بر اساس اعلام بامداد شنبه وزارت امور خارجه انگلیس، جانسون روز گذشته (جمعه) سفر سه روز خود را از مسقط پایتخت عمان آغاز و متعاقباً به ایران و امارات سفر خواهد کرد.
به گفته این وزارتخانه، او قصد دارد تا در سفر خود به تهران، با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و دیگر مقامات کشورمان در رابطه با مسائل دوجانبه، امنیت منطقه و آینده برجام گفت‌وگو کند.
این برای اولین بار است که یک وزیر امور خارجه انگلیس طی سال‌های اخیر صرفاً باهدف گسترش روابط دوجانبه به تهران سفر می‌کند.
حمید بعیدی نژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در انگلیس روز گذشته (جمعه) در گفت‌وگو با خبرنگاران در لندن گفت: سال‌های طولانی و حتی دهه‌ها است که سفری از سوی مقامات رسمی انگلیس به‌خصوص وزیر امور خارجه که بخواهد در آن سفر به مباحث دوجانبه پرداخته شود انجام‌نشده است. حتی سفرهایی که آقای جک استراو در دهه 80 به ایران سفر کردند در چارچوب مذاکرات هسته‌ای ایران با سه کشور اروپایی بود.
وی اظهار کرد: تمرکز بازدید آقای هاموند هم که دو سال پیش به ایران سفر کرد برای بازگشایی سفارت پس از تعطیلی آن صورت گرفت؛ بنابراین سفر وزیر امور خارجه انگلیس که پس از سال‌ها و باهدف پرداختن به مباحث دوجانبه، منطقه‌ای و چندجانبه صورت می‌گیرد سفر خاصی است که طی آن‌همه ابعاد روابط دو کشور ازجمله مباحث اقتصادی، سیاسی، منطقه‌ای و مباحث بین‌المللی و برجام موردبحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. دستور کار این سفر عملکرد جامعی به شمار می‌رود و تمام جنبه‌های روابط دو کشور را شامل می‌شود.
روابط ایران و انگلیس پس از گذران یک دوره پرفرازونشیب، در اکتبر سال 2013 میلادی با معرفی کاردار غیر مقیم از سر گرفته شد و یک ماه پس از انعقاد توافق هسته‌ای، سفارتخانه‌های دو کشور در آگوست سال 2015 بازگشایی شد.
مقامات انگلیسی در دورانی که سفارتخانه‌های دو کشور بسته بود بر اهمیت نقش ایران در منطقه تأکید داشته و خواستار ازسرگیری تعاملات مستقیم میان نمایندگان دو کشور بودند.
لرد هنی سفیر پیشین انگلیس در سازمان ملل متحد پیش از بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور به ایرنا گفته بود: من و بسیار دیگری در اینجا (انگلیس) می‌خواهیم شاهد بازگشایی کامل سفارتخانه‌های لندن و تهران باشیم تا نمایندگان دائم دو کشور بتوانند روزانه با مقامات کشورهای میزبان تعامل نمایند.
یک سال پس از بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور، بالاخره در سپتامبر سال گذشته میلادی، روابط ایران و انگلیس رسماً وارد فصل تازه‌ای شد و دو کشور سفیرانی خود را معرفی کردند.
حمید بعیدی نژاد سفیر جدید کشورمان در بریتانیا و 'نیکولاس هاپتون' سفیر جدید انکلیس در تهران بعدازظهر روز 15 شهریورماه 1395 به‌طور هم‌زمان در وزارت امور خارجه دو کشور حضور یافتند و با تسلیم رونوشت استوارنامه خود، با وزیران امور خارجه ملاقات کردند.
نیکلاس هاپتون سفیر انگلیس در تهران دو سال پس از بازگشایی سفارت این کشور به خبرنگار ایرنا در تهران گفت: در این بازه زمانی موفق شدیم تا تعاملاتمان را با تهران از سربگیریم و از طریق همکاری نزدیک با دولت ایران، بخش‌های تجاری روابطمان را گسترش دهیم. من پیشرفت‌های صورت گرفته در این زمینه را مثبت ارزیابی می‌کنم و به نظرم در مسیر درستی گام برمی‌داریم.
او همچنین برجام را گامی مهم در توسعه روابط دو کشور توصیف و تصریح کرد: دولت انگلیس بر پایه برجام که به آن کاملاً متعهد می‌باشد، مصمم است که رابطه با دولت آقای روحانی را طی ماه‌ها و سال‌های آینده گسترش دهد.
درحالی‌که برجام به شدت از سوی دولت دونالد ترامپ تحت فشار قرار دارد، هاپتون درباره مواضع کشورش اظهار کرد: دولت انگلیس کاملاً به برجام و موفقیت در اجرای آن پایبند است و ما با شرکای خود و ایران تمام تلاش خود را می‌کنیم تا برجام به موفقیت برسد و شرکای خود را به حرکت در این مسیر دعوت می‌کنیم.
