به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ رویکرد مجلس شورای اسلامی در مسئله «محصولات دستکاری شده ژنتیکی» یا همان محصولات تراریخته بسیار حائز اهمیت است و با توجه به گنجانده شدن بندی برای تولید انبوه و تجاری این محصولات در برنامه ششم توسعه که هم‌اکنون در مجلس در دست بررسی است، اهمیت مضاعف این مسئله آشکار‌تر می‌شود.
اما اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌ویژه اعضای کمیسیون‌هایی نظیر کمیسیون بهداشت، کمیسیون کشاورزی و کمیسیون آموزش چه شناخت و اطلاعاتی درباره ماهیت محصولات تراریخته، الزامات و عوارض احتمالی این محصولات دارند، در تصمیم خطیر آتی مجلس درباره این محصولات نقش تعیین‌کننده‌ای دارد کما اینکه اطلاعات ناقص و در برخی موارد اطلاعات ناصحیح برخی از نمایندگان مجلس تا به امروز باعث نگاهی ناصحیح درباره محصولات تراریخته در دو جبهه موافقان و مخالفان این محصولات شده است.
اما در مرحله نخست تعیین‌‌تکلیف آینده کشت محصولات تراریخته در کشور و بند مربوط به تجاری‌سازی تولید محصولات تراریخته در برنامه ششم توسعه، هفته گذشته کمیسیون کشاورزی مجلس مصوب کرد، واردات، تولید و مصرف محصولات تراریخته در برنامه ششم توسعه ممنوع شود.
برای بررسی برخی ابعاد تولید محصولات تراریخته در کشور و نقد نگاه‌های موجود درباره این محصولات، گفت‌وگویی باسید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی؛ عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت داشتیم که در ادامه آمده است:
تسنیم: جناب آقای قاضی‌زاده هاشمی! پس از روشن شدن ابعاد مختلف و گسترده محصولات دستکاری شده ژنتیکی به‌واسطه ورود رسانه‌ها به این مسئله، مشخص شده که سالهاست محصولات تراریخته بدون هیچ نظارت خاصی از طریق گمرکات وارد کشور می‌شده است و به‌عنوان محصولات سالم و معمولی در داخل به فروش می‌رسیده است و علی‌رغم ادعای وزارت بهداشت مبنی بر استقرار آزمایشگاه‌های مجهز برای تشخیص تراریختگی محصولات وارداتی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک به‌صورت رسمی اعلام کرد که در گمرکات و مبادی ورودی کشور هیچ آزمایشگاهی برای تشخصیص تراریختگی محصولات وارداتی مستقر نیست؛ آیا شما به‌عنوان یک عضو هیئت رئیس مجلس در جریان این مخاطرات هستید؟
در حال حاضر، در سطح دنیا، محصولاتی که به‌صورت انبوه تولید می‌شوند، تراریخته هستند و غذای دنیا بدون محصولات تراریخت قابل تأمین نیست و درباره این مسئله، به‌لحاظ اقتصادی مناقشه‌ای نیست و موضوع اصلی نیز اقتصاد است.
محصولات تراریخته در دنیا 30 درصد ارزانتر از محصولات معمولی است؛ چرا؟ آب که همان آب است و زمین هم همان زمین است اما چون این محصولات تراریخت است و با آب کمتر و زمین نامناسب به‌طور انبوه تولید می‌شود پس ارزانتر است.
درباره اینکه وزارت بهداشت کار خود را درست انجام نمی‌دهد، یک بحثی داریم با عنوان مهندسی ژنتیک که هر علمی جنبه مثبت و منفی دارد؛ بیشتر سرمها و واکسنهایی که در حال تولید آن هستیم، نوعی کار تراریخته به‌روی حیوانات است چون بشر امروز به این علم نیاز دارد؛ در کویر مرکزی اگر بخواهیم کشتی انجام دهیم و یک گیاه مقاوم در برابر شوری خاک تولید کنیم، باید برویم یک گیاه را که موجود است از یک دشت به دشت دیگر وارد کنیم که این کار ممکن است همان عوارض محصول تراریخته را ایجاد کند یا اینکه می‌توانیم دستکاری ژنتیکی کنیم که این کار انجام شده است.
این مسئله مانند مسئله سرطانزا و عقیم‌کننده بودن تلفن همراه است؛ ما در رابطه با این موضوع کار کردیم اما هیچ دلیل علمی برای این مسئله پیدا نکردیم و فقط امکان می‌دهیم که این عوارض را داشته باشد؛ در رابطه با محصولات تراریخت در تمام دنیا نتوانسته‌اند ثابت کنند و بگویند این محصول دقیقاً چه بیماری یا مشکلی را ایجاد می‌کند؛ اروپایی‌ها دارای استانداردهای متفاوتی هستند و استاندارد آنها «ایجابی» است یعنی باید به آنها ثابت شود که یک محصول سالم است نه اینکه ثابت شود یک محصول بیماری‌زاست به‌علاوه این که میانگین بارندگی آنها بالای هزار میلی‌متر است و مثل ایران مشکل تأمینِ غذا و منابع مالی ندارند؛ آنها محصولات ارگانیک هم زیاد دارند.
