به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شب گذشته (چهارشنبه 15آذر) دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با بیان این نکته که استراتژی و تصمیم های گذشته نتوانسته است منازعه در خاورمیانه را حل کند، تصمیم گرفته است تا بیت المقدس را به عنوان پایتخت این رژیم اعلام کند. وی مدعی شد این تصمیم را با هدف دستیابی به صلح اتخاذ کرده است.
رسانه های جهان حتی در ایالات متحده به بیان مخالفت کشورها و سازمان های بزرگ جهانی و منطقه ای پرداختند. بیشتر گزارش ها به این موضوع تمرکز کرده اند که ترامپ اعتقاد دارد دو دهه تلاش به توافقی در فلسطین منجر نشده است و وی اکنون می خواهد با این تصمیم به نتیجه بهتری دست پیدا کند.
وی همچنین حتی یک قدم پیشتر رفت و به وزارت امور خارجه دستور داد تا زمینه انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس را فراهم کند. نکته ای که رسانه ها و تحلیلگران غربی به آن توجهی ندارند این است چیزی که باعث منازعه بیشتر و دور شدن از صلح در منطقه شده است سیاست های ایالات متحده و رژیم اشغالگر صهیونیستی است که به علت پایبند نبودن به هیچ قاعده، قانون و حتی قطعنامه های بین المللی مانع پیشرفت و ثبات و توجه به حقوق مردم فلسطین می شود.

**واکنش یکصدای جهان به تصمیم ترامپ
اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد، پاپ و بسیاری رهبران کشورهای خاورمیانه و جهان، از تصمیم جدید ترامپ در مورد بیت المقدس انتقاد کردند و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادند.
خبرگزاری های رویترز و آسوشیتدپرس در گزارش هایی اعلام کردند: پاپ در سخنانی احترام به بیانیه سازمان ملل و حفظ وضع موجود قدس را خواستار شد. سازمان ملل متحد این اقدام را مخرب اوضاع و مانعی برای صلح از طریق گفت وگوهای مستقیم توصیف کرد. اتحادیه اروپا نیز آن را چالشی برای راه حل تشکیل دو دولت و ایجاد صلح در منطقه توصیف کرد. وزارت امورخارجه آلمان این اقدام را غیر سازنده دانست و نخست وزیر بریتانیا نیز بر مخالفت خود در زمینه اختصاص این شهر به یکی از دو طرف مخاصمه تاکید کرد. بسیاری از کشورهای منطقه و جهان نیز این اقدام را غیرقانونی و مغایر با توافق های صورت گرفته دانستند
پاپ در واکنش به این اقدام اعلام کرد که نمی تواند نسبت به آن ساکت بنشیند. سخنگوی سازمان ملل نیز از ناراحتی و نگرانی شدید خود سخن گفته است و اتحادیه اروپا هم نسبت به آن نگرانی جدی را ابراز داشت. نیویورک تایمز افزود: حتی متحدان آمریکا همچون بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا نیز این اقدام را اشتباهی بزرگ دانستند. به طور کلی رهبران جهان هم صدا با هم تصمیم ترامپ را دلیلی برای قطع روندها و قطعنامه های سازمان ملل عنوان کردند که می تواند آتش یکی از پرمنازعه ترین چالش های جهان را شعله ور تر سازد.
روزنامه «تلگراف» به واکنش عربستان سعودی به این موضوع پرداخت که آن را اقدامی «غیرعادلانه و غیرمسئولانه» از سوی آمریکا اعلام کرد. اما ترامپ این عمل را بهترین راه در تامین منافع ایالات متحده در مسیر پیگیری فرایند صلح دانست. در اراضی اشغالی نیز مسئولان حماس و حکومت خودگران به این موضوع واکنش تند نشان دادند و نسبت به پیامدهای آن هشدار دادند.
در سال 2012 واتیکان خواستار آن شده بود تا برای بیت المقدس وضعیت تضمین شده بین المللی تعیین شود تا از آزادی همه ادیان در آن مراقبت کند و همه بتوانند به راحتی و بدون مانع به مکان های مقدس دسترسی داشته باشند. این پیشنهاد با مخالفت رژیم صهیونیستی روبرو شد. پاپ اکنون هم نخستین شرط برای گفت وگوی موفق را احترام متقابل و تعهد برای تقویت آن عنوان کرد به گونه ای که حقوق همه مردم در آن به رسمیت شناخته شود.
نکته جالب در گزارش روزنامه نیویورک تایمز، این است که رئیس جمهوری آمریکا در سخنان خود به احتمال شکل گیری مقاومت و اعتراض ها نیز اشاره کرد. وی بر لزوم انجام اقدام های امنیتی از سوی نهادهای گوناگون اطلاعاتی و امنیتی آمریکا برای حفظ منافع و مکان های وابسته به آمریکا تصریح کرد.
روزنامه تلگراف انگلیس نیز نوشت به دنبال سخنرانی ترامپ، سفارتخانه های آمریکا در کشورهای خاورمیانه ضمن پیش بینی وقوع برخی حملات، ترتیبات امنیتی خود را گسترش دادند. وزارت امور خارجه آمریکا نیز هشداری جهانی را برای شهروندان آمریکایی صادر و به آن ها توصیه کرد نسبت به احتمال وقوع آشوب های سیاسی، خشونت، اعتراض و اقدامات مجرمانه هوشیار باشند.

