نماينده چابهار در مجلس: اداره منطقه آزاد بحث حاكميتي است و خارجي‌ها تنها مي‌توانند، سرمايه گذاري كنند
گروه تجارت|
پس از برجام، زمزمه‌هاي حضور چين، هند و ژاپن در بندر چابهار به وجود آمد اما انگار هندي‌ها خيلي مصمم‌تر از ديگر كشورها هستند، زيرا بندر چابهار به لحاظ استراتژيك و راه ارتباطي با همسايگان براي اين كشور مهم است. هر چند ايران و هند سال‌ها مراودات و روابط سنتي داشته و بر سر ورود هندي‌ها به چابهار، از سال‌ها قبل مذاكراتي مطرح بوده است اما در سال‌هاي تحريم، فقط كالاهاي غيرضروري از اين كشور وارد ايران شد كه مسير ورود مستقيم آنها به بندر استراتژيك ايران را دچار چالش كرد؛ حتي در برخي مواقع، اين موضوع صداي توليدكنندگان مختلف از جمله صنايع نساجي و پوشاك را درآورد. با اين حال، حالا مساله همكاري با هند از واردات و صادرات گذشته و در كنار سرمايه‌گذاري، خبر از واگذاري مديريت بندر چابهار مطرح است. البته پيش از اين، توافقنامه چابهار، فصل جديدي را در روابط دو كشور ايجاد كرد. در همين حال، دبيرشوراي عالي امنيت ملي به هند سفر كرده تا دور جديد مناسبات دو كشور را رقم بزند. حال در سفر دبير شوراي عالي مناطق آزاد به افغانستان از نحوه همكاري ايران و هند رونمايي شده است. البته در همين زمينه، بسياري از خبرگزاري‌ها به نقل از گفت‌وگويي كه پايگاه رسانه‌يي دولت (ايرنا) با اكبر تركان داشته، اعلام كرده‌اند كه «اداره بندر چابهار به هند واگذار شده است» اما اين خبر پس از ساعاتي، در خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران اينچنين تغيير كرد كه «مديريت پيمانكاري برخي طرح‌ها در بندر چابهار براي مدت معيني و مطابق با فرمولي به هندي‌ها واگذار شده است.»
اين در حالي است كه خبر وا گذاري اداره چابهار به هندي‌ها در پايگاه رسمي منطقه آزادچابهار منتشر شد.البته جزييات اين مدت و فرمول خاص مشخص نشده است، اما براساس اظهارات مشاور رييس‌جمهور، 7 ابرپروژه «لنگرگيري كشتي‌هاي غول‌پيكر هند در بندر چابهار»، «افزايش ظرفيت 85هزار تني بندر چابهار براي پهلوگيري كشتي‌هاي با تناژ بالا»، «اجراي توافق سه‌جانبه ايجاد دال بين‌المللي ترانزيت از طريق چابهار»، «پهلوگيري كشتي‌هاي نفتكش 300هزار تني كه پيش از اين ميسر نبود»، «افزايش تعداد پست‌هاي اسكله از 6 به 22 پست»، «توسعه سواحل مكران از جمله بندر چابهار در سطح دريا» و «برقراري خط پرواز در مسير چابهار براي رونق تجارت» به هندي‌ها واگذار شده است.
اجراي 7 پروژه مهم چابهار از سوي هند
اكبر تركان در حاشيه نمايشگاه ايران و افغانستان در كابل همچنين از توافقنامه واگذاري مديريت اين طرح‌ها خبر داد و گفت: اين طرح‌ها با شرايط و مدت تعيين شده در سفر وزير كشتيراني هند به تهران با وزير راه و شهرسازي ايران به امضا رسيده است. وي در خصوص توافق با هند براي پهلوگيري كشتي‌هاي غول‌پيكر در چابهار افزود: درحال حاضر بندر چابهار ظرفيت تخليه و بارگيري 85هزار تن كالا را دارد و كشتي‌هاي با تناژ بالا هم مي‌توانند در اين بندر پهلو بگيرند. افغانستان و هند ارديبهشت ماه امسال توافق سه‌جانبه ايجاد دالان بين‌المللي ترانزيت از طريق بندر چابهار را در حضور سران اين سه كشور در تهران به امضا رساندند. دبير شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي جمهوري اسلامي ايران افزود: تمام كشتي‌هاي معمول در جهان جز كشتي‌هاي نفتكش 300هزار تني كه نمي‌توانند در چابهار پهلو بگيرند، هم‌اكنون به‌طور كامل مي‌توانند در چابهار تخليه و بارگيري كنند. تركان عنوان كرد: درحال حاضر 6 پست اسكله در بندر چابهار وجود دارد و ما مي‌خواهيم اين اسكله‌ها را براي افزايش ظرفيت اين بندر و پهلوگيري كشتي‌هاي نفتكش 300هزار تني به 22پست برسانيم. مشاور رييس‌جمهوري تاكيد كرد: در زمينه توسعه سواحل مكران از جمله بندر چابهار كه در اين سواحل قرار گرفته، دولت، سرمايه‌گذاري در سواحل مكران و مناطق شرقي كشور و نيز افزايش ظرفيت‌هاي بندر ترانزيتي چابهار در بخش‌هاي مختلف را در اولويت‌هاي خود قرار داده است. تركان درباره برقراري خط پرواز در مسير چابهار و كابل براي رونق تجارت در اين بندر گفت: اگر افغان‌ها بخواهند به چابهار پرواز داشته باشند، مانعي براي آنان وجود ندارد و اكنون هم مي‌توانند به آنجا پرواز داشته باشند اما افغانستان مي‌خواهد در پرواز مسير كابل – تهران در چابهار مسافر بگيرند و از آنجا به دوبي پرواز كنند تا خط آنان در اين مسير سودآور نيز شود. وي افزود: طبق مقررات سازمان هواپيمايي كشوري، اين حالت به «آزادي پنجم» موسوم است و در اختيار سازمان هواپيمايي كشوري قرار دارد كه به يك شركت خارجي آزادي پنجم را بدهد. ما اين خواست طرف افغانستان را به سازمان هواپيمايي منعكس كرديم و آنها بايد بررسي كنند و تصميم بگيرند.
