به گزارش خبرنگار فرهنگی «نسیم آنلاین»، اختتامیه سومین دوره طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران و همچنین سومین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب در تالار وحدت تهران برگزار شد.
علی اصغر سیدآبادی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی وزارت ارشاد عصر امروز در مراسم اختتامیه سومین پایتخت کتاب ایران در تالار وحدت گفت: روز نخستی که ایده انتخاب پایتخت کتاب و روستاهای دوستدار کتاب را ارایه کردیم، کسی باور نمی کرد این حرکت با چنین استقبالی رو به رو شده و به پویشی مردمی در شهرها برای کتابخوانی منجر شود. آن روزها مدام در برابر این پرسش ها قرار می گرفتیم که مگر چند شهر داریم که شایستگی پایتخت کتاب شدن را داشته باشد؟آیا اصلا شهرها استقبال خواهند کرد؟ آیا ۱۰-۲۰ روستا در این جشنواره شرکت خواهند کرد؟ آیا بهتر نیست که به جای پایتخت کتاب، پایتخت فرهنگی و به جای روستای دوستدار کتاب، روستای دوستدار فرهنگ انتخاب کنیم که شامل همه چیز باشد که تعداد شهرها و روستاهایی که شرکت می کنندبیشتر شود؟
وی با اشاره به حمایتهای آقای صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد گفت: اولین گام این بود که استدلال کنیم، چرا کتاب و نه هیچ چیز دیگر. کار سختی نبود. کتاب هم در دسترس ترین عنصر فرهنگی در همه شهرها و روستاهاست، هم باسابقه ترین و هم تنها رسانه ای است که با همه میراث بشر پیوند دارد و ترویجش ترویج همه یافته ها و فضیلت ها و دانش ها و تجربه های بشر است. هر رشته علمی و فرهنگی و هنری آثارش را در کتاب به دیگران منتقل شده است و ترویج کتابخوانی همزمان می تواند ترویج معرفت دینی و فضایل اخلاقی و صنعت و کشاوزی و هنر و ... باشد.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی وزارت ارشاد در ادامه گفت: نگرانی ما درباره روستاها خیلی زودتر از شهرها برطرف شد، چون بلافاصله پس از اعلام فراخوان تماس از روستاها شروع شد. روستایی را سراغ داشتیم که پس از اعلام فراخوان خانه خالی یکی از اهالی را کتابخانه کردند. پس از نخستین سال برگزاری در مناطقی که یک روستا برگزیده شده بود، فعالیت های کتابخوانی و کتابخانه ای افزایش پیدا کرد و امسال خوشحالیم که ... روستا و آبادی عشایری از چهارگوشه ایران رنگارنگ در جشنواره شرکت کرده اند.
سیدآبادی با اشاره به پیچیدگیهای موجود پیش روی طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران تصریح کرد: در الگوی طراحی شده، پرونده شهر باید به صورت مشارکتی و گروهی و با حضور نمایندگان دستگاه های دولتی و عمومی و تشکل های نشر و قلم و کتابفروشان و ... تدوین می شد و در نهایت رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به نمایندگی از دستگاه های دولتی و شهردار به نمایندگی از نهادهای مردمی و عمومی آن را امضا و ارسال می کردند، اما این کار آسانی نبود و اختلاف سلیقه ها و گرایش های مختلف در برخی از شهرها مانع می شد و خودش تمرینی برای گفت و گو بود که به حمدالله با توفیق همراه بود. در ستاد برگزاری تهران هم همین الگو اجرا می شد و از آغاز طراحی و برنامه ریزی با مشارکت نهادها و دستگاه های مختلف انجام شد.
