افزايش 130 درصدي كدهاي خارجي فعال در بورس
تا قبل از اجرايي شدن برجام، تعداد كدهاي خارجي فعال تنها ١٩٨ كد بود كه اخيرا با افزايش ٢٥١ كد فعال ديگر، اين آمار به ٤٤٩ كد فعال رسيده است.
رييس اداره امور بورس‌ها و بازارهاي سازمان بورس، از افزايش قابل توجه كدهاي خارجي فعال در بازار سرمايه ايران خبر داد. روح الله نجفي به پايگاه اطلاع‌رساني بازار سرمايه گفت: تا قبل از اجرايي شدن برجام، تعداد كدهاي خارجي فعال تنها ١٩٨ كد بود و اخيرا با افزايش ٢٥١ كد فعال ديگر، اين آمار به ٤٤٩ كد فعال رسيده است كه اين رقم افزايشي حدود 130 درصدي را نشان مي‌دهد. وي تعداد كل كدهاي خارجي- اعم از فعال و غيرفعال - را هم ٧٣٠ كد اعلام كرد. رييس اداره امور بورس‌ها و بازارهاي سازمان بورس، مهم‌ترين اقدام بعد از برجام را طرح كاستودين دانست و گفت: در بحث متولي سهام يا همان امانتداري (كاستودين) عموما بانك‌هاي بزرگ بين‌المللي به‌ عنوان امين سهام سهامداران خارجي عمل مي‌كنند و تمام كارها همچون خريد و فروش، تسويه، دريافت سود و افزايش سرمايه توسط اين بانك‌ها انجام مي‌شود تا ريسكي متحمل سرمايه‌گذار خارجي نشود. وي در خصوص سامانه سادنا هم گفت: از طريق اين سامانه عموم سرمايه‌گذاران و فعالان بازار مي‌توانند به محض اطلاع از وقايع و رويدادهايي كه به نوعي ناهنجاري در بازار تلقي مي‌شود (جز موارد مربوط به دعاوي، شكايات و اختلافات حرفه‌يي كه در كميته رسيدگي به تخلفات و هيات داوري سازمان مورد بررسي قرار مي‌گيرد) اخبار يا گزارش‌هاي مربوط را ثبت كنند. سامانه سادنا براي دريافت گزارش‌ ناهنجاري‌هاي بازار سرمايه ازجمله دستكاري قيمت‌ها، معاملات مبتني‌بر اطلاعات نهاني، افشا يا انتشار اطلاعات مهم قبل از انتشار عمومي، ارائه يا تصديق اطلاعات خلاف واقع و نادرست، ترك فعل يا قصور در ارائه اطلاعات و عرضه اوراق بهادار يا كالا در بورس بدون مجوز راه‌اندازي شده است. علاوه‌بر موارد ذكر شده، عموم سرمايه‌گذاران مي‌توانند گزارش عمليات و معاملات مشكوك به پولشويي را هم به سادنا ارسال كنند.

محدوديت‌هاي معاملات آپشن موقتي است
در فاز اول قرار است فقط اختيار خريد اروپايي در بورس، فرابورس و بورس كالا داشته باشيم. البته در بورس و فرابورس در سمت فروش فقط سهامدار عمده و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري با وثيقه كردن سهام‌شان قرار مي‌گيرند، اما اين محدوديت در بورس كالا وجود ندارد و هر كسي مي‌تواند در سمت فروش قرار بگيرد.
بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده، هفته آينده معاملات آپشن آغاز مي‌شود. مسلم پيماني، مشاور سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اين خبر به پايگاه اطلاع‌رساني بازار سرمايه (سنا) گفت: كاربرد اصلي اوراق اختيار و تفاوت اصلي آن با قرارداد آتي (فيوچرز)، در اين است كه برخي مي‌توانند در سمت اختيار و برخي در سمت تعهد قرار بگيرند. يعني كساني كه مي‌توانند در سمت اختيار قرار بگيرند از يك طرف ريسك تعهدات ندارند و از طرف ديگر مي‌توانند از اختيار معامله براي پوشش ريسك خودشان استفاده كنند.
