بی توجهی به خانه های تاریخی دزفول همچنان ادامه دارد و حالا خانه تاریخی «محسنی» با هجوم آسیب ها و سارقان مواجه شده است.
به گزارش مهر، بافت تاریخی دزفول شامل ۲۸ محله قدیمی و در هم تنیده است که تزئینات معماری بی نظیر آن، دزفول را به «شهر آجری» معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول بیش از ۱۴۰ اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل مسجد، حمام، گذر و بقعه وجود دارد.
علاوه بر ساباط ها، حمام ها، گذرها و مساجد تاریخی، خانه های تاریخی معروفی نیز به نام صاحبان بنا از دوره های گذشته در این بافت به جای مانده که هرکدام به تنهایی دارای ارزش فرهنگی، مذهبی و تاریخی هستند. وجود چنین خانه های تاریخی همچون خانه تیزنو، قلمبر، مستوفی، قصاب، معزی، سهرابی، گلچین، نیلساز، مهدوی، سیدصدر،
کلک چی، جوکار، قلق چی و صنیعی سبب شده است تا بافت تاریخی دزفول از سایر آثار و مجموعه های تاریخی این شهرستان متمایز باشد.
بی توجهی متولیان میراث فرهنگی
کم توجهی و بعضا بی توجهی متولیان میراث فرهنگی شهرستان و استان به برخی آثار تاریخی و فرهنگی در خطر نابودی در چند سال اخیر و بیان جملات تکراری و دم زدن از نبود اعتبارات برای سبک کردن بار هجمه ها، دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است.هرچند نباید منکر اقدامات بعضا لاک پشتی برای بهسازی و مرمت آثار موجود در بافت تاریخی دزفول شد اما حقیقت این است که نبود مدیریت درست موجب شده است تا میراث فرهنگی شهرستان دزفول در سال های اخیر همواره با انتقادهای صاحب نظران در این عرصه مواجه شود.
مدتی است که انجمن «دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول» کمپینی را با عنوان «حمایت از حفظ و احیای بناهای تاریخی دزفول» تشکیل داده که معرفی و توجه به خانه های تاریخی موجود در بافت تاریخی دزفول را در دستور کار خود قرار داده است.
خانه تاریخی «محسنی» از جمله بناهای با ارزش و ثبت ملی شده در بافت قدیم دزفول است که به شدت نیازمند احیا و توجه است، خانه ای که
بی مهری و بی توجهی به آن به حدی رسیده است که در روزهای گذشته «در» آن ازجا کنده شده و به یغما رفته است.
مجموعه ای با ارزش
خانه تاریخی محسنی در خیابان طالقانی کوچه شهید دیانتی و در مرکز محله شاه رکن الدین واقع شده است.
محمد آذرکیش، مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول، درباره این خانه تاریخی می گوید: با وجود اینکه محله شاه رکن الدین یکی از محلات ویژه شهر دزفول است و وجود آثار ارزشمند، آن را به یکی از محلات نمونه تاریخی از نظر وجود آثار فرهنگی بدل کرده اما یکی از بناهای ثبت ملی آن، این روزها در معرض نابودی کامل قرار دارد.
وی عنوان می کند: خانه تاریخی «محسنی» در سال ۱۳۸۸ با شماره ۲۸۲۰۳ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و چند هفته ای است که در قدیمی چوبی آن که ارزش تاریخی داشته به سرقت رفته است و روند تخریب بنا چنان شدت یافته که مقایسه تصویر چند ماه قبل آن با این روزها حکایت روندی تکان دهنده از نابودی این میراث گران بهاست که به حال خود رها شده است.
معرفی نشدن ظرفیت های تاریخی
مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول ادامه می دهد: خانه های تاریخی دزفول،
گونه های منحصر به فردی از معماری اصیل ایرانی را از دوران گذشته به یادگار گذشته اند که به دلیل معرفی نشدن صحیح، آن گونه که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته اند.
آذرکیش با اشاره مجدد به خانه تاریخی محسنی، می گوید: این بنا بیش از یک قرن در شرایط مختلف دوام آورده است اما پس از سرقت در آن، روند
نگران کننده تخریب این بنا چنان شدت یافته است که بیم آن می رود اگر همین روند ادامه یابد، بزودی فقط تلی از خاک از این بنای باارزش باقی بماند.
