بیش از ۴۰ سال از ظهور پدیده جدیدی در دنیای اطلاعات با عنوان اینترنت می‌گذرد که می‌توان گفت بیشتر از تمام فناوری های دنیا در لایه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... وارد شده است. اینترنت تاثیرات زیادی روی تمام ابعاد زندگی انسانی گذاشته است، به طوری که حتی کشور های بیشتر توسعه نیافته در حال پی‌ریزی و آماده سازی زیرساخت ها برای بهره برداری عمومی از آن هستند. سبقت روز افزون کشور ها برای بهبود سرعت، کیفیت و قیمت اینترنت به این دلیل است که ضعف و عقب ماندن از این پدیده عقب ماندن از حرکت در سایر ابعاد نظیر سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... است. حدود ۳۰ سال از نظریه دهکده جهانی مارشال مک لوهان می‌گذرد؛ نظریه‌ای که جهان را به مثابه یک دهکده کوچک جهانی در نظر می‌گیرد که پدیده اینترنت به کوچک‌تر شدن هر چه بیشتر این دهکده کمک بسیاری کرده است. خلق اینترنت و ظهور آن به سال ۱۹۶۱ مربوط می‌شود و دانشمندان در ایالات متحده آمریکا اولین کسانی بودند که از ارتباط میان سیستم های رایانه ای درون سازمانی استفاده کردند. اتصال ایران به شبکه جهانی اینترنت و وب به سال ۱۹۹۳ مربوط می‌شود که از آن زمان روند فزاینده ای داشته است. از سال های ابتدایی ورود اینترنت به ایران سرعت اینترنت و بعد ها قیمت آن از موضوعاتی بود که بیشترین تحلیل ها درباره آن صورت گرفت. بر اساس آمارهایی که توسط اتحادیه جهانی مخابرات ارائه شده است در سال ۱۹۹۶ تعداد کاربران اینترنت در جهان ۳۶ میلیون نفر بوده که از این تعداد کاربران ایرانی دو هزار نفر را تشکیل می‌دادند. تعداد کاربران اینترنت در سال ۲۰۰۵ به ۱۵ میلیون رسیده است و برآورد های اتحادیه بین‌المللی مخابرات نشان می‌دهد تعداد کاربران اینترنت تا پایان سال ۲۰۱۵ به ۲/۳ میلیارد نفر از هفت میلیارد جمعیت جهان رسیده که تقریبا برابر با نصف جمعیت جهان است. در این گزارش ابتدا به متوسط سرعت اینترنت در ایران و جهان می‌پردازیم، سپس قیمتی را که کاربران جهان برای استفاده از اینترنت می‌پردازند، بررسی می‌کنیم. آماری مربوط به سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد پهنای باند یا همان اینترنتی که در خانه و محل کارمان از آن استفاده می‌کنیم به طور متوسط ۲۳ مگابیت بر ثانیه است. بر این اساس کاربران جهانی به ازای دریافت هر مگابیت بر ثانیه ۲۴/۵ دلار پرداخت می‌کنند. این در حالی است که متوسط قیمت اینترنت در ایران ۹۵/۵ دلار به ازای هر مگابیت بر ثانیه است. این نشان می‌دهد میانگین قیمت استفاده از اینترنت در ایران از میانگین جهانی بیشتر است.