بنابر این گزارش، دبیر رویدادهای ترویج کتابخوانی در ادامه درباره تجربه نخستین دوره انتخاب پایتخت کتاب گفت: وقتی فراخوان اولین دوره انتخاب پایتخت کتاب و روستاهای دوستدار کتاب را منتشر کردیم، همه آن سوال ها در قالب نگرانی به جانمان افتاد. به شک افتادیم. راهش این بود که تلفن را برداریم و به مدیران شهرها زنگ بزنیم ، قانعشان کنیم که در این رقابت حضور داشته باشند. تلفن ها نگرانترمان کرد، آن اعتماد به نفسی که یک شهرکوچک در گوشه ای از ایران سودای دستیابی به عنوان پایتخت کتاب را داشته باشد، نبود. تازه وقتی مدیرفرهنگی شهر راضی می شد، راضی کردن شهردار و دیگر مدیران شهر کار آسانی نبود
وی افزود: در یکی از همان اولین تماس ها مدیر یکی از شهرها که بعد پایتخت شد، گفت فکر می کنی با بودجه سالانه ۱۴ میلیون تومان شرکت کردن در چنین رقابتی خنده دار نیست؟ البته آن روز خنده دار بود، اما آن شهر آن سال شرکت کرد و درست دو شب مانده به اعلام نتایج همان مدیر محترم تلفن زد که از نتیجه چه خبر؟ گفتم این تلفنت خنده دار نیست؟ خندید و گفت: من جایزه ام را برده ام! او ۲۰ برابر بودجه سالانه اش تفاهم نامه و توافق نامه درباره کتابخوانی با دستگاه های شهرش امضا کرده بود و سال بعد که برای بازدید رفتیم بسیاری از برنامه ها عملیاتی شده بودند.
سیدآبادی همچنین گفت: امسال که اسامی ۱۰۲ شهر شرکت کننده را مرور می کردیم، نام برخی از شهرها را نشنیده بودیم. در میان آن نام های ناشناس شهرهایی بودند که تازه شهر شده بودند. حالا که ۲۰ شهر نامزد نهایی را نگاه می کنیم، شهرهایی را می بینیم که هنوز اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارند، اما همه نهادها و دستگاه های عمومی و دولتی و غیردولتی اش برای ترویج کتابخوانی بسیج شده اند، این شهرهای کوچک با اعتماد به نفس به رقابت با کلان شهرها آمده اند و گاهی پیش افتاده اند، زیرا اساس کار در انتخاب پایتخت کتاب ایران بر کارجمعی و مشارکت دولت و بخش های غیردولتی و ایده های ابتکاری و نو استوار است نه لزوما بر بودجه
وی با اشاره به پایتخت سال پیش کتاب ایران گفت: امسال برای ارزیابی فعالیت های ترویج کتابخوانی در نیشابور گزارشی تهیه و در آن فعالیت ها بر اساس برنامه ها سنجیده شد و نتیجه اش حاکی از موفقیت نسبی نیشابور در اجرای برنامه هایش بود. بخشی از این ارزیابی نیز سنجش تاثیر پایتخت کتاب در ترویج کتابخوانی نیشابور بود. برای این موضوع سفارش کتاب از توزیع کنندگان، میزان فروش نمایشگاه کتاب و همچنین میزان امانت کتاب در کتابخانه های عمومی نیشابور مورد ارزیابی قرار گرفت.
سیدآبادی در ادامه آماری از میزان افزایش فروش کتاب در نیشابور ارائه و اعلام کرد: بر اساس گزارش موسسه نمایشگاه های فرهنگی فروش نمایشگاه کتاب در نیشابور با برخی از مراکز استان مانند ارومیه، زنجان، گرگان و شهرکرد برابر و مبلغ 8 میلیارد و 500 میلیون ریال بود. نمایشگاه کتاب در نیشابور یکی از دستاوردهای انتخاب این شهر به عنوان پایتخت بود و معمولا فروش نمایشگاهی بر فروش کتابفروشی ها تاثیر منفی می گذارد، اما بر اساس گزارش تعاونی توزیع کنندگان سفارش کتاب از مراکز توزیع کتاب در سال 1395 نسبت به سال 1394 افزایش فروش داشته است
وی افزود: در حوزه کتاب کودک و نوجوان میزان خرید کتاب از مراکز توزیع کتاب توسط کتابفروشی های نیشابور 67 درصد افزایش و کتاب های عمومی بزرگسال 21 درصد افزایش داشته است. بدیهی است که آمار مراکز توزیع بازار طبیعی و مردمی کتاب را دربرمی گیرد و شامل مراکز دولتی و کتابخانه ها نمی شود. هم چنین بنا بر آمار کتابخانه های عمومی نیشابور میزان امانت کتاب نسبت به سال گذشته بیش از 25 درصد افزایش داشته است.
