روزي كه به فرمان دولت شوروي، گروهي از متخصصان و كارشناسان معدن و زمين‌شناسي وارد ايران شدند تا زيرساخت‌هاي اوليه ايجاد كارخانه ذوب آهن اصفهان را پايه‌گذاري كنند، كمونيسم در ايران ريشه دوانده بود به همين خاطر برخي فعالان سياسي و مذهبي دهه 40، سياست ساخت كارخانه ذوب‌آهن را سياستي جهت تقويت ايدئولوژي كمونيستي در ايران مي‌دانستند.
شايد آنها معتقد بودند كه روس‌‌ها با انتقال نيروي كارشناسي خود به ايران براي فعال كردن معادن زغال و سنگ‌آهن، مبلغاني كمونيستي را به ايران مي‌فرستند تا در كنار فعاليت اقتصادي خود، ايدئولوژي‌شان را نيز در قلب خاورميانه همه‌گير كرده و ايران را به يكي از پايگاه‌هاي عقيدتي اين مكتب تبديل كنند.
اما اينها توهمي بيش نبود و بعدها كه اسناد مربوط به ساخت كارخانه ذوب‌آهن در ايران منتشر شد، سندي كه ثابت كند دولت شوروي با هدف صادرات ايدئولوژي خود به ايران، تن به ساخت ذوب‌آهن داده، در ميان آن اسناد يافت نشد.
دولت شوروي وقت، به ازاي گازي كه از ايران به رايگان مي‌گرفت، تجهيزات ذوب‌آهن را به ايران داد و به فعال‌سازي معادن مربوطه آن اقدام كرد.
دهه‌هاي 40 و 50 روزگار طلايي معدنكاري زغال‌سنگ در ايران بود چرا كه ذوب‌آهن براي توليد فولاد به زغال‌سنگ كك‌شو نياز داشت و ‌بايد آن را از معادن داخلي تامين مي‌كرد. روس‌ها بودند كه با وارد كردن دانش و تكنولوژي خود، معدنكاري مدرن را در ايران پايه‌گذاري كردند و روش‌هاي استخراج زغال‌سنگ را به ايرانيان ياد دادند. هنوز هم كه هنوز است در ميان معدنكاران زغال كشور واژگان روسي متداول است كه معادلي فارسي براي آن انتخاب نشده و جامعه معدني زغال، از كارگر و تكنيسين گرفته تا متخصصان استخراج و اكتشاف از آن استفاده مي‌كنند. روس‌ها حق زيادي در شكوفايي معادن زغال ايران بر گردن ايرانيان دارند چرا كه اگر آنان پا پيش نمي‌گذاشتند، غرب مايل نبود تا صنعت فولاد در ايران پايه‌گذاري شود و با توجه به بحراني كه در معادن و صنايع فولاد آنها وجود داشت، قصد داشتند به ازاي نفتي كه از ايران خريداري مي‌كنند انواع محصولات فولادي را به كشورمان وارد كنند تا از اين طريق بتوانند مازاد محصولات خود را در ايراني كه مي‌رفت به قدرت منطقه تبديل شود و نيازي شديد به مصالح ساختماني مدرن نظير سيمان و فولاد داشت، عرضه كنند. روس‌ها با فعال‌سازي معادن زغال‌سنگ، اين صنعت را به‌طور مدرن در ايران پايه‌گذاري كردند تا با توجه به نيروي زيادي كه در معادن زغال مورد استفاده قرار مي‌گرفت بخش بزرگي از جمعيت شرق، شمال‌شرق و شمال كشور را به كار گيرد و براي آنها اشتغال ايجاد كند.
حال نزديك به نيم قرن از فعاليت صنعت معدنكاري در ايران مي‌گذرد. صنعتي كه در آن با توسعه اكتشافات مشخص شده كشور به لحاظ نيروي انساني و از نظر ايجاد زيرساخت‌ها به سطحي رسيده كه مي‌تواند معادن زغال‌سنگ را از مرحله پي‌جويي و اكتشافات پيشرفته تا طراحي و تجهيز معادن و فرآوري زغال آماده بهره‌برداري كند.
اما معدنكاري زغال هم‌اكنون در اوضاع مناسبي به سر نمي‌برد به‌طوري‌كه گزارش‌هاي رسمي و غيررسمي حاكي از نامناسب بودن اوضاع معادن زغال كشور دارد. معادني كه به دليل ركود در صنعت فولاد و طلب خود از شركت‌هاي فولادي، با حقوق‌هاي معوقه كارگران خود روبه‌رو هستند و سطح توليد در آن كاهش يافته است. معادن زغال كشور اگر چه تا چند سال پيش و در سايه رونق بازارهاي جهاني روزگار خوشي را مي‌گذراند، اين روزها هم از نظر ايمني و هم به لحاظ بهره‌وري كارايي خود را از دست داده است.
 برخي تجهيزات به كار گرفته شده از سوي معادن زغال كشور مربوط به همان نيم قرن پيش است به‌طوري‌كه اگر كارشناسان روسي در قيد حيات باشند و دوباره به اين معادن سر بزنند به راحتي هم دفتر كار خود را پيدا مي‌كنند و هم اينكه قادر خواهند بود، خاطراتشان را از نصب برخي تجهيزات به جا مانده مرور كنند. فرسودگي در معادن زغال ايران آن‌قدر بالاست كه هر آن بيم آن مي‌رود تا حادثه‌يي عظيم رخ دهد و كشور را با شك ناشي
 از آن همراه كند.
در اين ميان كارشناسان معتقدند كه معادن زغال كشور با توجه به اشتغالي كه ايجاد كرده‌اند بايد مورد نوسازي قرار گيرند و به تجهيزات روز مجهز شوند چرا كه اگر بنا به تعطيلي اين معادن باشد علاوه بر اينكه بيكاري هزاران نفر را در پي خواهد داشت، كشور به سمت واردات زغال رفته و تجربه انباشته نسلي كه معدنكاري زغال‌سنگ را ياد گرفته و به نسل‌هاي بعدي تعميم داده، از بين خواهد رفت. در ادبيات مهندسي معدن گفته مي‌شود اگر فارغ‌التحصيلان اين رشته با انواع روش‌هاي استخراج زغال‌سنگ آشنايي نداشته و در معادن آن كار نكرده باشند مثل اين مي‌ماند كه از علم مهندسي معدن حاصلي جز هيچ برايشان باقي نمانده باشد. از اين رو بهتر است تا كارشناسان معدن و گرايش‌هاي مختلف علوم زمين دست كم چند ماهي را در معادن زغال فعاليت كنند تا هم نحوه رفتار با كارگران را بياموزند و هم اينكه با انواع مشقات ناشي از معدنكاري زغال‌سنگ از نزديك مواجه شوند. در اين صورت است كه آنها تبديل به يك مهندس شش‌دانگ معدن مي‌شوند و مي‌توانند در ساير معادن كشور نيز مديريت موفقيت‌آميزي داشته باشند. در چنين شرايطي اين سوال مطرح مي‌شود كه غفلت سياست‌گذاران كشور از توسعه معادن زغال تا چه اندازه باعث خواهد شد صنعت معدنكاري كشور ضربه ببيند و ادامه اين صنعت در ايران را با مشكل مواجه كند؟