در این گزارش که در شماره یکشنبه 14 شهریور 1395 هجری خورشیدی به قلم طیبه جهانبازی منتشر شد، آمده است: شناسایی و ارزیابی این فناوری‌های در حال ظهور کمک شایانی به درک تحولات دنیا خواهد کرد اما کشوری می‌تواند در این حوزه به‌عنوان قدرت فناوری دنیا مطرح شود که موفق به کسب و توسعه این فناوری‌ها شود. حال مروری خواهیم داشت بر 16 فناوری که قدرت کشورها را تغییر می‌دهد.
** 3 شرط لازم برای فناوری‌ها
موسسه RAND، سازمان جهانی آینده‌پژوه علم و فناوری است که برای مشخص کردن فناوری‌های مطرح دنیا مطالعه‌ای را روی 56 فناوری انجام داد و به این نتیجه رسید که تا سال 2020 میلادی 16 فناوری (انرژی خورشیدی، ارتباطات بی‌سیم، محصولات ژنتیک دستکاری‌شده، ارزیابی‌های زیستی سریع، فیلترها، کاتالیست‌ها، تولید مسکن ارزان، تولید خودروهای هیبریدی، سنسورهای فراگیر، کشت بافت یا مهندسی ژنتیک، فناوری پزشکی، روش‌های تشخیصی و جراحی پیشرفته، رایانه‌های پوشیدنی، رمزنگاری کوانتومی، نمونه‌سازی سریع و فناوری نانو) بیشترین کاربرد را در دنیا خواهد داشت و قدرت کشورها با این 16 فناوری سنجیده می‌شود اما هر 16 فناوری باید 3 ویژگی اساسی داشته باشند؛ نخست اینکه تجاری‌سازی شوند، دوم بیشتر از سایر فناوری‌ها مورد توجه بازار قرار گیرند و سوم تاثیری چند منظوره داشته باشند به این معنی که بیشترین تاثیر را روی آب، غذا، زمین، جمعیت، مدیریت جامعه، ساختار اجتماعی، انرژی، سلامت و بهداشت، توسعه اقتصادی، آموزش و صنایع دفاعی داشته باشند.
** ترکیب مباحث تئوری با تجربه
سازمان جهانی آینده‌پژوه علم و فناوری با دفاتری در سراسر جهان که از سال 1948م به‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی مستقل در شمال امریکا راه‌اندازی شد به‌طور تقریبی با 1600 نفر از 50 کشور جهان همکاری می‌کند. پژوهشگران RAND مباحث تئوری را با تجربه کسب شده از سراسر جهان ترکیب می‌کنند. مجید متقی‌طلب، رییس پارک علم و فناوری گیلان در گفت‌وگو با صمت به تشریح این 16 فناوری پرداخت و گفت: نخستین فناوری انرژی خورشیدی است که از آن به نام انرژی‌های تجدیدپذیر یاد می‌شود و در قالب‌های مختلف انرژی ازجمله باد، گرمایی، خورشیدی و مواردی از این دست خود را نشان می‌دهد و نهادهایی مانند سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) راه‌های دستیابی به این فناوری را دنبال می‌کنند. او افزود: دومین فناوری ارتباطات بی‌سیم است که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جا می‌گیرد. این فناوری در دو شاخه مطرح است. (یکی در ارتباط با دستگاه‌های ارتباطی برای دسترسی به اطلاعات در هر زمان است و دیگری ارتباطات بی‌سیم روستایی است که در حوزه‌های مختلف ازجمله مصارف خاصی مربوط به بحث‌های امنیتی به کار گرفته می‌شود. ) بحث ارتباطات بی‌سیم روستایی یکی از برنامه‌هایی است که وزارت اطلاعات و ارتباطات آن را به جد دنبال می‌کند و حتی برای مباحث تئوری این نوع فناوری‌ها حساسیت ویژه‌ای وجود دارد. سومین فناوری محصولات ژنتیک دستکاری‌شده است که می‌تواند برای محصولات کشاورزی در نظر گرفته شود و کاربردهای مختلفی در داروسازی دارد.