سید آبادی در پایان با بیان اینکه خوشبختانه این دو رویداد به اتفاق مبارکی منجر شده است و آن هم ارتباطات شبکه ای بین شهرها و روستاهای دوستدار کتاب است، گفت: این ارتباطات از همان دوره اول در قالب گروه های ارتباطی غیر رسمی شکل گرفت، اما از سال گذشته پیشنهاد شد که این شبکه های غیررسمی رسمیت یابند و مقدمات راه اندازی شبکه شهرهای دوستدارکتاب و شبکه گروه های ترویج کتابخوانی فراهم شد. این سه شبکه بر اساس طرحی که آماده شده در قالب یک ستاد هماهنگی فعالیت خواهند کرد و امیدواریم که با تشکیل این ستاد برگزاری این رویدادها نیز توسط آن ادامه یابد.
هادی مسلمی شهردار نیشابور گفت: نام و نشان نیشابور از گذشته تاکنون در ذهن و زبان ایرانیان نامی باشکوه با نشانهای فرهنگی و هنری غنی بوده است که در جهان نیز شناخته شده است و سال ۱۳۸۹ در شبکه میراث معنوی جهان در سازمان یونسکو ثبت شده است.
مسلمی در ادامه با اشاره به برگزیده شدن نیشابور به عنوان پایتخت سال گذشته کتاب ایران گفت: به گواهی هیئتداوران و کارشناسان، آنچه باعث شد نیشابور پایتخت کتاب ایران شود، حضور فعال نهادهای مردمی، تشکلهای مدنی و صنایع در کنار نهادهای دولتی و عمومی در ترویج کتابخوانی بود
وی افزود: نخستین پارلمان زنان در نیشابور تشکیل شد که در کنار پیگیری مطالبات زنان و دختران، در ترویج کتابخوانی نیز فعال است. تشکیل شبکه نهادهای فعال در ترویج کتابخوانی که با نام نمادین سیمرغ که ۳۰ انجمن کتابخوانی در اقشار و فضاهای مختلف را با همین عنوان در حوزه کتابخوانی را زیر چتر خود دارد یکی دیگر از این فعالیتهاست.
شهردار نیشابور همچنین گفت: از دو سال پیش در نیشابور موجی مبارک راه افتاده است که همه نهادها و دستگاهها در حرکتی منسجم و همافزا، ترویج کتابخوانی را بهعنوان راهی برای توسعه و پیشرفت شهر دنبال میکنند. شهرداری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد کتابخانههای عمومی، آموزشوپرورش، انجمنها و نهادهای غیردولتی، صنایع، دانشگاهها و مدارس و خوشبختانه از امسال روستاها به این موج عظیم پیوستهاند، موجی که محدود به امسال و سال آینده نخواهد بود و تا سالهای سال ادامه خواهد یافت
مسلمی در ادامه به اقداماتی اشاره کرد که منجر به انتخاب نیشابور به عنوان دومین پایتخت کتاب ایران شد. این اقدامات عبارتند از:
1- اطلاع رسانی در سطح وسیع جهت یک انگیزش و انقلاب کتابخوانی در سطح دانشآموزی
2- دیوارنویسیهای گسترده بر مبنای کتاب و کتابخوانی
3- آغاز به کار انجمن کتاب سیمرغ با سی موضوع کتابخوانی و ترغیب عموم به مطالعه
لازم به ذکر است: این انجمن مردمی و خودجوش یکی از پتانسیلهای قوی برای ترویج فرهنگ کتابخوانی است که در سال پایتختی کتاب با اعضایی ثابت و غیرثابت حضوری و غیرحضوری، برنامهریزیهایی دقیق، کار تیمی در حوزه کتابهای متنوع و داستان و شعر با نشستهای هفتگی نقد و بررسی و حضور کارشناسان و نویسندگان برجسته نیشابوری و کشوری فعالیت میکند. انجمن داستان، عطار خوانی، مثنویخوانی، شاهنامهخوانی و.. از شاخههای اصلی این انجمن میباشند. که بهصورت هفتگی و ماهانه مشغول به کار هستند. از دیگر فعالیتهای این انجمن اهدای کتاب به مناطق محروم، تجهیز کتابخانههای زنجیرهای در سطح شهرستان و همکاری همهجانبه با نهاد کتابخانههای عمومی و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر نهادها و سازمانهای دولتی و غیردولتی جهت برگزاری همایشها و نشستها و سمینارها و ... است.