ما اگر از محصولات تراریخته استفاده نکنیم راه دوم آن استفاده از سم و کود است نه استفاده از محصولات ارگانیک؛ می‌گویند که کشت ارگانیک را ترویج دهید اما کشت ارگانیک سطح استاندارد خیلی بالایی می‌خواهد، به‌راحتی اتفاق نمی‌افتد و در حد انبوه نیز به ما محصول نمی‌دهد؛ این موارد را در دفاع از تراریخت نمی‌گویم، می‌خواهم خودتان را در جای مجلس بگذارید و ببینید که مجلس و دولت مجبور هستند که غذای ارزان‌قیمت تأمین کنند.
مسئله دیگر این بحث این است که اگر ما نخواهیم از مسیر محصولات تراریخت برویم چه گزینه مناسب دیگری داریم که جایگزین آن کنیم؟ ما می‌‌گوییم که کشت تراریخت از واردات محصولات تراریخت بهتر است چون نگرانی‌های امنیتی دیگر وجود ندارد اما در بحث واردات نسبت به مسائل داخلی نظارت بیشتری وجود دارد؛ در بحث برنج هندی زمانی که آلودگی با آرسنیک را بررسی کردیم، اگر آبهای برنج شمال را که فاضلاب به آنها وارد می‌شود بررسی می‌کردیم، آلودگیهای بیشتری در برنج شمال مشاهده می‌شد اما نمی‌گذارند در حوزه داخلی نظارت بیشتر صورت گیرد چون از سازمانهای نظارتی، نمایندگان تا مدیران آنها دچار مشکل می‌شوند، تمام رودخانه‌های شمال به‌لحاظ زیست‌محیطی مشکل دارد و توسط همین مزارع برنج را کشت می‌دهند.
تسنیم: آیا کمیسیون بهداشت که حضرت‌عالی عضو این کمیسیون هستید، به‌صورت تخصصی به بررسی ابعاد و عوارض محصولات تراریخته پرداخت؟
در موضوع تراریخته، دوستان ما تاکنون ورودی نداشته‌اند؛ حرف ما بر اساس قانون «ایمنی زیستی» این است که شما باید استانداردهای قرنطینه‌ای خارجی و داخلی داشته باشید و نظارت کنید؛ با توجه به اینکه چندین سال است که محصولات تراریخته را می‌خوریم، در این صورت باید طول عمرمان کم شده باشد پس چرا امید به زندگی در ایران رو به افزایش است؟!
تسنیم: اما این استدلال صحیحی برای تأیید سلامت محصولات تراریخته نمی‌تواند باشد، از سوی دیگر طی این سالها، شاهد افزایش چشمگیر میزان سرطان در کشور بوده‌ایم و آیا کسی می‌تواند وجود هر نوع رابطه بین واردات و مصرف گسترده محصولا تراریخته با افزایش سرطان در کشور را به‌کلی نفی کند؟
سرطان افزایش پیدا نکرده و این اطلاعات غلطی است که داده می‌شود؛ میانگین رشد سرطان در ایران بیشتر از رشد جهانی نیست، امید به زندگی در ایران از امید به زندگی در اروپا بالاتر است.
تسنیم: اما حتی آمارهای وزارت بهداشت نیز گویای افزایش میزان ابتلا به سرطان در کشور است؟
من به پیش‌بینی آقایان کاری ندارم و آمار رسمی را باید به‌صورت مکتوب بدهند اما امید به زندگی طی سالهای بعد از انقلاب افزایش پیدا کرده است؛ اگر سونامی سرطان و مسائل دیگر داشتیم، مردم بیشتر می‌مردند و طول عمرها کاهش پیدا می‌کرد نه اینکه امید به زندگی در کشور به 80 سال برسد.
تسنیم: امید به زندگی با مسئله افزایش ابتلا به سرطان دو بحث متفاوت است؛ آیا در حال حاضر سن ابتلا به سرطان در کشور پایین نیامده است؟
چه‌کسی گفته است که قبلاً در سنین پایین ابتلا به سرطان نداشتیم؛ خبر ندارید، تمام سرطانهای خون در بچه‌های کوچک بوده است و اگر در سنین پایین سرطان وجود نداشت رشته تخصصی خون‌شناسیِ اطفال و سرطان که حدود 40 سال است در کشور فعالیت می‌کند نباید به وجود می‌آمد، چه‌کسی این حرفها را زده است؛ این همان اطلاعات ناقص و برش‌خورده است.
اما در بحث دیابت سریعتر در حال رشد هستیم و وضعیت مناسبی نداریم؛ در حال حاضر 40 تا 50 درصد مرگ و میرها به‌دلیل بیماریهای قلبی و عروقی بوده که هم‌اکنون نیز همین مقدار است بعد از آن سوانح رانندگی علت مرگ‌ومیر بوده است و پس از آن سرطان است؛ جایگاه سرطان با سوانح در حال تغییر است چون ما مرگ ناشی از سوانح را کم کرده‌ایم نه به‌خاطر اینکه سرطان افزایش یافته است؛ قبلاً 25 هزار کشته بر اثر سوانح داشتیم اما اکنون 15 هزار کشته داریم.
