در این حمله ی مسلحانه و وحشیانه که روز جمعه سوم آذر ماه 1396 خورشیدی صورت گرفت و همه ی کشته شدگان، صوفیان مصری و غیر نظامیان وابسته به جریان صوفیه در مصر هستند دهها تن نیز زخمی شدند که حال شماری از آنان وخیم گزارش شده است.
در کنار جریان های سکولار، ملی گرا، اِخوانی، سَلفی و شیعه، صوفیان یکی از مهم ترین جریان های فکری، اجتماعی و سیاسی در مصر به شمار می روند. صوفیان و مکاتب تصوف در شمال آفریقا و به شکل خاص در مصر، جایگاه مهمی دارند.
شمار صوفیان در مصر تا 17 میلیون هم گفته اند و وزن اجتماعی و دینی بالا و سنگینی دارند و مخالف وهابیت هستند و اگر این جریان به عنوان پادزهر وهابیت نبود، عربستان با آن هزینه های کلان و قدرت تشکیلاتی، نفوذ بیشتری در مصر پیدا می کرد.
مشکل جریان صوفیه در مصر، سنتی عمل کردن آن است. اما جریان عزمیه که شعبه ای از صوفیان مصر بوده و شخصی به نام ابوالعزائم رهبرش است، سیاسی و عملیاتی است. طرفداران جریان صوفیه که بسیار فعال هستند و مخالف تفکرات وهابی و داعشی هستند در شبه جزیره سینا نیز سکونت دارند.
با این همه اغلب مشایخ صوفیه، زیرکی و چابکی و توان بهره برداری سیاسی و فرهنگی وسیع و موثر از قدرت اجتماعی خود را ندارند. در حالی که سلفی های مورد حمایت عربستان، به شدت اجتماعی اند. جمعیت های خیریه، احزاب سیاسی و موسسه های فرهنگی دارند و در فضای مجازی و شبکه های ماهواره ای فعال اند.
جریان صوفیه در مصر، که خاستگاه و ریشه ی آن به خراسان بزرگ ایران و سده های سوم تا ششم هجری قمری برمی گردد، قدرت بالقوه ی وحدت اسلامی در مصر و دیگر کشورهای عربی و اسلامی هستند.
برغم وجود قراین و شواهد مبنی بر مخالفت و مبارزه ی چهارساله ی صوفیان مصر با تروریست های گروه داعش و نیز «انصار بیت المقدس» از شاخه ی نظامی این گروه و برغم هشدارها در مورد برنامه ی داعش برای گرفتن انتقام از صوفیان، نیروهای نظامی و امنیتی مصر اقدام موثر و پیشگیرانه برای حفظ جان صوفیان انجام ندادند.
این امر نشانه ی ناتوانی ارتش، پلیس و نیروهای اطلاعاتی زیر نظر «عبدالفتاح السیسی» رییس جمهوری مصر است که بارها وعده ی قلع و قمع تروریست ها و تکفیری ها در صحرای سینا را داده است و در این راستا «محمود حجازی» فرمانده نیروهای مسلح خود را برکنار و افسر ارشد دیگری را به جای او منصوب کرده است.
با این توضیح، رصد جریان های فکری و اجتماعی و تازه ترین رخدادهای مصر که در پی کاهش تنش با سوریه و ایران است و سال پیش روی میلادی (2018) شاهد انتخابات ریاست جمهوری است و آرایش جدید نیروها و احزاب سیاسی آن در حال شکل گیری است باید اهمیت بسزایی برای مقام ها و رسانه های کشورمان داشته باشد.
--------------------------------------------------------------------------------
*پژوهشگر و روزنامه نگار- ایرنا