برجام توافقی تاریخی در به رسمیت شناختن حق ملت ایران در بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به شمار می‌رود که حالا به مخرج مشترکی برای توسعه روابط سیاسی کشورهای اروپایی با ایران تبدیل‌شده است. اما رویکرد خصمانه دولت آمریکا در قبال برجام از زمان روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ سبب شده تا شکاف سیاست خارجه اروپا با واشنگتن عمیق‌تر شود.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا اکتبر گذشته و به‌رغم آنکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشت بار پایبندی ایران را به برجام اعلام کرده، با اعلام راهبرد جدید واشنگتن در قبال تهران، پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تائید نکرد و به‌رغم تلاش‌های جامعه جهانی به‌ویژه اروپا از تائید آن امتناع کرد.
بااین‌حال «بوریس جانسون» که در آستانه اظهارات ترامپ علیه برجام، میزبان علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در لندن بود، در واکنش به مواضع ترامپ در پیامی توییتری اعلام کرد: به توافق هسته‌ای با ایران پایبند هستیم/ از طریق همکاری با همتایان آمریکایی،اروپایی و ایرانی تلاش می‌کنیم تا برجام را حفظ کنیم.
وی افزود: برجام هنوز زنده است؛ توافقی که مانع دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای می‌شود ادامه دارد و این مساله مدیون دیپلماسی انگلیس است.
وزیر امور خارجه انگلیس همچنین برای جلب نظر مثبت مقامات کنگره نسبت به حفظ برجام راهی واشنگتن شد و در جریان سفر دو روزه‌اش با شماری از رهبران احزاب سیاسی آمریکا در این رابطه رایزنی کرد.
او متعاقباً دستاورد سفرش را نتیجه‌بخش ارزیابی کرد و یاد آور شد که در ملاقات‌های صورت گرفته نظر مثبت طرف آمریکایی را درباره حفظ برجام جلب کرده است.
اکنون بر اساس اعلام وزارت امور خارجه انگلیس جانسون در نظر دارد تا درباره آینده برجام با مقامات کشورمان گفت‌وگو و رایزنی کند.
حمید بعیدی نژاد دراین‌باره به خبرنگاران گفت: قطعاً یکی از محورهای اصلی این سفر و بحث‌هایی که در جریان سفر انجام خواهد شد، موضوع اجرای مؤثر برجام خواهد بود.
وی افزود: برجام یکی از محورهای اصلی همکاری‌های دو طرف است و ما در مقطع بعد از اجرای برجام شاهد بودیم که دولت انگلیس در بالاترین سطح به‌طور مرتب برای تضمین حفظ اعتبار و اجرای برجام تماس‌های سطح بالایی را با مقامات اروپایی و آمریکای داشته است و آن‌ها به‌طور مشترک با کشورهای اروپایی خواهان این بودند که باید اعتبار برجام حفظ شود و نبایستی به‌هیچ وجه اجرای برجام مورد خدشه قرار گیرد.
سفیر کشورمان در انگلیس تصریح کرد: این مساله در موضع‌گیری دولت انگلیس نقطه مثبتی بوده است. درواقع حفظ برجام یک اهمیت راهبردی برای ایران و انگلیس دارد و ازاین‌جهت همکاری‌های دو طرف برای اجرای برجام تاکنون در سطح موفقیت‌آمیزی پیش رفته است. اما ما در خصوص اجرای برجام در خود انگلیس انتقادهایی راداریم و انتظار ما این بود که پس از برجام گشایش‌های اقتصادی و بانکی میان دو طرف توسعه بسیار بیشتری ازآنچه امروز شاهدش هستیم صورت می‌گرفت.
در پی اجرای برجام حجم مراودات تجاری و اقتصادی دو کشور نیز شاهد تحولات قابل‌توجهی بوده است.
بر اساس آمار اتاق بازرگانی انگلیس و ایران حجم مراودات تجاری دو کشور از 142.3 میلیون یورو در سال 2015 میلادی به 226.4 میلیون یورو در سال 2016 میلادی افزایش داشته است.
در این مدت نیز چندین تفاهم و یادداشت همکاری امضاءشده که بعیدی نژاد دراین‌باره می‌گوید: در ماه‌های اخیر تحرکات خوبی در زمینهٔ همکاری‌های اقتصادی دو جانبه شکل‌گرفته و ما در اولین اقدام پس از برجام توانستیم طلب خود را به میزان 3 میلیارد یورو که به علت تحریم شرکت ملی نفت از جانب اتحادیه اروپا قابل دریافت نبود از شرکت شل دریافت کنیم.
