گروه صمت: رییس‌جمهوری دیروز در صحن علنی مجلس شورای اسلامی که به منظور تقدیم لایحه بودجه در آن حضور یافته بود از نحوه بودجه‌نویسی در سال‌های گذشته انتقاد کرد و برخی از مشکلاتی را که این رویه بودجه‌نویسی در بخش‌های گوناگون در کشور ایجاد کرده است، برشمرد. وی گفت بودجه سال ۹۷ به منظور اصلاح ساختار‌های اقتصادی نوشته شده است اگر «به همین صورتی که ما پیشنهاد دادیم به تصویب نمایندگان برسد به ملت اعلام می‌کنم، بسیاری از مشکلات ازجمله بیکاری در کشور حل خواهد شد. »
در سخنان رییس‌جمهوری به زمینه‌های فراهم نشدن فرصت برای رقابت بخش‌های اقتصادی در بخش خصوصی اشاره‌هایی هم شد. وی در این زمینه هزینه آموزش در مدرسه‌های خصوصی و دولتی را مورد مقایسه قرار داد و گفت که هنگام انتخاب وزیر آموزش‌وپرورش متوجه شده است که هزینه آموزش در مدرسه‌های خصوصی یک‌سوم دولتی است. وی به حوزه سلامت نیز اشاره کرد و افزود: بنابراین «مسیری انتخاب شده بود که این مسیر، به نفع کشور نبود، شفافیت در آن وجود نداشت و دستگاه‌ها تشویق به اجرا نمی‌شدند... وقتی هزینه دستگاه‌های دولتی را با بخش خصوصی مقایسه می‌کردیم، گاهی اصلا قابل مقایسه نبود که برای چه این کار را می‌کنیم. »
از طرفی، بودجه هر نهادی در بودجه سالانه تاکنون به گونه‌ای تعیین می‌شده است که آنها را به هزینه‌کرد الباقی بودجه اختصاص‌یافته در پایان سال تشویق می‌کرد تا در سال آینده از میزان آن کاسته نشود که در نتیجه یکی از پیامدهای این نحوه هزینه‌کرد تورم‌های پایان سال است؛ یعنی بودجه به یک فهرست درآمدی و هزینه‌ای تبدیل شده بود. اما بنا بر گفته روحانی «پایه اصلی بودجه امسال، شفافیت است و پرداخت اعتبار به دستگاه‌ها برمبنای عملکرد سه ماهه آنها خواهد بود به همین دلیل در تبصره ۱۴و ۱۸ حدود ۳۴ درصد بودجه‌ای که تقدیم مجلس می‌شود، بودجه عملیاتی است و باید این روند ادامه پیدا کند تا تمامی بودجه‌های ما عملیاتی شود. »
انتقاد دیگر رییس‌جمهوری از بودجه‌های پیشین این بود که در آنها همه اعتبارات و هزینه‌ها دراختیار تهران بود و ۲ تا ۳ درصد اعتبارات هزینه‌ای با کمی بودجه عمرانی به استان داده می‌شد، این در حالی است که در بودجه تقدیمی در بخش هزینه‌ای به جای ۴ درصد ۲۴ درصد و در بخش عمرانی نیز بیشتر از ۳۰ درصد بودجه دراختیار استان‌ها قرار می‌گیرد.
