استفاده کنندگان اصلی رسانه های دیجیتال و فضای مجازی در جامعه ما کودکان، نوجوانان و جوانان هستند و اغلب آنان نیز اطلاعات چندانی از تهدیدها، خطرات و آسیب هایی که از این طریق متوجه آنان است، را درک نمی کنند.
رسانه های دیجیتال و فضای مجازی پر از محتوای مختلف هستند که در اینجا تشخیص صحیح محتوای مناسب از غیر مناسب مد نظر است. اکنون پرسش این است که آیا کودکان و نوجوانان قادر به تشخیص مطالب خوب و بد از این فضا هستند یا خیر؟
شاید بهترین پاسخ به این پرسش این است که کودکان و نوجوانان در حد آموخته های خود قادر به تشخیص مناسب و نامناسب بودن این مطالب هستند اما به دلیل اقتضای سنی، قادر به تشخیص نوع این مطالب نیستند.
برای ارزیابی این مطالب در رسانه های دیجیتال و فضای مجازی، نیازمند کسب مهارت هایی در این زمینه هستیم. اکنون این پرسش مطرح است که آیا کودکان و نوجوانان حایز این مهارت ها هستند یا نه؟
کودکان و نوجوانان این مهارت ها را باید کجا فرا گیرند تا در فضای مجازی آن را پیاده کنند. شاید مدرسه یکی از مکان های مناسبی باشد که نسل آینده می تواند مهارت سواد رسانه ای را فرا گیرد.
ایجاد مانع برای استفاده نکردن از فضای مجازی و رسانه های دیجیتال شاید راه منطقی نباشد و اصولا نمی توان چنین نسخه ای برای رفع این مساله پیچیده زیرا اکنون دسترسی هر فرد به موبایل های هوشمند و کامپیوتر بسیار آسان است و چنین راهی نمی تواند تاثیر موثری داشته باشد.
بنابر این یکی از راه های مهم برای آشنایی دانش آموزان و کودکان به سواد رسانه ای، محتوای آموزشی مدرسه است. اکنون پرسش این است که آیا محتوای آموزشی مدرسه این مهارت را به دانش آموزان یاد می دهد یا نه؟
محتوای آموزشی و کتاب های درسی هنوز در این زمینه کافی نبوده و به روز هم نیست بنابر این دانش آموزان در مدرسه به چنین مهارتی دست پیدا نمی کنند و در محیط خارج از مدرسه نیز کمتر چنین آموزش هایی ارائه می شود.
سواد رسانه ای یعنی تحلیل و ارزیابی و تولید خلاق مسایل مختلف جامعه است. به بیان ساده تر دانش آموز باید بتواند مسایل و مطالبی که با آن مواجه می شود قدرت تحلیل و ارزیابی داشته باشد و بتواند خلاقانه نسبت به مفید و غیر مفید بودن آن به مهارت و درک درست برسد.
کودکان و نوجوانان بهترین زمان عمر خود را در مدرسه سپری می کنند و آموزش های این مکان نیز تاثیر بیشتری بر روی آنان دارد از این رو این مطالب باید به طور سلیس و روان به دانش آموزان ارائه شود.
دستگاه های ذیربط مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت آموزش و پرورش نیز می توانند در این زمینه با تولید محتوا و ارائه آن به کودکان و نوجوانان، سواد رسانه ای آنان را ارتقا دهند.
* دبیر ایرنا
1569 ** انتشار: امید غیاثوند