**آتش افروزی ترامپ در بیت المقدس
رسانه های جهان ارزیابی های گوناگونی از این اقدام دونالد ترامپ ارائه کردند. بسیاری از تحلیلگران این اقدام را دارای پیامدهای داخلی و خارجی عنوان کردند. به طور تقریبی جز مقام های رژیم صهیونیستی، هیچ فرد دیگری در جهان از این اقدام ایالات متحده خوشنود نشده است.
روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی عنوان داشت حرکت ترامپ ریسک بزرگی است. این گزارش با اشاره به روندهای تاریخی مربوط به قدس در چند دهه گذشته آورده است که ترامپ گفته است این اعلامیه به معنی به رسمیت شناختن وضعیت واقعی منطقه است. ترامپ حتی سیاست های روسای جمهوری پیشین آمریکا را شکست خورده عنوان کرد اما ممکن است این خط مشی و سخنان وی باعث مخاطرات بسیاری برای وضعیت سیاسی منطقه و آمریکا شود.
به نوشته واشنگتن پست این رویکرد از سوی بسیاری از متحدان آمریکا مورد انتقاد قرار گرفته است. در این شرایط که حتی موافقان راه حل های پیشین در منطقه هم به صف مخالفان پیوسته اند دستیابی به پیشرفت و صلح با همکاری متحدان آمریکا سخت خواهد شد.
این گزارش تاکید دارد این اقدام ترامپ و شرایط کنونی منطقه موجب به عقب رانده شده متحدان سنی آمریکا و موقعیت برتر برای رویکردهای ایران می شود.
نشریه «آتلانتیک» در گزارشی با عنوان «انتقال سفارت» نوشت: ترامپ اقدام اخیر خود در بیت المقدس را مانوری برای حل و فصل مسائل منطقه و ساکت کردن دشمنان سیاسی در ایالات متحده می بیند. برخی اعتقاد دارند وی به دنبال ایجاد موجی برای تحرک بخشیدن به سیاست داخلی آمریکا است زیرا این تصمیم تنها چند روز پس از محکومیت مایکل فلین مشاور پیشین امنیت ملی وی گرفته شد.
بنابر این تحلیل، اقدام چالشی آمریکا دارای سه مولفه است؛ نخست این که رئیس جمهوری آمریکا درگیر چالش های سیاسی گوناگونی است. دوم ، تلاش وی با واکنش های خارجی دارد همراه می شود که در نهایت می تواند موجب افزایش احساسات میهن پرستانه در آمریکا شود. سومین موضوع نیز چرخش سیاسی کامل و خالص در سیاست های آمریکا را نشان می دهد.
این تحلیل با بررسی روندهای تاریخی سیاست های آمریکا در مورد بیت المقدس این گونه نتیجه گرفت: مشخص نیست که کاخ سفید ترامپ پیامدهای بازی با گزینه بیت المقدس و هشدارها به آن را تا چه اندازه درک کرده است. هنوز سوالات زیادی در مورد انگیزه های داخلی ترامپ وجود دارد اما این تاکتیک انحرافی ممکن است در لحظه هوشمندانه به نظر برسد. همانطور که جورج بوش به ترامپ هشدار داد ممکن است رئیس جمهوری آمریکا بتواند اقدامی را شروع بکند اما این خطر وجود دارد که نتواند راه را به درستی به پایان رساند.
نشریه «اسلیت» نیز در تحلیلی با عنوان «چشم انداز آتش» نوشت واکنش ها به اعلامیه ترامپ در مورد بیت المقدس بیش از آنکه بر زمینه های اخلاقی و قانونی این تصمیم گیری متمرکز باشد به واکنش کشورها به ویژه اعراب توجه کرده است.
روزنامه گاردین این اقدام را حرکت در سرزمینی پر از خار و تیغ آن هم بدون لباس توصیف کرد که می تواند باعث صدمات زیادی شود. این احتمال زیاد است که اراضی اشغالی شاهد انتفاضه دیگری باشند که چند سال خون، جنگ و آتش را به همراه داشته باشد.
این تحلیل نوشت: واکنش تند به ویژه از سوی اعراب به دلیل پیشینه تاریخی این موضوع و شهر بیت المقدس تا حدودی طبیعی است اما این بار ممکن است انتفاضه ای متفاوت به راه بیافتد. دور جدید درگیری ها نه میان فلسطینی ها و ارتش اسرائیل به خاطر بیت المقدس خواهد بود بلکه به این دلیل است که موازینی همچون حقوق بشر، حق شهروندی و حاکمیتی نقض شده است.

پژوهشم**9130 **خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.