یکی از تغییرات ایجادشده در بودجه تقدیمی حذف برخی ردیف‌های بودجه است که به گفته رییس‌جمهوری، هیچ‌گونه «نظارتی بر نحوه هزینه‌کرد آنها نیست» که براساس پیش‌بینی وی با مقاومت صاحبان این ردیف‌ها روبه‌رو خواهد شد. در این باره رییس‌جمهوری از نمایندگان خواست دولت را برای اصلاح و نظارت بر این ردیف‌ها یاری کنند. چراکه «حتما به شما (نمایندگان)مراجعه می‌کنند و حتما به شما فشار می‌آورند. »
روحانی در این باره افزود: «در طول سال‌های گذشته ردیف‌های مختلفی تشکیل شده و هر کسی ردیفی در بودجه گرفته است به‌گونه‌ای که دو برادر که در یک دستگاه بودند دو ردیف گرفتند بعد پسرعمو آمده و ۴ ردیف شده و ردیف‌های گوناگون درست شده و معلوم نیست این ردیف‌ها و پول‌ها دراختیار چه کسانی قرار می‌گیرد و چه کسی نظارت می‌کند و این ردیف‌ها در کجا مصرف می‌شود. »
رییس‌جمهوری اضافه کرد: اگر روند سال‌های گذشته ادامه پیدا کند، فرض محال که دولت دوازدهم که کشور را اداره کند، دولت بعد حتما نمی‌تواند کشور را اداره کند و در یک بن‌بست قرار می‌گیریم. در بودجه امسال، برای تمام چالش‌های اصلی کشور، وارد عمل شدیم و این روند را در ۴ سال آینده ادامه خواهیم داد. رییس‌جمهوری تصریح کرد: اگر بخواهم بودجه امسال را در یک جمله خلاصه کنم، بودجه سال ۹۷ بودجه‌ای برمبنای اشتغال فراگیر و برمبنای رفع فقر و ایجاد عدالت است. رییس‌جمهوری به «اشتغال که یکی از مطالبات مردم در زمان انتخابات بود و نامزدها هریک راهکار و وعده‌هایی برای اشتغالزایی می‌دادند و می‌گفتند ما روند اشتغالزایی را سرعت و بیکاری را کاهش می‌دهیم» اشاره کرد و افزود: از گذشته تجربه بسیار بدی را در اشتغال داریم و هر دولتی برای ایجاد اشتغال وامی را تقسیم کرده و به نتیجه مثبت نرسیده است. تلاش ما برای اشتغال این است که تسهیلات بانکی را در امور خاص و ویژه کاهش دهیم و در برخی از موارد، وظیفه‌ای که کارفرما برای پرداخت بیمه دارد را متقبل شویم و بر عهده بگیریم تا شاهد یک حرکت ارزشمند در بخش اشتغال باشیم. با درآمدی که در تبصره ۱۸پیش‌بینی کردیم و با اهرم کردن این درآمد برای استفاده از صندوق توسعه ملی و همچنین تسهیلات بانک‌ها، این سه با هم یک رقم بزرگی را برای اشتغال دراختیار ما می‌گذارد.
روحانی ایجاد تحرک در بخش مسکن را مهم‌ترین محور بودجه برای ایجاد رونق اقتصادی و به دنبال آن اشتغال برشمرد. وی از نحوه عملکرد دولت‌های پیشین در زمینه مسکن به‌ویژه در طرح مسکن مهر که هزینه‌های آن را مردم محروم کشور دادند به شدت انتقاد کرد و گفت که «مشکل اصلی مسکن مهر این نیست که پایه‌‌هایش محکم است یا نیست. اینکه مسکن مهر از چه پولی درست شده موضوع اصلی است و این را جواب دهید! استقراض از بانک مرکزی برای این منظور خطای بزرگ بود. مسکن مهر، از جیب مردم و فقرا درست شد چون پایه پولی از آنچه پول از اول تاریخ تا آن موقع به وجود آمده بود، بالا رفت و تورم ۴۵ درصدی ایجاد شد. »
رییس‌جمهوری اما در مقابل این انتقاد طرح دولتش را برای این بخش مطرح کرد که «همه این اقدامات را در طرحی به نام بازسازی بافت فرسوده و حاشیه شهرها می‌توانیم انجام دهیم. اگر در بیابانی ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر بیرون شهر زمین صافی را پیدا کردیم و برجی را بالا بردیم، تازه اول گرفتاری است چراکه باید برای آن جاده، آب، برق، گاز، مدرسه، مسجد، کلانتری و... ایجاد شود. مسکن در وسط شهر جا دارد، وسط شهر در قلب تهران و شهرهای بزرگ در مشهد و اصفهان و تمام کلانشهرها یک محله ۱۰۰ تا ۲۰۰ خانه کوچک ۵۰ تا ۷۰ متری، ساختمان مربوط به ۶۰ تا ۷۰ سال پیش با یک زلزله ویران می‌شود؛ باید یک محله را بر عهده بگیریم و در این محله منزل و مسکن مناسب بسازیم و مردم را منتقل کنیم و خانه آنها را خراب کنیم و فضای باز، ورزشگاه، مدرسه و... برای آنها به وجود آوریم. این نیاز به بودجه ندارد. این نیاز ندارد که برویم در صندوق، پایه پولی و بانک مرکزی دست ببریم.
