شود؟
آیا ممکن است پس از گذشت ۷ سال از اجرای هدفمندی یارانه‌ها همچنان همان مبلغ ۴۵ هزار تومان به مردم پرداخت شود، در حالی که طی سال‌های گذشته بارها شاهد افزایش قیمت بسیاری از کالاها و محصولاتی بودیم که یارانه آنها سال‌ها است حذف شده است؟!
دولت نباید وعده‌های داده شده به مردم را که اساس آن بر نتایج توافق هسته‌ای چیده شده است، به بودجه سال آینده گره بزند.
لایحه بودجه برای اداره کشور، به شکل مطلوب است، نه اینکه فشار مدیریت‌های اشتباه اقتصادی بر دوش مردم وارد شود. مجلس شورای اسلامی در این مقطع وظیفه سنگینی برعهده دارد. البته اگر به لایحه بودجه ۹۷ دست ببرد، دولت خواهد گفت، وعده‌های داده شده به مردم در لایحه بودجه گنجانده شده بود و اگر به دست نیامد، مجلس باعث آن است، اگر هم مجلس هیچ اصلاحی در لایحه بودجه انجام ندهد، شرایط اقتصادی سال آینده وخیم‌تر خواهد شد. اما هر آنچه که به مصلحت و به منفعت مردم و انقلاب است باید در این موضوع در نظر گرفته شود. ناکامی در دستاوردهای برجام در لایحه بودجه ۹۷ نباید دیده ‌شود، که اگر اندکی از اقتصاد مقاومتی در آن گنجانده می‌شد، می‌توانستیم امیدوارانه‌تر به آن بنگریم.

_{نویسنده: سیاوش کاویانی}