روزی نیست که بیدار شویم و شاهد آن نباشیم که رئیسجمهور آمریکا تصمیم عجیبی نگرفته باشد. ترامپ در مدت اخیر باعث شده تا همه جهان نسبت به سیاستهای آمریکا بیاعتماد شوند. بهتازگی هم تصمیم ترامپ در انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس و به رسمیت شناختن این شهر بهعنوان پایتخت اسرائیل، موجی از انتقادها را نسبت به تصمیمات نسنجیده آمریکا به راه انداخته است؛ تصمیماتی که بسیاری آن را فرار رو به جلوی ترامپ از شکست سیاستهای آمریکا درباره عراق، سوریه، یمن و کره شمالی میدانند و بسیاری دیگر آن را تلاشی برای جلب اعتماد لابی اسرائیل بهمنظور فشار بر احزاب آمریکا و جلوگیری از طرح استیضاح خود در کنگره تعبیر میکنند. اما مواضع عربستان و مصر درباره این موضوع بهقدری خنثی است که شخصی مانند «فیصل القاسم»، از مجریان شبکه الجزیره که به مواضع ضد مقاومت معروف است درباره این کشورها در توییتر خود مینویسد که «هشدار اعراب به آمریکا درباره عواقب تصمیمات ترامپ بیشتر مرا به یاد عکس هشدار درباره سیگار کشیدن روی پاکت سیگار میاندازد.» ولی با وجود کمکاریهای عربستان و مصر، گروههای مقاومت فلسطین از آمادگی خود برای شهادت در راه آزادسازی قدس خبر دادند.
جرقه در انبار باروت
مسلمانان روز جمعه در محکومیت اقدام ترامپ در به رسمیت شناختن بیتالمقدس بهعنوان پایتخت اسرائیل، تظاهرات کردند و خواستار اقدام دولتهای خود علیه آمریکا شدند. دونالد ترامپ با امضای فرمان ریاستجمهوری، دستور انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس را صادر کرد، دستوری که موافقتی با آن صورت نگرفت و حتی همپیمانان اروپایی آمریکا نیز درباره آن ابراز نگرانی کردند. سخنگوی کاخ سفید در بیانیه پنجشنبه خود درباره اقدام ترامپ گفته بود که «اعلام بیتالمقدس بهعنوان پایتخت اسرائیل، اعتراف به یک واقعیت است و اسرائیل سالهاست که تحت اختیار تلآویو بوده و نباید درباره آن بزرگنمایی شود.» این خونسردی آمریکاییها نسبت به اقدام ترامپ فقط به خود آنها خلاصه میشود و بسیاری از کشورها حتی کشورهای اروپایی درباره شروع یک جنگ تمامعیار با محوریت ملتها در منطقه و عدم توانایی دولتها برای جلوگیری از آن هشدار دادهاند.
چشمهای بسته عربستان و مصر
در میان همه نگرانیها از سوی اروپاییها درباره اقدامات ترامپ آنچه تعجب همگان را برانگیخت، سکوت برخی کشورهای عربی اسلامی و در راس آنان عربستان، مصر و اندونزی بود. عربستان حتی به سکوت بسنده نکرد و بسیاری از شهروندان خود را که اقدام ترامپ را محکوم کرده بودند، تهدید کرد. برای مثال «علا فارس» مجری شبکههای امبیسی عربستان در توییتر خود ضمن محکوم کردن اقدام ترامپ نوشته بود که آمریکاییها پس از مشاوره با عربستان، بیتالمقدس را به اسرائیل هدیه دادند. همین جمله کوتاه باعث شد تا وی از کار در این شبکه منع و بازداشت شود. مصر هم حرکتی را برای بازداشت معترضان به اقدام ترامپ آغاز کرده است و دو خبرنگار را که خواستار برگزاری تظاهرات برای دفاع از فلسطین شده بودند، بازداشت کرد. رسانههای اسرائیلی به نقل از سیاستمداران تلآویو مینویسند که با وجود خشم مسلمانان از اقدام ترامپ، اسرائیل به دلیل سکوت عربستان و مصر با خیال آسوده به اقدامات خود ادامه میدهد.
نقشهای برای فلسطین
پیش از این اخباری درباره طرح جدید دونالد ترامپ و داماد یهودی وی یعنی «برنارد کوشنر» درباره مذاکرات صلح فلسطین در رسانهها منتشر شد و برخی اخبار حاکی بود که عربستان مامور شده است تا فلسطین را مجبور به پذیرش آن کند. پس از اقدام ترامپ، محورهای جدیدی از طرح آمریکا برای فلسطین منتشر شد که یکی از مهمترین آنها، انتخاب منطقه «ابو دیس» بهعنوان پایتخت دولت مستقل فلسطین بود به این معنا که بیتالمقدس بهطور کامل در اختیار اسرائیل قرار میگیرد و دولت مستقل فلسطین در منطقهای خارج از دیوار حائل تشکیل خواهد شد؛ تصمیمی که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین با آن مخالفت کرده بود ولی از سوی عربستان و آمریکا تهدید شد در صورت مخالفت با آن تمام کمکهای مالی بینالمللی که تنها راه ادامه حیات تشکیلات خودگردان است، متوقف خواهد شد.
