صاحب‌خبر - گروه اندیشه info@khorasannews.com پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن 1357 و به‌دنبال آن استقرار نظام جمهوری اسلامی به‌جای نظام ستم‌شاهی پهلوی، تغییر و تحول بنیادینی را در عرصه‌های گوناگون اجتماعی به وجود آورد چراکه تحول در نظام، از طریق تحول در بنیادها و ساختارها تحقق می‌یابد. به همین منظور، مقوله «فرهنگ» از جایگاه ویژه و پایگاه ممتازی برخوردار بوده، به‌طوری که تصور ایجاد تغییر در نحوه حکومت، بدون تغییر در فرهنگ حاکم بر آن، تصوری ناموجه است. صدور پیام نوروزی امام خمینی(ره) در اول فروردین 1359 را باید نقطه عطفی در تاریخ انقلاب فرهنگی دانست. ایشان در بند 11 این پیام، بر ضرورت ایجاد «انقلاب اساسی در دانشگاه‌های سراسر کشور»، « تصفیه استادان مرتبط با شرق و غرب» و « تبدیل دانشگاه به محیطی سالم برای تدوین علوم عالی اسلامی» تأکید کردند. صدور فرمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی به گزارش پایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی،پس از تعطیل شدن رسمی دانشگاه ها در خردادماه سال 1359، امام خمینی(ره) فرمانی را مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر کردند که در قسمتی از فرمان ایشان آمده بود: «مدتی است ضرورت انقلاب فرهنگی که امری اسلامی است و خواست ملت مسلمان می‌باشد، اعلام شده است و تاکنون اقدام مؤثری انجام نشده است و ملت اسلامی و خصوصاً دانشجویان با ایمان و متعهد نگران آن هستند و نیز نگران اخلال توطئه‌گران که هم‌اکنون گاه‌گاه آثارش نمایان می‌شود و ملت مسلمان و پایبند به اسلام خوف آن دارند که خدای نخواسته فرصت از دست برود و کار مثبتی انجام نگیرد و فرهنگ همان باشد که در طول مدت سلطه رژیم فاسد کارفرمایان بی‌فرهنگ، این مرکز مهم اساسی را در خدمت استعمارگران قرار داده بودند. ادامه این فاجعه که مع‌الاسف خواست بعضی گروه‌های وابسته به اجانب است، ضربه‌ای مهلک به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی وارد خواهد کرد و تسامح در این امر حیاتی، خیانتی عظیم به اسلام و کشور اسلامی است.» در این فرمان، حضرت امام(ره) به عده‌ای از استادان حوزه‌ها و دانشگاه‌ها مأموریت دادند ستادی تشکیل دهند و از افراد صاحب‌نظر و متعهد، از میان استادان مسلمان و کارکنان متعهد و با ایمان و دیگر قشرهای تحصیل کرده، متعهد و مؤمن به جمهوری اسلامی، برای تشکیل شورایی دعوت کنند. این شورا وظیفه داشت برای برنامه‌ریزی رشته‌های مختلف و خط‌مشی فرهنگی آینده دانشگاه‌ها، بر مبنای فرهنگ اسلامی، اقدام کند و وظیفه انتخاب و آماده سازی استادان شایسته، متعهد و آگاه و همچنین، دیگر امور مربوط به این تحول بزرگ انقلابی – آموزشی را برعهده بگیرد. وظایف محوری ستاد انقلاب فرهنگی ستاد انقلاب فرهنگی، طبق فرمان امام(ره)، ملزم بود در برخورد با مسائل دانشگاهی، فعالیت‌های خود را بر چند محور متمرکز کند: 1- تربیت استاد و گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه‌ها، 2- گزینش دانشجو، 3- اسلامی کردن جو دانشگاه‌ها و تغییر برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌ها، به صورتی که محصول کار آن ها در خدمت مردم قرار گیرد. در شهریور ماه سال 1362، با توجه به نظر امام خمینی (ره) مبنی بر لزوم ترمیم و تقویت ستاد و به‌خصوص حضور مسئولان اجرایی در آن و در پی پیشنهاد و تکمیل ستاد انقلاب فرهنگی از طرف