** فیلتر پنجمین فناوری
متقی‌طلب با اشاره به چهارمین فناوری که به نام فناوری ارزیابی‌های زیستی سریع شناخته می‌شود، تصریح کرد: این فناوری عبارت است از: مجموعه آزمایش‌ها و ارزیابی‌هایی که برای اهداف مختلف پژوهشی یا تشخیص بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارزیابی‌های زیستی اغلب در آزمایشگاه‌هایی انجام می‌شود که مردم به طور منظم برای تست‌های سلامت به آنجا مراجعه می‌کنند. متاسفانه عمده دستگاه‌ها و مواد اولیه که برای این منظور استفاده می‌شود وارداتی است. این فناوری یک کسب‌وکار بزرگ را در سطح بین‌الملل به خود اختصاص داده که سهم کشورمان از تجارت جهانی در این حوزه کم است. پنجمین فناوری، فناوری فیلترهاست و انواع فیلترهای مورد استفاده در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی مانند پارس جنوبی، سد و نیروگاه را دربرمی‌گیرد. این فیلترها از فیلترهای ساده که داخل خودرو استفاده می‌شود تا فیلترهای پیچیده‌ای که پایه نانو با حفظ محیط‌زیست و تصفیه انواع پساب‌ها را شامل می‌شود در بر می‌گیرد. متقی‌طلب اظهار کرد: ششمین فناوری کاتالیست‌ها هستند که در صنایع نفت و قسمت‌هایی که نیاز به فعل و انفعالات شیمیایی است استفاده می‌شود که شما با استفاده از فناوری کاتالیست‌ها می‌توانید از یک ماده اولیه ماده‌ای با ارزش افزوده بالا تولید کنید. هفتمین فناوری تولید مسکن ارزان است به گونه‌ای که با دسترسی به انواع فناوری‌ها بتوان مسکن ارزان و مقاوم ساخت و تمامی امکانات مسکن را به صورت الکتریکی مهیا کرد که از آنها به اسم «خانه‌های هوشمند» نیز یاد می‌شود که از هر لحاظ مقرون به صرفه است. هشتمین فناوری تولید خودروهای هیبریدی است؛ درحال‌حاضر دانشگاه‌های مختلف کشور روی این موضوع کار می‌کنند. تولید چنین خودروهایی تاثیر بسزایی روی محیط‌زیست دارد و توجه بازار را به همراه خواهد داشت. نهمین فناوری سنسورهای فراگیر است؛ این سنسورها کاربردهای مختلفی دارد از جمله اینکه با جاسازی در زمین مشخص می‌شود که زمین چه میزان و چه زمانی نیاز به آبیاری دارد. سنسورها را در جاهای مختلف کار می‌گذارند و می‌توانند زلزله را پیش‌بینی کنند همچنین برای جلوگیری از آتش‌سوزی و امنیت در فرودگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
** کشت بافت دهمین فناوری
او دهمین فناوری را فناوری کشت بافت یا مهندسی ژنتیک دانست و افزود: درحال‌حاضر موضوع مهم این است که بتوان با استفاده از سلول‌های بنیادی اعضای بدن را ساخت، از آنجایی که متقاضی برای اعطای کلیه در کشور کم است از این‌رو پژوهشگران به دنبال این هستند تا با کشت سلول‌های بنیادی بتوانند کلیه مصنوعی بسازند. یازدهمین فناوری پزشکی است که حوزه‌های مختلفی ازجمله کشاورزی، انسانی یا سایر حوزه‌ها را در برمی‌گیرد. دوازدهمین فناوری روش‌های تشخیصی و جراحی پیشرفته است. همانطور که شاهد هستید امروزه بسیاری از جراحی‌ها به صورت لیزر و بدون شکاف در بدن انجام می‌شود. سیزدهمین فناوری رایانه‌های پوشیدنی است؛ این فناوری می‌تواند در قالب‌های مختلف مثل دستکش یا پیراهن نیاز شما را رفع کند. در این راستا موفق شدیم در پارک علم و فناوری گیلان منسوجی را تولید و تجاری‌سازی کنیم که وقتی بیماران قلبی آن را به تن می‌کنند علائم قلبی آنها به یک مرکز پزشکی ارسال می‌شود و وقتی بیمار به مرکز پزشکی انتقال داده شد در مدت کوتاهی معالجه می‌شود. چهاردهمین فناوری رمزنگاری کوآنتومی است که برای جلوگیری از هک شدن به کار می‌رود. پانزدهمین فناوری نمونه‌سازی سریع است که اغلب برای تولید محصول در کارخانه ابتدا باید نمونه‌سازی انجام شود. از آنجایی که قیمت مواد اولیه ساخت آن نمونه بالاست امروزه با استفاده از رایانه این قالب‌ها در مدت کوتاهی و با قیمت مناسب‌تری ساخته می‌شود و درنهایت شانزدهمین فناوری نانوفناوری است که در این حوزه یکی از کشورهای پیشرو هستیم.
** فناوری، محور توسعه صنایع دفاعی
اسمائیل قادری‌فر، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری که نظری متفاوت داشت مهم‌ترین کاربرد فناوری‌های مطرح دنیا را در صنایع دفاعی دانست و به صمت گفت: هر کشوری که بتواند فناوری خود را در صنایع دفاعی ارتقا دهد می‌تواند در سایر بخش‌های فناوری نیز پیشرفت کند به‌عنوان نمونه امریکا سالانه میلیاردها دلار هزینه صنعت نظامی‌اش می‌کند و با استفاده از فناوری‌های دفاعی فناوری سایر بخش‌ها را نیز ارتقا می‌دهد. او افزود: بعد از فناوری‌های نظامی، فناوری‌های هوایی و فضایی هستند که کاربردهای متفاوتی در بخش‌های مختلف دارند و خیلی از کشورهای پیشرفته دنیا که فناوری‌های فضایی بالایی دارند این فناوری‌ها را در صنایع غیرفضایی نیز به کار می‌گیرند اما درمجموع فناوری‌های نوظهوری که در صنعت دفاعی و انبیک (nbic)بایو و نانو، فناوری اطلاعات و ارتباطات و فناوری‌های مبتنی بر علوم‌شناختی در دنیا به کار می‌رود جزو فناوری‌های نوظهوری است که در عرصه‌های دیگر نیز کاربردهای زیادی دارد.
*منبع: روزنامه صمت
**گروه اطلاع رسانی**9368**2002