4- برگزاری بزرگترین میز مطالعه جهان برای عموم مردم و استقبال آنان
5- اجرای طرح زیبای کولهپشتی کتاب امانت در بوستانها
6- تشویقی کتابخوانان زندانی در تخفیف مجازات
7- پاداش به کارکنان کتابخوان بیمه تأمین اجتماعی
8- حمایت صنایع و کارخانهها از فرهنگ کتابخوانی چون شرکت معتبر گرینه
9- برگزاری مسابقات تا سیمرغ (ویژه حفظ غزلیات عطار ویژه نوجوانان)
10- برگزاری مسابقات چله چارانه (حفظ چهل رباعی از خیام در سطح پیش دبستانی تا دوره دوم ابتدایی)
11- به رسمیت شناختن فعالیتهای گسترده و همه جانبه انجمن کودک ونوجوان سیمرغ با بیش از 70 برنامه در سطح گسترده چون:
برگزاری نشستهای تخصصی، برگزاری روزشمارهای مخصوص سال (روز جهانی کودک، روز کتاب کودک، روز رسانه و کودک و...) نشستهای سه شنبههای با" یک فنجان کتاب" در پارکها و مدارس و محلههای محروم شهرستان، همایش چند سالانه خوانش کتاب و اهدای آن برای بیش از سیصد روستا در پنج شنبهها با نهال و کتاب " 40 کتاب 40 روستا" در طرح تور کتاب کودک، سفر کتاب، نشستهای تخصصی نقد ادبیات کودک و اثار کودک، اهدای کتاب، تجهیز قفسه کودک ونوجوان در کتابخانههای را اندازی شده سطح شهرستان، نشستهای مخصوص والدین و ...، برگزاری همایشهای مختلف و سمینارها، اولین جشنواره ادبی اثار بزرگ. ناقدان کوچک و حضور در نمایشگاه کتاب و...مسابقات کتابخوانی، شرکت در طرح جنگل توران، برگزاری گرامیداشت توران میرهادی، راهپیمایی کودک کتاب صلح جهانی در حمایت از کودکان سوریه و تمام کشورهایی که در جنگ هستند، همایش پرواز بادکنکها با پیام صلح فرهاد حسن زاده، نذر چلههای کتاب در سطح عموم، راه اندازی و حضور فعال در باشگاههای کتاب و همایش کتاب کودک دوچرخه و .... طرح کتاب سبز و .... راه اندازی خبر نامه وحضور فعال در فضای مجازی ...
