محمد ملكيان
صندوق‌هاي جسورانه بورسي كه مدت كوتاهي از راه‌اندازيشان مي‌گذرد، فرصت مناسبي براي ايجاد پيوند ميان اقتصاد دانش بنيان و
مردم‌محور در الگوي اقتصاد مقاومتي است.
سازوكار حاكم بر اين صندوق‌ها مي‌تواند سرمايه‌هاي مردمي را از طريق بورس جهت حمايت از شركت‌هاي دانش بنيان و سرمايهگذاري در آنها جذب نمايد؛ بنابراين مي‌توان براي اين صندوق‌ها چشم‌اندازي
۳۰۰ هزار ميليارد توماني متصور بود.
يكي از مولفه‌هاي مهم اقتصاد مقاومتي، تلاش در جهت رشد شركت‌هاي دانش بنيان در كشور است. اين مهم در ماده دو سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي مورد اشاره و تاكيد قرار گرفته
است.
همچنين از ديگر مولفه‌هاي اقتصاد مقاومتي، مردمي‌سازي اقتصاد است كه ماده يك سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي، با ذكر «توسعه كارآفريني و به حداكثر رساندن مشاركت آحاد جامعه از طريق فعال‌سازي كليه امكانات و منابع مالي كشور» به آن اشاره دارد.
بنابراين بررسي صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه بورسي (Venture Capital Funds) به عنوان يكي از ابزارهاي مناسب مشاركت مردم براي سرمايهگذاري در شركت‌هاي دانش بنيان كه منجر به ايجاد پيوند ميان اقتصاد دانش بنيان و مردم محور در الگوي اقتصاد مقاومتي مي‌شود، حائز اهميت است.
تامين مالي و تجاري‌سازي ايده‌هاي نوآورانه، همواره جزو مشكلات و دغدغه‌هاي اصلي شركت‌هاي دانش بنيان بوده است. براي ارائه خدمات مالي به اين شركت‌ها، نهاد‌هايي همچون صندوق‌هاي پژوهش و فناوري، صندوق دولتي نوآوري و شكوفايي و موسسات توسعه فناوري مانند موسسه نخبگان، طي سال‌هاي گذشته در كشور شكل گرفته‌اند.
مشاركت فعال در طرح‌هاي نوآورانه از نوع سرمايهگذاري خطر پذير، جزو ماموريت‌هاي اصلي اين مجموعه‌ها قلمداد شده است. اگرچه نهادهاي فوق الذكر پروژه‌هاي محدودي را در اين فضا تجربه كرده‌اند، اما ساختار آنها اجازه مشاركت مردم را در اين مدل سرمايهگذاري نمي‌دهد. در نتيجه در كشور نياز به نهادي مالي وجود دارد تا بتواند سرمايه‌هاي در دست مردم را به سمت سرمايهگذاري در توسعه كارآفريني و رشد صنعت دانش بنيان هدايت كند.
يكي از اين نهادها كه در اين زمينه مي‌تواند نقش آفريني نمايد، بازار سرمايه از طريق صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه است.
بازار سرمايه ايران در سال‌هاي گذشته رونق چشمگيري پيدا كرده است.
ارزش اين بازار بيش از ۳۰۰ هزار ميليارد تومان است كه حجم قابل توجهي‌است؛ از طرفي با توجه به شفافيت عملكرد شركت‌ها در بورس و نظارت بر معاملات، اعتماد مردم براي سرمايهگذاري در اين بستر شكل گرفته است.
صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه بورسي، نهادهاي مالي تازه تاسيسي هستند كه از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز فعاليت دريافت مي‌نمايند. چند خصوصيت مهم، اين صندوق‌ها را از ديگر نهادهاي سرمايهگذاري متمايز مي‌كند:
تيم كارشناسي فني و اقتصادي خبره كه طرح‌هاي با پتانسيل رشد سريع را از غير آن تشخيص مي‌دهد.
تيم مديريتي و مالي كه توان مشاركت با شركت‌هاي دانش بنيان را داراست.
حضور نهاد بورس به عنوان سهامدار در بدنه مديريتي صندوق جسورانه.
عمر محدود (حداكثر هفت ساله) صندوق‌هاي جسورانه بورسي.
قابليت مشاركت آحاد مردم در طرح‌هاي دانش بنيان از طريق تابلوي معاملاتي بازار بورس و خريد سهام.
هدايت سرمايه‌هاي سرگردان جامعه در جهت رشد شركت‌هاي دانش بنيان.
ساز و كار صندوق‌هاي جسورانه بورسي در شكل زير به صورت شماتيك نشان داده شده است. اين ساز و كار بدين صورت است كه ابتدا شركت‌هاي دانش بنيان طرح‌هاي خود را به اين صندوق‌ها ارائه مي‌دهند؛ صندوق نيز طرح‌هاي دريافتي را در چند مرحله از نظر فني، اقتصادي و ميزان ريسك مورد كارشناسي قرار داده و پس از بررسي‌هاي به‌عمل آمده، طرح‌هاي مناسب (بين ۵ تا ۱۰ طرح) را براي انجام مذاكرات نهايي و عقد قرارداد انتخاب مي‌كند؛ پس از تاييد سازمان بورس، امكان پذيره نويسي و جذب سرمايه‌هاي مردمي براي مشاركت در پروژه‌هاي فناورانه فراهم مي‌گردد؛ طبق اساسنامه صندوق‌ها،
۱۰ درصد سرمايه لازم براي هر پروژه از طريق سهامداران صندوق و مابقي ۹۰ درصد از طريق پذيره نويسي در بورس تامين مي‌شود؛ پس از طي مدت يك تا دوسال از پيشرفت پروژه، شركت جديدي با سهامداري صندوق جسورانه و شركت دانش بنيان تاسيس مي‌گردد؛ اين شركت تازه تاسيس قابليت ورود به تابلوي معاملاتي بازار بورس را داراست.
نكته قابل توجه آن است كه هدفگذاري صندوق‌هاي بورسي رساندن طرح نوآورانه به مرحله ثبات بوده و بعد از رسيدن شركت به مرحله سوددهي و آمادگي براي عرضه در بورس، مبادرت به عرضه عمومي اوليه سهام مي‌كنند. بدين‌ترتيب صندوق‌هاي جسورانه با افزايش چشمگير ارزش سهام خود در شركت نوآور و فروش سهم خود در بورس كسب سود كرده و از شركت خارج مي‌گردند.
با اين اوصاف، صندوق‌هاي سرمايهگذاري جسورانه بورسي فرصتي مناسب براي جذب بلندمدت سرمايه‌هاي عمومي در جهت رشد شركت‌هاي دانش بنيان و تحقق اقتصاد مقاومتي خواهند بود كه بايستي از فرصت اين صندوق‌ها با در نظر گرفتن سازوكارهاي انگيزه بخش جهت جذب سرمايه‌هاي مردمي استفاده شود.
صندوق‌هاي بورسي فرصتي۳۰۰ هزار ميلياردتوماني
صاحب‌خبر -