وي با بيان اينكه برآيند جلسات با فعالان بازار و مرور تجربه كشورهاي توسعه‌يافته حاكي از مهم بودن اوراق اختيار معامله بوده، در مورد تاريخچه اين اوراق گفت: دستورالعمل اوليه اوراق اختيار سهام 1390 و اختيار معامله در بورس كالا 1392 تصويب شد، اما به دليل مشكلاتي كه از لحاظ بسترهاي مقرراتي وجود داشت اين موضوع به تعويق افتاد.
پيماني اظهار داشت: دكتر محمدي بعد از انتخاب، تاكيدات جدي براي راه‌اندازي اوراق اختيار معامله داشتند به همين دليل در سازمان جلساتي با حضور تمامي اركان بازار سرمايه برگزار شد و در نهايت نيازهاي مقرراتي اين ابزار شناسايي شد.
عضو هيات‌مديره شركت مديريت فناوري بورس تهران (TSETMC) ادامه داد: اصلي‌ترين نياز مقرراتي اين بازار اصلاح دستور‌العمل‌هاي گذشته بود، بر همين اساس اصلاحات استخراج و در كميته مرتبط با اين بازار تدوين شد كه هفته گذشته هم دستورالعمل اختيار معامله سهام در بورس و فرابورس هم دستور‌العمل اختيار معامله در بورس كالا مورد تصويب هيات‌مديره سازمان قرار گرفت.
مشاور سازمان بورس با بيان اينكه هر يك از اين دستورالعمل‌ها يك پيوست محاسباتي حساب وديعه و مارژين دارند، تصريح كرد: از لحاظ مقرراتي پيگيري‌ها بيشتر از طريق شركت مديريت فناوري بورس انجام شد؛ بنابراين بسترهاي فني آن هم در آنجا فراهم شد تا درنهايت برنامه‌ريزي براي رونمايي از آغاز معاملات آپشن در هفته آينده نهايي شد.
پيماني درباره چگونگي انجام اين معاملات با اشاره به چند مرحله‌يي بودن آن گفت: در فاز اول قرار است فقط اختيار خريد اروپايي در بورس، فرابورس و بورس كالا داشته باشيم. البته در بورس و فرابورس قرار است در سمت فروش فقط سهامدار عمده و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري با وثيقه كردن سهام‌شان قرار بگيرند، اما اين محدوديت در بورس كالا وجود ندارد و هر كسي مي‌تواند در سمت فروش قرار بگيرد. رييس سابق اداره نظارت بر بازار سازمان بورس ادامه داد: در بورس و فرابورس قرار است سهام با چند قيمت پايه، چند قيمت اعمال با سررسيد كوتاه‌مدت فعلا 2 ماهه وجود داشته باشد، اما در بورس كالا فقط روي سكه وجود دارد درحالي‌كه در دستورالعمل فيوچرز سكه هم ديده شده است.
پيماني اظهار كرد: محدوديت‌هاي نامبرده در معاملات آپشن بورس و فرابورس يعني اينكه فقط اختيار خريد وجود دارد و اينكه افراد خاصي مي‌توانند در سمت فروش اختيار خريد سهام قرار بگيرند كاملا موقتي است. لذا وقتي سامانه «حساب وديعه» تمام شد به راحتي به سمتي مي‌رويم كه هم اختيار خريد، هم اختيار فروش به‌طور همزمان عملياتي شود و حتي همه بتوانند در سمت فروش قرار بگيرند. وي با اشاره به اينكه معاملات اين بازار جزو ابزارهاي نوين معاملاتي است و از ماليات معاف هستند، افزود: بحث كارمزدها از ديگر مباحث توسعه‌يي اين بازار است كه براي تسهيل و تسريع توسعه اين بازار، كارمزد همه اركان بورس، فرابورس، بورس كالا، سپرده‌گذاري، مديريت فناوري و خود سازمان برابر صفر قرار داده شده تا بتواند به اين بازار كمك كند؛ بنابراين فقط كارمزد كارگزاري‌ها دريافت مي‌شود. البته كارمزد كارگزار مثل فيوچرز سهام و سكه است.