اهميت وافر «چابهار» براي «هند»
از سوي ديگر، منطقه چابهار در توسعه روابط اقتصادي ايران با همسايگان موقعيت استراتژيك دارد. اين منطقه از سويي در كنار آب‌هاي گرم درياي عمان و اقيانوس هند قرار گرفته و از جنوب به درياي عمان و از شرق به پاكستان محدود است. بنابراين اين پروژه‌هاي واگذار شده ايران به هند مي‌تواند داراي اهميت‌هاي فراواني باشد. در همين حال، نماينده چابهار در مجلس دهم در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به اجلاس سه‌جانبه سه كشور ايران، هند و افغانستان گفت: اخيرا اجلاس سه‌جانبه‌يي با حضور رييس‌جمهور ايران و نخستوزير هند و نخستوزير افغانستان درتهران برگزار شد. براساس اين اجلاس توافق‌هايي براي توسعه چابهار صورت گرفت كه يك خط ترانزيت براي جابه‌جايي كالا از هند به ايران و از ايران به افغانستان صورت گيرد كه تا پايان اسفند امسال به بهره‌برداري خواهد رسيد. در همين حال، اين خط باعث توسعه و ترانزيت شرق كشور خواهد بود و همچنين ايران را به شرق آسيا و هند را به آسياي ميانه وصل خواهد كرد.
عبدالغفور ايران‌نژاد در خصوص چرايي تمايل هندي‌ها به حضور در اين منطقه گفت: هند كشور خيلي وسيعي است كه بخش بزرگ جنوب آسيا و شبه‌قاره هند را به خود اختصاص داده است. اين كشور با پاكستان، بنگلادش، نپال، بوتان، چين و برمه هم‌مرز و از جنوب به اقيانوس هند متصل شده است. در همين حال، چابهار شرقي‌ترين نقطه كشور است كه مي‌تواند متصل‌كننده اين كشور به آسياي ميانه باشد. با توجه به صلح و امنيت ايران، منطقه مناسبي براي سرمايه‌گذاري همسايگان است.
اداره منطقه آزاد بحث حاكميتي است
عضو كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي در خصوص اداره منطقه چابهار به هندي‌ها گفت: هندي‌ها براي سرمايه‌گذاري به منطقه چابهار مي‌آيند. در همين حال، اداره منطقه آزاد بحث حاكميتي است و خارجي‌ها تنها مي‌توانند سرمايه‌گذاري كنند. چرا كه بحث سرمايه‌گذاري به توسعه تجارت كشور بستگي دارد. به همين دليل هندي‌ها مي‌توانند در چابهار سرمايه‌گذاري و كالاهاي خود را صادر كنند تا ارزش افزوده براي منطقه آزاد چابهار ايجاد شود. وي در خصوص مديريت پروژه‌ها توسط هندي‌ها گفت: بحث اداره منطقه آزاد و مديريت پروژه‌ها دو بحث متفاوت است. براساس توافق‌هاي انجام گرفته، برخي پروژه‌ها براي سرمايه‌گذاري به هندي‌ها واگذار مي‌شود و آنها مي‌توانند بر آن پروژه‌ها مديريت كنند. اين درحالي است كه نمي‌توان اداره مناطق آزاد را به هندي‌ها واگذار كرد.
ايران‌نژاد با تاكيد بر اظهارات تركان مبني بر واگذاري مديريت برخي طرح‌ها به هندي‌ها گفت: بيشتر اين پروژه‌ها در مدت و فرمول معيني به هندي‌ها واگذار مي‌شود و اين واگذاري بر اساس قانون است. مدت و فرمول در قراردادها مشخص مي‌شود و براي پروژه‌ها اين مدت و فرمول متغير است و براساس قانون خاص انجام مي‌شود. وي در خصوص اينكه آيا مردم چابهار از حضور هندي‌ها استقبال مي‌كنند، گفت: هرچه پروژه در اين منطقه انجام شود، سود و نفع آن براي چابهار بيشتر است. وي همچنين در پايان تاكيد كرد: با كشور ديگري غير از همسايگان براي همكاري و مديريت پروژه‌ها مذاكراتي انجام نشده و تنها با عمان در خصوص ايجاد خطوط كشتيراني مذاكراتي انجام شده و با پاكستان مرز مسافري و تجاري ايجاد شده است.