کیفیت و سرعت ۲ جزء جدایی‌ناپذیر اینترنت
تقاضای روز افزون مردم در سال های ابتدایی دهه ۸۰ شمسی باعث شد تا دولت های هشتم، نهم، دهم و یازدهم به توسعه روز افزون اینترنت توجه ویژه ای داشته باشند. علاوه بر دولت شرکت های خصوصی نیز در این امر گام های بلندی برداشته اند و این نشان دهنده توجه همه جانبه به اینترنت است. سرعت اصلی ترین شاخصی است که امروز باید به آن توجه داشته باشیم. بر اساس آمار اتحادیه جهانی مخابرات در دسامبر ۲۰۱۲ ایران به لحاظ سرعت اینترنت در دسترس کاربران خانگی، در بین ۱۷۸ کشور در جایگاه ۱۶۴ قرار داشت و از بین کشورهای خاورمیانه تنها مصر و سوریه رتبه پایین‌تری داشتند. این آمار در حالی است که ایران پیشرفتی چندین پله ای در سال های اخیر داشته است. رتبه ایران در سال ۲۰۱۵ به لحاظ سرعت اینترنت ۹۱ بوده است که نشان دهنده پیشرفت چشمگیر در چهار سال اخیر بوده است. البته ایران در حالی در رتبه ۹۱ جدول جهانی قرار گرفته که پایین تر از کشورهایی مانند سورینام، سنت لوسیا، سیشل، آفریقای جنوبی، پاناما و اکوادور است. در آخرین رده بندی که مربوط به ماه های پایانی سال ۲۰۱۵ است کره جنوبی با رتبه نخست در صدر جدول قرار گرفت و رتبه های بعدی این جدول به ترتیب دانمارک، ایسلند، انگلیس و سوئد هستند. اخیرا معاون فناوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده است که پهنای باند اینترنتی کشور و ظرفیت دسترسی به اینترنت، در سه ساله دولت تدبیر و امید چهار برابر شده است. این آمار نشان دهنده یک حرکت عظیم به سوی بهبود شرایط اینترنتی کشورمان است، اما در کنار سرعت اینترنت، کیفیت اینترنت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. موضوع غیر قابل انکاری است که سرعت اینترنت در ایران طی سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته، اما عدم مدیریت ترافیکی باعث شده تا همواره نارضایتی میان کاربران اینترنتی وجود داشته باشد. پهنای باند اینترنت پایه و اساس بوده و باید به مدیریت ترافیک اینترنتی بپردازیم. اگر ما پهنای باندمان را ۱۰ برابر کنیم، اما برای ترافیک اینترنتی مدیریتی مناسب در نظر نگیریم، کندی و نارضایتی کاربران را برطرف نکردیم. به عنوان مثال، در تهران ده ها اتوبان و بزرگراه، مترو، خطوط اتوبوسرانی BRT و چندین امکان دیگر وجود دارد. آیا می‌توانیم بگوییم ترافیک در تهران از بین رفته است؟
دریافت قیمت نجومی برای اینترنت بی‌کیفیت
قیمت یکی از اجزای مهم در استفاده از اینترنت است. همواره شاهد نارضایتی های بسیاری از شهروندان درباره کیفیت و سرعت اینترنت هستیم که نشان می‌دهد ایرانیان با وجود پول خوبی که هزینه می‌کنند و سود سرشاری که به جیب مخابرات و شرکت های خصوصی می‌ریزند خدمات دریافت نمی‌کنند. بر اساس اعلام شرکت مخابرات ایران تعرفه اینترنت غیرحجمی یک مگابایت بر ثانیه ماهانه ۲۵ هزار تومان و دو مگابایت ۴۰ هزار تومان است. این رقم در اینترنت با حجم شش گیگابایت و سرعت ۱۲۸ کیلوبایت بر ثانیه ماهانه ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان است. اگر فرض کنیم در ایران ۴۰ میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کنند و هر ایرانی به طور متوسط ۱۵ هزار تومان برای اتصال به شبکه اینترنت هزینه می‌کند، ماهانه حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان به جیب متولیان اینترنت ریخته می‌شود. مقايسه قيمت اينترنت در ايران با ساير كشورها نيز بيان‌كننده تفاوت‌هاي محسوس در اين زمينه است. در حالي كه قيمت اينترنت ۱۲۸ كيلو بيت در ثانيه‌اي ايران بين ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان در ماه هزينه دارد قيمت اينترنت ۲۲۴ مگابيت برثانيه‌اي مالزي تنها حدود ۱۵۰۰ تومان در ماه تعيين شده است. گزارش‌ها حاكي از آن است كه مثلا قيمت يك سرويس ۲۵۶کیلوبایتی در ايران تقريبا دو برابر امارات، سه برابر مصر و ۱۲ برابر تركيه است! این بررسی ها در حالی است که ایرانیان چندین برابر بیشتر از کشور های دیگر پول برای اینترنت کند و بی کیفیت می‌پردازند. آنچه امروزه همه ما به آن نیاز داریم سرعت، کیفیت و قیمت مناسب اینترنت است.
∎