1. از میان جنبشهای اجتماعی در ایران، شامل جنبش قومی، معلمان، زنان، کارگران، زیستمحیطی، علمی، مذهبی و روشنفکری، جنبش دانشجویی همچنان طی چند دهه گذشته پیشاهنگ جنبشهای اجتماعی در ایران است.
2. این جنبش فراز و فرودهای زیادی را قبل از انقلاب اسلامی سپری کرده که 16 آذر و حضور فعال در جریان مبارزه با رژیم پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی از مهمترین دستاوردهای این جنبش تا قبل از انقلاب تلقی میشود. پس از پیروزی انقلاب جنبش دانشجویی 5 دوره را سپری کرد:
دوره اول: دوران جنگ (مدافع نظام و مدافع دولت)
دوره دوم: دوران سازندگی (مدافع نظام و منتقد دولت)
دوره سوم: دوران اصلاحات (مدافع دولت و منتقد نظام)
دوره چهارم: دوران یأس و سرخوردگی
دوره پنجم: دوران اعتدال (مدافع دولت، منتقد عقلانی و سازنده نظام)
3. جنبش اجتماعی در ایران دارای ویژگی مهم عقلانیت، صداقت و شفافیت است. از منظر سیاسی و اجتماعی، دانشجو علاوهبر رسالت علمی، مسئولیت نقد، نظارهگری و مطالبهگری را همزمان دنبال میکند.
4. دانشجو حلقه ارتباط میان افکار عمومی و نظام سیاسی است. از این منظر، باید دانشجو و دانشگاه را به رسمیت شناخت. ضرورت دارد که از نگاه کهنه تهدیدمحوری عبور کرده، دانشگاه و دانشجو را فرصتی بزرگ برای ملت و نظام سیاسی تلقی کنیم.
5. صفبندیهای سیاسی موجود در دانشگاه و دانشجویان باید در روند خود به توسعه ملی منجر شود و از این منظر، هر نوع رفتار رادیکال و مناقشهآمیز که باعث گسترش شکاف و قطبیسازی در جامعه و دانشگاه شود، مغایر اهداف ملی تلقی میگردد.
6. دانشگاه و دانشجو نماد گفتوگوی ملی هستند که میتوان آن را در سه سطح دستهبندی نمود:
الف) گفتوگو در دانشگاه (دانشجو با دانشجو)
ب) گفتوگو با جامعه (دانشجو با مردم)
ج) گفتوگو با نظام (دانشجو و دولت و نهادهای ملی)
باید باور داشته باشیم تنها راه عبور از مناقشه و منازعه، گفتوگو در بستر عقلانیت، تعامل و اشتراکات است؛ چراکه سازگاری و مدارای اجتماعی تنها بر محور گفتوگوست که شکل میگیرد. باید توجه داشته باشیم که سیره و سنت نبوی و اهلبیت(ع) نیز همواره بر مدار گفتوگو بوده است.
7. عدالتجویی، نفی تبعیض و نفی فساد، از شاخصهای اصلی جنبش دانشجویی در ایران است. مطالبات سهگانه فوق همواره در سالمسازی فضای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور نقش بسزایی داشته و دارد.
8. انسجام، مشارکت، اخلاق، سازگاری و گفتوگو از کارکردهای اصلی جنبش دانشجویی در ایران است که باید سرلوحه فعالیتهای تشکلها و نهادهای سیاسی درون دانشگاه باشد.
9. نکته حائز اهمیت این است که دانشجو باید نیازهای شرایط حساس کنونی حاضر را بداند؛ چراکه تحلیل دائمی از شرایط داخلی، منطقهای و بینالمللی لازمه طی این مسیر است. ما امروز در شرایط ویژه و حساسی قرار گرفتهایم. انبوهی از توطئهها در سطح منطقهای و بینالمللی علیه انقلاب اسلامی طراحی و اجرا میشود. از این منظر، دانشجو باید در کنار نظام در حل چالشهای داخلی، منطقهای و بینالمللی پیشگام باشد. ضرورت وفاق و وحدت و انسجام در داخل، هوشیاری در شرایط منطقهای و توجه دائمی به مسائل بینالمللی، انتظار جامعه از دانشجویان است.
10. اینجانب باور دارم جنبش دانشجویی در ایران در دهه چهارم از رادیکالیزم عبور کرده، به یک گفتمان عقلانی ـ اعتدالی دست یافته است. بر این اساس، آینده جنبش دانشجویی، مسیر و جهت روشنی را نوید میدهد. دولتمردان و اصحاب قدرت باید بدانند که دانشجو، نماد صداقت، عقلانیت، شفافیت و فضیلت است. در این راستا، نقد و نقادی، نظارهگری و مطالبهجویی بخش لاینفک از هویت دانشجویی است که باید آن را فرصت تلقی کرد و به رسمیت شناخت.