سرطان به‌دلیل پرهزینه و معلولیت‌زا بودن برای ما بد است و باید با آن برخورد کنیم، سرطان برای خانواده‌ها و جامعه بسیار پرخرج است؛ آیا سرطان ناشی از سیگار در حال حاضر بیشتر است یا سرطان ناشی از مواد غذایی؟ اگر سرطان به‌دلیل مواد غذایی باشد باعث ایجاد سرطان روده می‌شود، عامل اول مرگ در سرطانها در اروپا سرطان روده است در صورتی که مراقبت هم می‌کنند و تراریخت هم نمی‌خورند؛ در ایران بالاترین آمار مرگ در سرطانها، سرطان ریه است، اگر بخواهیم به مسئله سرطان بپردازیم باید با عامل سیگار و آلودگی هوا برخورد کنیم.
تسنیم: یعنی در حال حاضر خطری از بابت تولید و واردات محصولات بی‌ضابطه محصولات تراریخته سلامت مردمی را تهدید نمی‌کند؟
در حال حاضر در کشور، محصولات تراریخته تولید نمی‌شود اما آن‌قدر سم، کود و فاضلاب وارد محصولات می‌کنیم که بدتر از محصولات تراریخته است؛ تمام دشت ورامین که هر روز محصولات آن استفاده می‌شود، آلوده است.
ما در چنین سیستمی به این ماجرا نگاه می‌کنیم یعنی اولویت‌های فوق‌العاده بالاتری داریم تا اینکه به مسئله تراریخته در مدیریت غذای سالم مردم برسیم، این موضوع را به این دلیل بیان می‌کنم که برخی اوقات یک فضای رسانه‌ای به وجود می‌آید و یک موضوع بزرگ‌نمایی می‌شود؛ بله، آن مشکل وجود دارد اما به آن اندازه‌ای که بزرگ شده است، وجود ندارد.
ما نمی‌خواهیم موضوعی را نفی کنیم اما آمار داده شده درست نیست؛ این سیاست هم که ما محصولات تراریخته را به‌دلایل امنیتی در داخل تولید کنیم، درست است اما همین نظارت ناقصی را که در محصولات وارداتی داریم در محصولات داخلی به‌جز فرآورده‌های گوشتی که به کشتارگاه می‌رود، نداریم؛ باید به این سؤال جواب دهند: آیا محصولات ارگانیک در داخل کشور قابل کشت است و به چه مقدار؟
تسنیم: چه‌کسی باید جواب بدهد؟
وزارت کشاورزی؛ ما 80 میلیون نفر جمعیت داریم و می‌خواهیم آن را به 150 میلیون نفر برسانیم؛ ما با این میزان آب و خاکی که داریم می‌توانیم غذا تولید کنیم یا نه؟ اگر می‌توانیم که اولویت با تولید محصولات ارگانیک است و اگر نمی‌توانیم این کار را با کود یا سم انجام دهیم، یا به‌وسیله تراریخته؟
تسنیم: یعنی تراریخته را بهتر می‌دانید؟
بله! تراریخت این است که آفات محیطی را با مهندسی ژنتیک از بین ببرد؛ تراریخته دو ارزش بیشتر ندارد؛ محصولی که مهندسی ژنتیک شده و بازدهی را بالا برده‌اند، بازدهی یعنی نسبت مصرف آب با محصول، اگر این را ندارد که اصلاً دارای ارزش نیست.
تسنیم: اما هنوز ادعاهای مدافعان تراریخته مبنی بر اینکه این محصولات سم کمتری می‌خواهد و با مصرف آب کمتر، بازدهی بیشتری دارند، به اثبات نرسیده است.
کشاورزی که از بذرهای تراریخته استفاده می‌کند به‌خاطر این است که پول کمتری هزینه کند و در عوض بهره بیشتری ببرد، اگر این موضوع نباشد دیگر محصول و بذر تراریخت استفاده نمی‌شود پس زمانی که کشاورز استفاده می‌کند یعنی در بحث اقتصادی تأثیر دارد.
تسنیم: اما به‌خلاف نظر شما، اسناد متعددی تا به امروز منتشر شده مبنی بر اینکه بسیاری از زمین‌هایی که زیر کشت تراریخته رفته‌اند، پس از چند سال به‌دلیل مقاومت آفات، مصرف سموم آنها افزایش تصاعدی زیادی داشته است؛ اما سؤال دیگر اینکه چرا کمیسیون بهداشت مجلس در طول این سالها با وجود الزام قانون، مسئله لیبلینگ یا همان برچسب‌گذاری محصولات تراریخته در کشور را پیگیری و بازخواست نکرده است؟
این موضوع قابل پیگیری است و ما خواستار قانون هستیم یعنی هر جا قانون یک حکمی کرده است باید پیگیری شود و مردم حق دارند بدانند چه محصولی تراریخته است و چه محصولی تراریخته نیست.
انتهای پیام/*
∎