در دل بیابان‌ها مردمانی زندگی می‌کنند که در جدال با طوفان و گرمی هوا، آب زلال را در دل زمین یافته اند. این آبادی مردمانی دارد که از شلوغی و هیاهوی شهر به دور، اما به اصالت و پاکی نزدیک اند.
به گزارش ایسنا، دیوارهای کاه‌گلی روستای ریاب، سازه‌های مستحکم به شکل طاق و قوس است و بافت روستا به دوره قاجاره برمی‌گردد. این دیوارها آنقدر
مستحکم‌ اند که طی ۲۰۰ تا ۴۰۰ سال گذشته زلزله‌های متعدد را از سر گذرانده اند. خانه‌های ریاب اغلب دارای سردابه، حوضخانه و بادگیر است.
بافت کاه‌گلی روستا، جذاب‌ترین بخشی است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. این بافت از ساختار کهن ریاب حکایت دارد. می‌توان گفت ریاب در حال تولدی دوباره است و در حال حاضر ۳۵ درصد بافت روستایی آن مرمت شده است.
دو برج در روستای ریاب وجود دارد که هر دو در غرب روستا واقع شدند. یکی از این برج‌ها در مجاورت خانه علیپور قرار دارد که دارای ۴ طبقه است، آخرین طبقه برج، بخش نگهبانی است و حداقل ۱۰ متر ارتفاع دارد. علاوه بر این دو برج، ریاب دارای حمام قدیمی، مزار ابومنصور ریابی (وزیر طغرل سلجوقی)، خانه ناصریان، آب‌انبار و مسجد تاریخی است.
برخی ریاب را مخفف ری‌آب دانستند، از آنجا که آب «ری» بسیار شیرین و زلال بوده است، مسافرانی که به این دیار آمده‌اند، آب این روستا را، ازنظر فراوانی و کیفیت، به ری تشبیه کرده‌اند، همچنین ریو نیز توسط مردم محلی نامیده شده است.
امان‌الله نوروزی، رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد، می گوید: خانه و برج علیپور، حمام قدیمی، آب‌انبار، مقبره ابومنصور ریابی، مسجد و چند خانه، و در مجموع ۱۱ اثر، در ریاب ثبت ملی شده است.
وی به تجهیز و فعالیت یک مرکز بوم‌اقامتی در ریاب اشاره می‌کند و می گوید: مالکان خانه‌هایی که تمایل به میزبانی از گردشگران داشته باشند، درصورتِ واجد شرایط بودن، می‌توانند وام ۵۰ میلیون به بالا با بهره کم بگیرند.
او می گوید: ۱۵ هزار گردشگر از ابتدای امسال از ریاب بازدید کرده اند. گردشگران خارجی بیش از آنکه از اقامت در هتل استقبال کنند، دوست دارند در مراکز بوم‌اقامتی بمانند،برای همین راه اندازی مراکز بوم‌گردی‌ نسبت به احداث هتل اولویت دارد. به این ترتیب مراکز بوم‌اقامتی به ۱۰ مرکز در گناباد افزایش می‌یابد و ۶ خانه بوم‌گردی نیز در حال ساخت است.
آموزش صنایع دستی به اهالی روستای ریاب یکی از برنامه‌هایی است که میراث فرهنگی گناباد برای روستاییان در نظر دارد، سبد و حصیربافی، معرق‌کاری، گلیم‌بافی و… از جمله این هنرهاست.
به گفته رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد، در سال ۸۷ بنیاد مسکن با نظارت سازمان میراث فرهنگی مرمت، جداره‌سازی و کف‌سازی کوچه‌های اصلی را آغاز کرد. امروز ۴ خانه از دوره قاجار ثبت شده و ۴ خانه دیگر در مراحل ثبت است.
آن طور که نوروزی می گوید، برنامه‌ریزی شده است تا هتل‌ها و خانه‌‌های سنتی در ریاب مانند کاشان توسعه پیدا کنند، اکنون در خانه قوام ناصری که به نام خانه علیپور ثبت ملی شده است به عنوان مرکز بوم‌اقامتی صرف ناهار، شام و استراحت صورت می‌گیرد. این مرکز اقامتی برای افرادی که می‌خواهند از فضاهای لوکس فاصله بگیرند و در روستا ساکن شوند و غذای سنتی بخورند بی‌نظیر است.
درباره شیوه جداره‌سازی بافت ریاب باید گفت استحکام سازه ها به شکلی نیست که بتوان دیوار را شکافت و نمی‌توان در این سازه‌ها دخل و تصرف کرد بلکه مرمت دیوارها و کف‌سازی صورت می‌گیرد. برخی از این سازه‌ها ۴۰۰ سال را پشت سر گذاشته اند، در حالی که بهترین سازه‌های موجود بیش از ۱۰۰ سال مقاومت ندارند.
آنچه برای گردشگران فرانسوی و آلمانی که بیشترین گردشگران خارجی گناباد را تشکیل می‌دهند جذاب است، سازه‌هایی است که برمبنای تعامل با گرما و بی‌آبی ساخته شده اند. اینکه در گذشته مردم کویر چگونه می‌زیستند، بادگیرها، قنات‌ها، حوض‌خانه‌ها از جمله آن‌هاست. مردم در هزاران سال گذشته با این وضعیت زندگی و تمدن ساختند.
یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر روستا مرکز بوم‌اقامتی علیپور و ارائه غذاهای محلی و سنتی گناباد است. خانواده علیپور این مرکز را اداره می‌کند، فاطمه فریچه، مادر خانواده اغلب کار طبخ غذاهای محلی را انجام می‌دهد و ۶ برادر با مشارکت هم از میهمانان و گردشگران پذیرایی می‌کنند. طاقچه‌های خانه با کوزه‌ها، آسیاب و ظروف سفالی آراسته شده اند و اصالت و شکوه در جای جای این خانه چشم‌نوازی می‌کند.
محمد علیپور از مالکان یک مرکز بوم‌اقامتی در ریاب می گوید: از ابتدای امسال این مرکز بوم‌اقامتی در ریاب با کمک و حمایت سازمان میراث فرهنگی راه‌اندازی شد، بیشتر گردشگران برای صرف ناهار و شام به این مرکز می‌آیند. استقبال از این مراکز موجب شده است تا تعداد دیگری از اهالی ترغیب شوند تا مرکز بوم‌اقامتی در ریاب ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه در این مرکز بوم‌اقامتی غذاهای محلی از قبیل قورمه، جوشپره، آش لخشک، آش رشته، کشک بادمجان، گندم‌پلو و بادمجان طبخ می‌شود، می گوید: برای راه‌اندازی این مرکز حدود ۱۰۰ میلیون هزینه کردیم. من و ۵ برادر به همراه مادرم که عمده کار آشپزی را انجام می‌دهد، در این مرکز مشغول به‌کار هستیم. البته در کنار این کار، شغل دیگری را دنبال می‌کنیم.
ریاب دارای خانه بهداشت، مدرسه، خطوط تلفن، برق و گازکشی است. طی چند سال گذشته مهاجرت از روستا صورت
می گرفت اما خوشبختانه اخیرا بسیاری از ساکنانی که مهاجرت کرده بودند دوباره به روستا بازگشتند.

code