نشست «شب ترجمه‌های قرآن مجید»، با حضور محمدمهدی جعفری، حجت الاسلام رسول جعفریان و استاد بهاءالدین خرمشاهی در کانون زبان فارسی برگزار شد.
به گزارش ایکنا،« آسیب‌شناسی ترجمه» موضوع سخنرانی محمدمهدی جعفری، به عنوان نخستین سخنران نشست بود. جعفری در ابتدای سخنانش گفت: در حال حاضر جای خوشبختی دارد که دیگر سخن از جواز یا عدم جواز ترجمه قرآن مطرح نیست. در اوایل ترجمه قرآن را جایز نمی‌دانستند البته قرآن از نظر الفاظ و ظاهر، اعجازی دارد و لذا ترجمه این مسئله را نمی‌رساند ولی لازم است که قرآن برای غیر عرب ترجمه شود و از این رو اشکالی در ترجمه قرآن وجود ندارد.
جعفری در ادامه با اشاره به اینکه ترجمه متون دینی دارای شرایط خاصی است، گفت: مترجم هر متنی باید به زبان مبدأ و زبان مقصد احاطه داشته باشد به صرف اینکه فردی فارسی‌زبان بگوید قرآن را می‌خوانم و عربی را می‌دانم برای ترجمه قرآن به فارسی کفایت نمی‌کند بلکه باید نکات خاص هر دو زبان مانند مسائل صرف و نحو، زبان‌شناسی و علوم بلاغی را فرا گرفته باشد.
این پژوهشگر متون دینی تصریح کرد: در قرآن الفاظ مشترک زیادی وجود دارد و ضروری است که مترجم آنها را بداند و این الفاظ مشترک در هر رشته تخصصی متفاوتند؛ کسی که قرآن را ترجمه میکند باید به علوم قرآنی احاطه داشته باشد.
جعفری در پایان سخنانش با طرح این سؤال که آیا این ترجمه‌هایی که از قرآن صورت گرفته کافی است؟ تصریح کرد: پاسخ منفی است. درست است که قرآن آخرین کلامی است که خداوند به پیامبرش وحی کرده است اما برداشت‌های انسان‌ها یکسان نیست. ترجمه‌ای که در ????سال پیش انجام شده برای مردم آن زمان بسیار مفید و خوب بوده است و ترجمه‌ای که ???یا ??سال پیش و یا امروز وجود دارد برای آیندگان کارآیی ندارد. امام حسین(ع) در حدیثی می‌فرمایند: مردم آخر الزمان مفهوم «صمد» را بهتر از مردم این زمان می‌دانند یعنی این کلمه دارای بطون مختلفی است و ما به دلیل استفاده از تجارب عینی خودمان و استفاده پیشینیان و آنچه که یاد گرفته‌ایم امروز از کلمه صمد این برداشت را داریم و ممکن است که فردا تجربه‌ها و اطلاعات دیگری پیش آید که بهتر مفهوم آن را درک کنند.
حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان دومین سخنران این نشست بود و محور سخنان وی ترجمه‌ای بود که وی آن را از دوره صفوی منتشر کرده بود. جعفریان در آغاز به جایگاه ترجمه قرآن در دوره صفوی اشاره کرد و گفت: در دوره صفوی کار قابل توجهی درباره قرآن اعم از ترجمه و تفسیر صورت نگرفته است و دلیل آن هم دو تفکر فلسفی و تفکر اخباری‌گری است که تفکر فلسفی، تفکری قرآنی نبود و تفکر اخباری‌گری هم به حدیث خیلی توجه داشت و تفکر مبتنی بر قرآن در دوره صفوی نداریم. در دوره صفوی یک ترجمه دقیق از قرآن به زحمت یافت می‌شود در حالی که بسیاری از متون شیعه به فارسی ترجمه شده‌اند.
جعفریان در ادامه به تبیین «کتاب مبین»؛ ترجمه و تفسیر قرآن کریم اثر نورالدین کاشانی در دوره صفوی پرداخت. وی اظهار کرد: سبک ترجمه مبین نورالدین کاشانی با تمام ترجمه‌های موجود متفاوت است و شاید دلیلش آن است که این ترجمه یک حالت ترجمه و تفسیر دارد، با این حال جدا کردن جنبه‌های تفسیری از ترجمه دشوار است.
آخرین سخنران این نشست بهاءالدین خرمشاهی بود. وی در سخنانی تصریح کرد: ایرانی‌ها در ترجمه قرآن پیشگام بوده‌اند و اگر هم سلمان فارسی به عنوان مترجم در نظر گرفته نشود از قرن سوم ترجمه قرآن شروع شده است.
خرمشاهی اظهار کرد: ترجمه بخشنده بخشایشگر بهترین ترجمه «بسم الله الرحمن الرحیم» است؛ زیرا واژه‌های بخشنده و بخشاینده هم از ریشه «بخش» و کلمات «رحمان» و «رحیم» هم از ریشه «رحم» هستند.
وی درباره نثر ترجمه خودش گفت: ترجمه به نثر معیار است؛ نثر معیار نثر کتاب‌های درسی، سخنرانی‌ها و رسانه‌های همگانی است و نثر معیار را به نثر ادبی ترجیح می‌دهم.