رئیس جمهور وقت (حضرت آیت ا... خامنه‌ای)، امام امت برخی از مسئولان اجرایی مانند نخست وزیر، وزیران فرهنگ و آموزش عالی و فرهنگ و ارشاد اسلامی و دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی را به ترکیب ستاد اضافه کردند. ترمیم ستاد و تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی با بازگشایی دانشگاه‌ها و توسعه مراکز آموزشی و گستردگی فعالیت ستاد انقلاب فرهنگی، ضرورت تقویت این نهاد، بیش از پیش احساس شد؛ به‌طوری که حضرت امام (ره) در آذر 1363 برای دومین بار، ستاد انقلاب فرهنگی را ترمیم کردند و به این ترتیب شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیبی جدید تشکیل شد. در بخشی از این فرمان آمده است: «خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی، ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه‌ها در سطح کشور آن چنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه‌دار غرب مبارزه کرد. اینک با تشکر از زحمات ستاد انقلاب فرهنگی برای هر چه بارورتر شدن انقلاب در سطح کشور، تقویت این نهاد را لازم دیدم، بدین جهت علاوه بر کلیه افراد ستاد انقلاب فرهنگی و رؤسای محترم سه قوه، حجج اسلام آقای خامنه‌ای، آقای اردبیلی و آقای رفسنجانی و همچنین جناب حجت‌الاسلام آقای مهدوی کنی و آقایان سیدکاظم اکرمی وزیر آموزش و پرورش، رضا داوری، نصرا... پورجوادی و محمدرضا هاشمی را به آنان اضافه نمودم.» دوره سوم شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل سومین دوره شورای عالی انقلاب فرهنگی به سال 1375 برمی‌گردد. رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت ا... خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، در 14 آذرماه 1375، با صدور پیامی، ضمن تعیین ترکیب جدید اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اهمیت جایگاه و وظایف خطیر آن نیز تأکید کردند. در این پیام آمده بود: «شورای عالی انقلاب فرهنگی که با تدبیر حکیمانه امام راحل عظیم‌الشأن به جای ستاد انقلاب فرهنگی پدید آمد، نقش فعال و مؤثری را در عرصه‌های امور فرهنگی کشور به‌خصوص دانشگاه‌ها ایفا کرد و برکات زیادی از خود به‌جای گذارد. اکنون با پیشرفت کشور در کار سازندگی و گسترش دامنه نیاز به دانش و تخصص و لزوم فراگیری علوم و فنون و پرورش محققان و نوآوران و استادان و متخصصان کارآمد، اهمیت این بخش از مسائل فرهنگی تأکید مضاعف یافته است. توسعه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و دیگر مراکز آموزش و آموزش عالی که پاسخ طبیعی به آن نیاز است و افزایش چشمگیر کمیت دانشجویی، به‌نوبه خود تکالیف تازه‌ای را بر عهده مسئولان امور فرهنگی کشور می‌گذارد که برتر از همه آن ها اولاً کیفیت بخشیدن به مایه‌های علم و تحقیق در این مراکز و ثانیاً پرداختن به تربیت معنوی دانشجویان و هدایت فکر و عمل آنان است.» در بخشی دیگر از این پیام، ضمن اشاره به هجوم فرهنگی همه‌جانبه دشمنان به ارزش‌های اسلامی و فرهنگ اصیل ملی و باورهای مردم، می‌خوانیم:«همه این حقایق مهم و هشدار دهنده، مسئولان فرهنگی کشور را به تدبیری برتر و اهتمامی بیشتر و تلاشی گسترده‌تر فرا می‌خواند و به ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی را که در جهاد ملی با بی‌سوادی و عقب‌ماندگی علمی و تبعیت فرهنگی، در حکم ستاد مرکزی و اصلی است، به تحرک و نوآوری و همت‌گماری برمی‌انگیزد.»∎​