شورای عالی انقلاب فرهنگی به فرمام امام خمینی(ره) در 19 آذر 1363 خورشیدی تشکیل شد تا هدف هایی چون گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در جامعه، پاک سازی محیط های علمی و فرهنگی از فکرهای مادی و از میان بردن آثار غرب زدگی و دگرگونی دانشگاه ها، مدرسه ها و مرکزهای فرهنگی و هنری برپایه فرهنگ صحیح اسلامی را دنبال کند.

تدبیر و تأکید امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بر استمرار وجود نهادی که به‌ صورت دایم و فعال موضوع فرهنگ و علم را طراحی و برنامه‌ ریزی کند، نشان دهنده اهمیت راهبردی این نهاد است. تدبیری که سبب شد حجم زیادی از کارکردها در حوزه علم و فرهنگ و آنچه که مبنای عمل در عرصه علم، آموزش، تحقیق و پژوهش قرار می‌گیرد، برپایه مصوبه های شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد.

اجرای مصوبه های شورا بر عهده دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و با کمک شوراهای تخصصی و کمیسیون های مربوطه و با رصد و پایش فرهنگ عمومی به سیاست گذاری و بستر سازی مناسب برای اجرای آیین نامه ها و دستورالعمل های حوزه فرهنگ اقدام می کند تا اینگونه زمینه را برای پیدایش جامعه ‏ای پویا و دارای فرهنگ اسلامی فراهم آورد.

سالروز تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی سبب شد تا دیدگاه های «میثم چگین» معاون علمی دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی ‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی را درباره عملکرد و فعالیت های این شورا را مرور کنیم.

**شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ سیاست گذاری در حوزه علم و فرهنگ
شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان سیاست گذار در حوزه علم و فرهنگ تا کنون برنامه های اساسی و کلانی را طراحی و به اجرا گذاشته است که در این میان می توان به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور، پروژه هایی که در حوزه علوم قرآنی با دانشگاه ها انجام شده، حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره در دانشگاه ها، فعالیت های علمی در ارتباط با سبک زندگی با سازمان های مربوطه و ... اشاره کرد.

**نقش اساسی و بنیادی شورای عالی انقلاب فرهنگی در فضای علمی و دانشگاهی
سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی فضای علمی کشور به گونه ای بود که ضرورت داشت تا نهادی بتواند دیدگاه های افراد متخصص در حوزه های مختلف را انعکاس دهد زیرا در فضای علمی کارهایی که انجام می شد به صورت فردی بود. برای نمونه در رویارویی با تهاجم فرهنگی و نظریه های آنها، برنامه ها به صورت مشخص نبود تا اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد تا در حوزه های علمی و فرهنگی برنامه های مشخصی به دستگاه ها و نهادهای متولی آنها ارایه دهد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی از تاسیس تا به امروز فعالیت هایی قابل قبولی در حوزه علمی کشور انجام داده و اینک در فضای دانشگاهی و علمی و فرهنگی نقش اساسی و بنیادی پیدا کرده است؛ یعنی سیاست هایی که در این نهادها تدوین می شود بسیاری از دستگاه های اجرایی و علمی کشور آن را رصد می کنند و برنامه های خود را بر پایه آن به اجرا می گذارند.

**قانونگذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت ستادی عمل می کند و وظیفه سیاست گذاری کلان را بر عهده دارد و به هیچ عنوان با نهادهای دیگر موازی کاری نمی کند. برای نمونه در حوزه علم با دانشگاه ها و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همکاری می کند و حوزه هر کدام از آنها مشخص است این شورا در عرصه علم و فناوری سیاست هایی که وضع می کند، به عنوان قانون در برنامه های دستگاه های مربوطه اجرا می شود؛ یعنی این شورا قانونگذاری می کند.

**ساماندهی به بحث های نظریه پردازی
کمیسیون کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره در شورای عالی انقلاب فرهنگی از 1382 خورشیدی شکل گرفته و کار اصلی آن ساماندهی به بحث های نظریه پردازی است؛ یعنی این کمیسیون تصمیم گرفت که به گفت وگوهایی که به صورت پراکنده به ویژه در دانشگاه ها انجام می شد، انسجام ببخشد و آنها را به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده برگزار کند. همچنین این کمیسیون از زمان تاسیس تا به امروز در حوزه های نظریه پردازی، ترویجی و آزاد اندیشی فعالیت هایی انجام داده که دارای عملکرد مشخصی است و توانسته همکاری های خوب و مشخصی با دانشگاه ها داشته باشد.

**شورای عالی انقلاب فرهنگی و کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره
کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره تاثیر مطلوبی در دانشگاه ها داشته اند زیرا در گذشته فضای علمی با نقص هایی روبرو بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی با ایجاد این کرسی ها توانست تا اندازه ای این نقص ها را برطرف سازد. برای نمونه در فضای علمی اگر فردی نظریه ای ارایه می داد نمی توانست به صورت مشخص در جایی ثبت کند و همچنین کرسی های گفت وگوی علمی به صورت مشخص و برنامه ریزی شده وجود نداشت و بیشتر مناظره هایی بود که انجام می گرفت که این کرسی با برنامه هایی که در دانشگاه ها به اجرا می گذارد از استادان دعوت می کند تا نظریه های خود را در حضور داوران و ناقدان ارایه دهند و باید از طرح خود نیز دفاع کنند و بر این پایه نمره ای به طرح آنها داده می شود. بنابراین کرسی های نظریه پردازی به صورت مرجعی برای سنجش و ثبت نظریه ها عمل می کند.

**شورای عالی انقلاب فرهنگی و سیاست های اقتصاد مقاومتی
سیاست های اقتصاد مقاومتی به صورت کلان در شورای عالی انقلاب فرهنگی به همه کمیسیون ها ابلاغ شد؛ یعنی هر کمیسیون موظف است که در این حوزه برنامه هایی تدوین و ابلاغ کند. برای نمونه کمیسیون کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره این برنامه ها را به دانشگاه ابلاغ کرد تا استادان و صاحب نظران نظریه های خود را در ارتباط با اقتصاد مقاومتی در این کرسی های ارایه دهند که این کار در بعضی از دانشگاه ها به صورت فعال انجام شد که دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه بسیار فعال بود و همکاری های زیادی با شورا داشته است.

برنامه های اقتصاد مقاومتی در همه حوزه ها هنوز به موفقیت آنچنانی دست پیدا نکرده است و باید از تشکیل ستاد پا را فراتر بگذارد و بیشتر به صورت اجرایی در جامعه به منصه ظهور برسد. همچنین در فضای علمی هم هنوز به چارچوب مطلوب علمی که مدنظر آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری بوده، دست پیدا نکرده است. هر چند مقام معظم رهبری به خوبی آن را تبیین کرده اند و استادان و صاحب نظران مختلف وارد این عرصه شده اند اما این سیاست ها باید به صورت برنامه و مدل توسعه در کشور به اجرا گذاشته شود و جای خود را مستحکم کند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهدی احمدی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9370**2002**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.