وی با اشاره به وجود یک میدان گازی متعلق به شرکت ملی نفت ایران بانام روهام گفت: همکاری‌های مشترک دراین‌باره ادامه دارد و ارتباطات خوبی میان دو طرف برقرارشده است و به‌تازگی شرکت بی پی اعلام کرده که قصد دارد بخشی از سهام خود را به یک شرکت دیگر واگذار کند که برخی مباحث مربوط به تحریم‌های آمریکا را ایجاد می‌کرد که این‌ها ماه‌ها است که این موضوع را در دست پیگیری داشته‌اند تا مشکلی برای ادامه کار این میدان گازی پیش نیاید. هم‌اکنون همکاری‌های دو طرف به شکل عادی در جریان است و این نمونه‌ای از همکاری خوب شرکت ملی نفت ایران و شرکت بی پی است.
بعیدی نژاد افزود: مذاکرات خوبی با شرکت شل برای توسعه میدان‌های مشترک نیز در جریان است و چنانچه پیشنهادهای خوب و موردقبول به ایران ارائه شود می‌توان همکاری‌ها را در این زمینه افزایش داد.
وی افزود: شل اعلام کرده است که برنامه درازمدت برای همکاری‌های اقتصادی با ایران دارد و به‌تازگی دفتر خود را در کشورمان فعال و اعلام آمادگی کرده است تا فعالیت خود را در ایران توسعه دهد.
به‌غیراز زمینه‌ی سنتی نفت و گاز، وی با اشاره به امضای قرارداد ساخت پنجمین نیروگاه خورشیدی جهان با وزارت نیروی ایران گفت این قرارداد در مسیر اجرایی قرارگرفته و طبق برنامه زمان‌بندی‌شده پیش می‌رود.
وی ارزش قرارداد ساخت این نیروگاه را 600 تا 800 میلیون پوند اعلام نمود. در ادامه وی اضافه کرد: به‌تازگی یک تفاهم‌نامه برای ایجاد مراکز درمان سرطان با یک شرکت معتبر انگلیسی به نام اینترنشنال هاسپیتال گروپ به ارزش یک میلیارد و 800 میلیون یورو امضاءشده و مقدمات آن در حال اجرا است و می‌تواند در حوزه بهداشت و سلامت موجب همکاری‌های خوب دو طرف شود.
بعیدی نژاد در حوزه ساخت بیمارستان با همین شرکت گفت که مذاکرات اولیه انجام‌شده و این علاقه‌مندی در میان آن‌ها وجود دارد که از دانش خود برای ساخت و تجهیز بیمارستان در ایران استفاده کنند که مباحث فنی میان دو طرف در جریان است.
وی گفت: همچنین شرکت «جی اس کی» که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دارویی جهان است در حال عبور از مراحل نهایی ثبت در ایران است و قصد دارد به‌طور مستقیم در ساخت و دارو و واکسن با ایران همکاری کند که مورد استقبال وزارت بهداشت و درمان قرارگرفته و انتظار می‌رود که در آینده نزدیک قراردادهای لازم دراین‌باره منعقد شود.
بعیدی نژاد گفت: پیگیری ساخت یک ورزشگاه بزرگ در ایران و اجرای طرح‌ها در زمینه‌های دیگر نیز در جریان است و این نشان می‌دهد که شرکت‌های انگلیسی با شوق و علاقه آماده سرمایه‌گذاری در ایران هستند.
هرچند رسانه‌های انگلیسی طی دو روز گذشته به‌شدت تلاش می‌کنند تا سفر وزیر امور خارجه انگلیس را تحت‌الشعاع رسیدگی به وضعیت اتباع دو تابعیتی به ویژه نازنین زاغری که به اتهامات امنیتی در زندان به سر می برد معطوف کنند اما نه مقامات انگلیسی و نه ایرانی اصرار دارند که این مساله در دستور کار سفر بوریس جانسون به تهران قرار بگیرد.
بعیدی نژاد در این باره می گوید: اینکه رسانه ها در انگلیس تلاش می کنند تا موضوع سفر آقای جانسون را به این موضوع خاص محدود کنند به‌طورقطع غیرواقعی است. خود آقای جانسون نیز که بر پیچیدگی‌های حقوقی موضوع آگاهی کامل دارند بر این امر واقف هستند که در جریان سفر ایشان اقدام فوری خاصی در خصوص آزادی این دو نفر متصور نیست چون موضوع در نظام قضایی ایران در حال بررسی است و فرایند آن بایستی طی شود.
وی بیان کرد: اما روابط ایران و انگلیس بسیار فراتر از موضوع زندانی دو تابعیتی‌ها است و این موضوع تنها یکی از مواردی است که در جریان سفر ایشان مطرح خواهد شد.
بر اساس اعلام بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در این سفر آخرین وضعیت روابط دوجانبه به‌خصوص در حوزه همکاری‌های اقتصادی دو کشور، گسترش روابط تجاری و بانکی، مسائل منطقه‌ای و تحولات بین‌المللی موردگفت وگو و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت.
اروپام ** هـ ن *شبس*1488 *انتشار دهنده: بهمن بامداد**