صاحب‌خبر - «استرس» واژه‌ای که است که در این زمانه بسیار می‌شنویم. وقتی پزشکان دلیلی برای برخی از دردهای‌مان پیدا نمی‌کنند آن را به استرس و سیستم عصبی بدن ربط می‌دهند. از بیماری‌های پوستی گرفته تا سرماخوردگی‌های مکرر، مشکلات دهان و دندان، اضافه وزن، خستگی دائمی، بی‌حوصلگی، حواس‌پرتی و افسردگی. البته این ادعاها چندان هم بی‌ربط نیستند. نگرانی‌ها و ترس‌های همیشگی باعث می‌شوند تا سیستم عمومی بدن دچار اختلال شود.
ناراحتی‌های ناشی از اضطراب، روی بخش‌های مختلفی همچون سلول‌ها، استخوان‌ها و پوست تاثیرات مجزا دارند. استرس دائمی حتی باعث بروز پیری زودرس نیز می‌شود. گفته می‌شود، افرادی که برای سال‌های طولانی تحت تاثیر استرس قرار دارند، اصولا حواس‌پرت هستند و تمرکز کافی روی کارهای خود ندارند. با این تفاسیر باید گفت، استرس نوعی بیماری است که علاوه بر روح، به جسم انسان نیز آسیب‌های فراوانی وارد می‌کند. هورمون استرس، کورتیزول نام دارد که افزایش ترشح آن جسم و روح را به طور همزمان تخریب می‌کند. بر اساس تحقیقاتی که چند سال پیش در آمریکا صورت گرفت، مشخص شد اشخاصی که کورتیزول بالایی دارند، پیرتر از سن واقعی خود به نظر می‌رسند.
اما چرا استرس این همه نشانه و عوارض منفی از خود بر جای می‌گذارد؟ شاید یکی از دلایلش این باشد که در حال حاضر، مردم سعی می‌کنند تنش‌ها و هیجانات منفی خود را بروز ندهند و در نتیجه در وجودشان تلنبار شده و نتایج مصیب‌باری به‌دنبال خواهد داشت. به همین دلیل، بسیار مهم است بدانید استرس مداوم تا چه اندازه می‌تواند سلامت جسم و روح شما را به خطر بیندازد.
تقریبا همه این عبارت را شنیده‌‌ایم که یکی از علل ریزش موها، استرس زیاد است. در زمان کنونی که مردم دائما با تنش‌های کوچک و بزرگ دست و پنجه نرم می‌کنند، ریزش موها هم به امری رایج بدل شده و در بیشتر مواقع نیز انگشت اتهام به سوی استرس دراز است. البته ریزش بیش از ۱۰۰ تار مو در روز طبیعی است و اگر این تعداد مثلا به ۳۰۰ تار مو در روز افزایش پیدا کند، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. وقتی ریزش مو در نتیجه تغذیه نامناسبِ ناشی از استرس باشد، احتمالا ملزم به استفاده از ویتامین‌های B12، زینک، آهن یا پروتئین فریتین خواهید بود که باعث رشد مو می‌شوند. البته گفتنی است که در کنار مصرف این ویتامین‌ها، باید از میزان استرس‌های خود نیز کم کنید تا در عرض کمتر از یکسال حجم موها به حالت طبیعی بازگردد. همچنین باید اشاره کنیم که استرس موجب سفیدی موها نیز می‌شود.
تحقیقات متعددی در سال‌های اخیر ثابت کرده‌اند، افرادی که میزان کورتیزول خون (هورمون استرس) آنها بالا است معمولا از بیماری‌های مربوط به لثه رنج می‌برند. یکی از دلایل این امر این است که افراد مضطرب، در بیشتر مواقع دهان خشکی دارند و همین امر موجب بروز بیماری‌های لثه در آنها می‌شود. همچنین این افراد اصولا به ظاهر و سلامت خود هم اهمیت چندانی نمی‌دهند در نتیجه ممکن است به بهداشت دهان‌شان نیز بی‌اعتنا باشند که بعدها برای‌شان دردسرساز خواهد شد. به‌علاوه، بسیاری از افراد مضطرب هنگام تجربه شرایط پر استرس دندان قروچه می‌کنند که این کار در طولانی مدت باعث از بین رفتن لایه‌های محافظ دندان و خراب شدن آنها می‌شود. بیشتر افرادی که دچار شکستگی یا آسیاب شدن دندان شده‌اند عموما دچار اضطراب شدید در زندگی بوده‌اند.
بسیاری از مردم در نتیجه استرس دچار ورم می‌شود. برخی روانشناسان معتقدند که کورتیزول و دیگر هورمون‌های استرس باعث تشدید ورم در بخش‌های مختلف بدن می‌شوند. هنگامی که افراد برای مدت طولانی دچار ورم می‌شوند، پف کردن می‌تواند از کنترل خارج و باعث ایجاد بیماری‌های مختلف می‌شود. همچنین، یکی دیگر از شایع‌ترین تاثیرات استرس در بدن، بروز جوش و آکنه و چین‌وچروک پوست است. هر چه استرس بیشتر شود، میزان تولید چربی سلول‌های پوست نیز بیشتر می‌شود. با افزایش ترشح کورتیزول و آدرنالین در بدن، قند بیشتری نیز تولید می‌شود و در نتیجه اکنه روی پوست شکل می‌گیرد. افزایش ناگهانی قندخون در اثر ترشح زیاد کورتزول یا آدرنالین در خون همچنین بر مولکول‌های کلاژن نیز تاثیر می‌گذارد. کلاژن پروتئینی است که موجب زیبایی و سلامت پوست می‌شود. افزایش کورتیزول در بدن باعث کاهش ترشح اسیدهایی می‌شود که در شفافیت و صاف بودن پوست نقش اساسی دارند. با کاهش این مولکول‌ها، چین و چروک پوست افزایش می‌یابد.
یکی از عوارض جانبی کورتیزول روی بدن، پیشگیری از جذب کلسیم توسط استخوان‌هاست. افرادی که دچار اضطراب، افسردگی و ترس و نگرانی‌های زیاد هستند، استخوان آنها تراکم ضعیف‌تری دارد. همچنین، افرادی که استرس دارند، اصولا با جویدن ناخن یا پوسته‌های اطراف آن خود را آرام می‌کنند که در طولانی مدت باعث می‌شود تا شیارهایی افقی مضر روی سطح ناخن‌ها به وجود بیایند. این کار در طولانی مدت باعث از بین رفتن بستر ناخن و در نتیجه، ضعیف شدن خود ناخن‌ها می‌شود.
استرس می‌تواند باعث مختل شدن روند فکری و قدرت تصمیم‌گیری در فرد بشود. همچنین نگرانی زیاد باعث می‌شود تا تعادل هورمون‌ها نیز به هم بریزد و اشتهای فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. از این رو ممکن است فرد پر استرس برای کاهش اضطراب خود به غذا خوردن پناه ببرد.
افرادی که از استرس مزمن رنج می‌برند، خیلی زود ناامید، سرخورده و عصبانی می‌شوند. این افراد در اغلب مواقع نگران مسائلی هستند که در مواقع عادی اصلا مهم نیستند. استرس همچنین موجب تشدید بیماری‌ها نیز می‌شود و بعضا می‌تواند منجر به خودکشی نیز شود. این عارضه روی زندگی عاطفی فرد نیز تاثیر منفی دارد و موجب تغییر حالت‌های احساسی می‌شود.
منبع: روزیاتو∎