وی یادآور می شود: این در حالی است که به دلیل موقعیت مناسب مکانی بنا و قرار گرفتن در مجموعه‌ای شامل بقعه، مدرسه، مسجد و حمام شاه رکن الدین و خانه‌های تاریخی چون مهدوی، مجاهد، نفیسی، خانه و ساباط غفاری، گلچین و نیلساز، توجه به این میراث گرانقدر اهمیت بالایی دارد.
خانه ای با کتیبه های آجری
وی با بیان اینکه قدمت خانه محسنی به مجموعه خانه‌های با ارزش دوره قاجار برمی گردد، تصریح می کند: مالکیت بنا خصوصی و در اختیار فردی به نام محسنی بوده و کاربرد آن از گذشته تا به حال به صورت مسکونی است.
مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول از جمله ویژگی های خاص و کم نظیر معماری خانه محسنی به سردر و هشتی بسیار زیبا، با در چوبی قدیمی آن اشاره می کند و می افزاید: بر روی سردر خانه محسنی، کتیبه‌ای آجری با عبارت «یا علی» مشاهده می‌شود.آذرکیش اظهار می کند: جداره‌های بیرونی و درونی بنا تقسیمات و تزئینات زیبایی دارد که این روزها هشتی آن تخریب شده و در آن به سرقت رفته است.
خانه تاریخی، متروکه و فرسوده
وی همچنین تأکید می کند: با وجود برخورداری از این همه ویژگی، به علت کم توجهی، آسیب‌های زیادی به قسمت های مختلف خانه تاریخی محسنی وارد شده است، در ضمن اینکه متروکه بودن بنا سبب شده است که این تخریب و فرسودگی روز به روز بیشتر شود و به سایر بخش های خانه نیز سرایت کند.
تعیین بنا به عنوان مرکز فرهنگی شهر
آذرکیش با اشاره به اینکه خانه محسنی در زمره خانه‌های به ثبت رسیده در کشور محسوب می‌شود، ادامه می دهد: خانه تاریخی «محسنی» می‌تواند به عنوان مرکزی فرهنگی رونق بخش شهر دزفول باشد، ولی متاسفانه این روزها به دست فراموشی سپرده شده است و حال و روز خوبی ندارد. آیا شایسته است خانه ای با وجود این همه ارزش تاریخی و فرهنگی و معماری خاص به حال خود رها و به مخروبه تبدیل شود؟
وی عنوان می کند: با دیدن وضعیت اسفناک این بنای تاریخی این سؤال درذهن دلسوزان نقش می بندد که چه کسی وظیفه حمایت و نگهداری از این آثار ارزشمند تاریخی را بر عهده دارد.
میراث فرهنگی خوزستان چاره اندیشی کند
وضعیت تأثربرانگیز میراث تاریخی و فرهنگی شهرستان دزفول قطعاً نشان دهنده کم مهری های میراث فرهنگی استان به بافت تاریخی دزفول است، در صورتی که اگر هر شهر دیگری همانند دزفول از این همه اثر تاریخی ثبت ملی شده با چنین قدمت و ظرفیت هایی برخوردار بود، برای حفاظت از بافت آن یک بودجه اختصاصی درنظر گرفته می شد چرا که بازخورد مثبت رسیدگی به این بناها نه تنها عاید شهر بلکه نصیب تمام استان نیز می شود، اما متأسفانه بافت تاریخی دزفول از چنین شانسی بهره نبرده است.
شاید مهم ترین دلیل بی توجهی به بافت ها و آثار تاریخی نبود شناخت کافی از آنهاست. در این بین نیز یک نقد اساسی به افرادی وارد است که بی توجه به اهمیت این موضوع، همچنان رویه های نادرست خود را در زمینه تغییرات در میراث فرهنگی شهرستان ادامه می دهند، غافل از اینکه آنچه باید تغییر کند برخی رویکردهای نادرست نسبت به موضوعات تاریخی و نبود درک کافی برای بهره مندی از ظرفیت های گرانبهای چنین آثاری برای شکوفایی فرهنگی، تاریخی و گردشگری است.
رویا رجبی

code