آتش زیرخاکستر فلسطینیان
واکنشها به اقدام ترامپ هر روز در حال پررنگتر شدن است و چه بسا منافع آمریکا را در منطقه با خطر مواجه کند. تشکیلات خودگردان فلسطین در اولین اقدام خود دیدار از پیش تعیینشده میان محمود عباس و معاون رئیسجمهور آمریکا را که قرار بود در نیمه دوم ماه دسامبر انجام شود، لغو و اعلام کرد تا زمانی که تصمیم ترامپ لغو نشود، این دیدار انجام نخواهد شد. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز با انتقاد از اقدام ترامپ درباره بیتالمقدس خواستار بازگشت امور به حالت قبل و از سرگیری مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینیان شد. جنبشهای مقاومت فلسطین نیز خواستار آغاز فصل جدیدی از انتفاضه علیه اسرائیل شدند. جنبش فتح فلسطین که بعد از توافق میان یاسر عرفات و اسحاق رابین در دهه 90 میلادی موسوم به توافق «اوسلو» از اقدامات مسلحانه علیه اسرائیل دست برداشته بود، خواستار مشارکت در انتفاضه برای آزادسازی قدس شده است. رئیسجمهور فرانسه نیز اقدام ترامپ را چالشی جدید برای منطقه غرب آسیا دانست و خواستار پایبندی همگان به مقررات بینالمللی شد.
جادویی که جادوگر را نابود میکند
حالا به نظر میرسد که اقدامات ترامپ به جای آنکه به سیاستهای آمریکا کمک کند، در حال فروپاشی آن و ایجاد اتحاد بیشتر میان مردم منطقه میشود. اگر بخواهیم مثالی برای تصمیم جدید ترامپ بیاوریم باید به موضوع داعش بپردازیم. زمانی که آمریکا از این گروه تروریستی برای نابودی و تجزیه منطقه استفاده کرد باعث اتحاد میان کشورهای خط مقاومت شد و نیروهای نظامی این کشورها مانند یک نیروی مشترک به مبارزه با داعش پرداختند و آن را نابود کردند. تصمیم ترامپ نیز میتواند باعث اتحاد میان مسلمانان و نابودی امنیت اسرائیل شود.
فلسطین کفنپوش در برابر اسرائیل
«خضر الحبیب»، عضو ارشد جنبش جهاد اسلامی فلسطین در گفتوگو با «فرهیختگان»، تصمیم ترامپ درباره بیتالمقدس را به تعهدنامه بالفور در قرن جدید تشبیه کرد و گفت که فلسطینیان اجازه نخواهند داد تصمیمات ترامپ اجرایی شود و انتقال سفارت از تلآویو به بیتالمقدس در حد نوشته باقی خواهد ماند، زیرا فلسطینیان آمادهاند کفن به تن کنند و در برابر اسرائیل سلاح به دست بگیرند و قدس هرگز از اسلام جدا نخواهد شد. وی از کشورهای جهان خواست تا اقدامات واقعی علیه ترامپ اتخاذ کنند و از مقدسات اسلام و مسیحیت پاسداری کنند. وی همچنین از آمادگی تمام مسلمانان و مسیحیان برای مبارزه با اسرائیل و دفاع از بیتالمقدس گفت و اعلام کرد که اجازه نخواهیم داد فلسطین فراموش شود.
«خلیل الحیه»، عضو ارشد جنبش حماس نیز در گفتوگو با «فرهیختگان» با محکوم کردن همراهی برخی کشورهای عربی با تصمیمات ترامپ، گفت: «اگر همراهی این کشورها نبود آمریکا هرگز جرات نمیکرد علیه قدس اقدام کند.» وی ضمن شکست خورده خواندن اقدامات ترامپ گفت: «اقدامات ترامپ و هر که از آن حمایت کرده نابود خواهند شد.»
سرپوشی برای شکست
روزنامه «البنا» چاپ لبنان با اشاره به تصمیم ترامپ نوشت که همه همپیمانان آمریکا از جمله عربستان و اسرائیل برای برپایی هیاهو و سرپوش گذاشتن بر شکستهای خود در سوریه، عراق و یمن محتاج چنین تصمیمی بودند. روزنامه «الاهرام» مصر نیز اقدام ترامپ را ریختن بنزین در آتش تحولات منطقه دانست که شعلههای آن اسرائیل را میبلعد. روزنامه «الاخبار» با انتشار گزارشی با عنوان «ترامپ تنها در اروپا» نوشت اولین اعتراضات علیه تصمیم ترامپ درباره بیتالمقدس، از انگلیس و فرانسه بود و این کشورها، آمریکا را در تصمیماتش همراهی نمیکنند. سازمان ملل که همه معتقدند تحت نفوذ آمریکاست در بیانیه خود، اقدام ترامپ را مخالف قوانین و قطعنامههای سازمان ملل دانسته و خواستار پایبندی به مذاکرات صلح برای مشخص شدن آینده قدس شد.
زمین هزار و یک وارث
با وجود تمام اعتراضاتی که نسبت به اقدام ترامپ انجام شده است وزارت امور خارجه آمریکا اقدامات خود را برای تعیین زمین و انجام امور لجستیکی برای انتقال سفارت از تلآویو به بیتالمقدس آغاز کرده است. زمینهایی که با انتشار اسناد ملکی آن مشخص شده متعلق به فلسطینیان است و اسرائیل آن را 69 سال پیش به زور غصب کرده و در سال 1989 میلادی، آن را به مدت 99 سال به آمریکا اجاره داده و در ازای آن سالانه یک دلار دریافت میکند. هماکنون این زمینها در قدس هزار وارث دارد که خواهان بازپسگیری آن هستند. زمینهایی که در منطقه «بقعه الفوقه» در غرب بیتالمقدس واقع شده و متعلق به «حسنیه القتیانی» و «تهام الخلیلی» بود.