مسلمی در پایان با اشاره به مشکلات اجرایی شدن این طرح گفت: یکی از مشکلات کتابخوانی در شهرهایی مانند نیشابور در دسترس نبودن کتاب برای عموم مردم است. این برنامه با در دسترس قرار دادن کتاب به خصوص در مناطق محروم ضمن افزایش میزان کتابخوانی به تاثیرات اجتماعی کتابخوانی مطابق اهداف برنامه نیشابور برای پایتختی کتاب نیز چشم دارد.اجرای مجموعه فعالیتهایی که ذیل این برنامه تعریف شده است، نیازمند فراهم آمدن امکانات و زیرساختهایی است که شهرداری نیشابور و اداره کتابخانههای عمومی نیشابور آن را فراهم میکنند، اما در اجرای آن تشکلهای مردمی فعالیت دارند. مهمترین ذی نفعان این برنامه مردم کتابخوان در مناطق محروم شهر هستند، اما به غیر مستقیم برای ناشران و کتابفروشان و مراکز توزیع و به تبع آن مولفان نیز به دلیل اینکه باعث خرید و توزیع کتاب میشود، مفید خواهد بود.
روستاهای «فهلیان» از نورآباد ممسنی استان فارس، «علوی» از نیاسر استان اصفهان، «خواجه جمالی» از نییز استان فارس، «سردوش» از مریوان استان کردستان، «گَزیر» از بندر لنگۀ استان هرمزگان، «رئیسآباد» از ابرکوه استان یزد، «درازی» از دشتی استان بوشهر، «طبر» از جاجرم استان خراسان شمالی، «قُباق تپه» از کبودرآهنگ استان همدان و «فرّخآباد» از فردیس استان البرز، بهعنوان روستاهای دوستدار کتاب کشور معرفی شدند.
هیأت داوران سومین دورۀ جشنوارۀ پایتخت کتاب ایران، متشکل از «ندا موحدیپور»، «مرضیه مرآتنیا»، «بهروز فتحی»، «رضا برزگر»، «اسماعیل جانعلیپور»، «حمید عبداللهیان»، «فریبرز خسروی»، «حجتالله غلامعلی»، «عبدالمهدی مستکین»، «روحالله منوچهری» و «سیدابوالفضل هاشمی»، به دلیل فعالیتهای گسترده، ابتکاری و مردمی در ترویج کتابخوانی، لوح تقدیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به همراه مبلغ 100میلیون ریال حواله کتاب، 50میلیون ریال جایزۀ نقدی توسط معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مبلغ 50میلیون ریال جایزه نقدی از سوی نهاد کتابخانههای عمومی، مبلغ 50میلیون ریال از سوی سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور و مبلغ 50میلیون ریال از سوی کانونهای عالی فرهنگی- هنری مساجد، به نمایندگان این روستاها اهدا شد
در مراسم اختتامیۀ انتخاب پایتخت کتاب ایران که عصر امروز (دوم اسفند ماه) در تالار وحدت برگزار شد، پس از بررسی پرونده شهرهایی که داوران مرحلۀ مقدماتی با بررسی پروندۀ 103 شهر، به داوری نهایی معرفی کرده بودند، شهر بوشهر، بهدلیل برنامههای نوآورانه، مشارکتجویانه و منسجم و استفاده از ظرفیتهای صنعتی، فرهنگی و هنری در تدوین برنامههای ویژۀ پایتخت کتاب ایران و همچنین، حمایت از طرحهای ترویج کتابخوانی، بهعنوان سومین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.
لوح تقدیر وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و لوح تقدیر کمیسیون ملی یونسکو به شهردار و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر، اهدا شد. همچنین مبلغ 300میلیون ریال جایزۀ نقدی و یکصدمیلیون ریال حوالۀ کتاب به این شهر اهدا شد.
سیدمحمد بهشتی، محمود آموزگار، سیدعباس صالحی، علیرضا مختارپور، احمد مسجدجامعی، عباس کرخی و عبدالمهدی مستکین، اعضای هیأت داوران سومین دورۀ طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران بودند.
شهرهای اصفهان، اِوَز، برازجان، تبریز، تفت، دزفول، دَمَق، زرند، کاشان، رفسنجان، کنگان، شبانکاره، شهرری، شهرضا، شهرکرد، شیراز، لاهیجان، ورامین و یزد دیگر شهرهای راهیافته به مرحله نهایی بودند.
∎
نظر شما