وی در بخشی دیگر، سیاست‌های تنش‌زدایی در بخش سیاست خارجی را به اقتصاد پیوند زد. در این باره موضوع را با طرح یک سوال پی گرفت «می‌خواهید صادرات و سرمایه‌گذاری کنید، به کجا صادر کنید؟ سرمایه‌های لازم را از کجا باید فراهم کرد» و ادامه داد: «به کشورهای منطقه و غیرمنطقه. می‌خواهید جذب سرمایه و فناوری کنید همه اینها نیازمند تعامل سازنده با جهان یا به تعبیر رهبر معظم انقلاب که فرمودند تعامل گسترده با جهان است، بنابراین به تعامل گسترده با جهان نیاز داریم. »
رییس‌جمهوری افزود: بنابراین «در زمینه صادرات غیرنفتی، اول باید فضای جهان و منطقه را آماده می‌کردیم از این رو در این زمینه تمام تلاش بر این بوده که منطقه امن شود. نمی‌خواهم بگویم همه مشکلات امنیتی حل شده و تمام شده، اما پایه‌های اصلی تروریسم در منطقه فرو ریخته و کار بسیار عظیم و بزرگی انجام شده است... امروز روزی است که باید در این منطقه از لحاظ اقتصادی، فرهنگی و سیاسی فعال شویم. در عراق، سوریه، افغانستان، پاکستان و تمام کشورهای همسایه در منطقه و آسیا باید فعال شویم. پس به یک تحرک برای صادرات نیاز داریم. بخش بزرگی از مشکل اشتغال هم از طریق صادرات غیرنفتی درست خواهد شد. »
روحانی با تاکید بر اینکه امروز منطقه امن‌تر و بهتری داریم، اظهار کرد: اگر یک کشوری در منطقه و همسایگی‌مان هست که متاسفانه زیاد حرف می‌زند و حرف‌هایش بی‌منطق است، با آن کشور هم مشکل نداریم. عربستان سعودی به عنوان کشور همسایه، بمباران یمن را از فردا قطع کند و از اینکه سر تواضع در برابر رژیم صهیونیستی فرود آورده از این حالت رکوع خارج شود، مستقیم بایستد و اتکایش به ملت خود و منطقه باشد، ما از فردا هیچ مشکلی با عربستان نداریم.
رییس‌جمهوری همچنین از نمایندگان خواهش کرد «بودجه را تا ۱۲ بهمن به دولت برگردانید، به این دلیل که امسال برای تدوین آیین‌نامه‌های این بودجه، نیاز به وقت بیشتری داریم و باید تلاش بیشتری انجام دهیم تا این آیین‌نامه‌ها را تصویب کنیم و در بخش اشتغال موارد خاص بیشتری مورد نظر ما است. »
روحانی به طرح‌های دولت در زمینه‌های بحران آب، زیست‌محیطی، کشاورزی، بانکی، صندوق‌های بازنشستگی در بودجه ۳۶۸ هزار میلیاردی سال ۹۷ نیز اشاره کرد.