شهروند| هنوز هم هستند انسان‌هایی که همه چیزشان را با نیازمندان قسمت کنند. در این میان چه بسیارند پزشکان داوطلبی که خیر آخرت را به دنیا ترجیح می‌دهند و درد دیگران برای‌شان درد است و خنده آنها باعث شادی‌شان می‌شود و ما این افتخار را داشتیم که در کاروان‌های سلامت اعزامی به مناطق محروم در جمع انسان‌های بی‌ادعایی باشیم که هر جا سخن از بیمار نیازمند است، التیامی می‌شوند بر آلام آنها و دست نیازمندان را می‌گیرند. همین هم شد تا به سراغ سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان برویم، به‌عنوان استانی که نخستين کاروان سلامت از آنجا به مناطق محروم استان اعزام شد و بعدها به کل کشور تسری یافت. گفت‌وگو با «علیرضا سلیمی» معاون سازمان داوطلبان را در ادامه می‌خوانیم.
 آقای سلیمی در ابتدا کمی درباره فعالیت‌های داوطلبانه بگویید.
در جمعیت هلال‌احمر پروژه‌های  داوطلبی فعالیتی است  که با مساعدت و همیاری داوطلبان  جهت تأمین اصلی‌ترین و مهم‌ترین نیاز  نیازمندان  جامعه  صورت  می‌گیرد. از یک‌ سو  کمبود منابع مالی، مادی انسانی و عدم  پاسخگویی دستورالعمل‌های حمایتی به  همه  افراد و اقشار  نیازمند و از سوی دیگر  ایجاد  مشارکت داوطلبان با جمعیت هلال‌احمر و بهره‌مندی از توان آنان از ضرورت اجرای پروژه‌های داوطلبی در جمعیت هلال‌احمر  است. افراد  بهره‌مند پروژه  اقشار نیازمندی هستند که امکان پاسخگویی  به نیازهای درمانی، معیشتی و آموزشی  ایشان در قالب دستورالعمل‌های حمایتی وجود  نداشته یا نوع کمک‌های  جمعیت پاسخگوی نیازشان نيست و با همت  خیرین و داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در راستای رفع نیاز آنان برنامه‌هایی مانند کاروان سلامت اجرا می‌شود. پروژه کاروان سلامت که ترکیبی  از  پروژه‌های  حمایتی معیشتی- درمانی- آموزشی است برای نخستین‌بار در‌ سال  1379 توسط  داوطلبان  جمعیت  هلال‌احمر  استان  اصفهان  پیشنهاد  شد و  در  روستای محمدیه شهرستان شهرضا به اجرا درآمد. این کاروان متشکل    از پزشک، پرستار، فیزیولوژیست،حقوقدان، دامپزشک و... بود که  به  یاری  مردم  محروم  روستای مذکور  شتافتند. این  پروژه با  استقبال  جمعیت مرکزی مواجه شد و به‌عنوان پروژه برتر کشور معرفی شد و از آن به بعد در کلیه استان‌ها به اجرا در‌آمد.
 روند مراحل اعزام کاروان‌های سلامت را  شرح دهید.
مرحله اول شامل نیازسنجی و تعیین‌كردن روستاهای هدف توسط داوطلبان و پرسنل جمعیت هلال‌احمر با مشارکت و همفکری فرمانداری بخشداری دهیاری، خانه بهداشت روستاها و مسئولان محلی و سپس مشخص كردن جمعیت هدف، تفکیک گروه‌های سنی، تعیین نیازها و اولویت‌بندی و مرحله دوم مشتمل بر برنامه‌ریزی و سازماندهی جهت تأمین خودروهای مورد نیاز ازجمله آمبولانس، اتوبوس بیمارستانی، خودروی حمل دارو، وانت جهت حمل تجهیزات درمانی و بسته‌های اهدایی خیرین، تأمین خودروهای  کمک‌دار به‌دلیل صعب‌العبور بودن مناطق می‌شود.  
مرحله سوم مرحله هماهنگی با داوطلبان جهت حضور کادر درمانی شامل پزشكان متخصص زنان، ارتوپدي، اطفال، چشم، جراح، پوست و مو، دندانپزشک، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز، حضور كارشناسان ارتوپدي و توانبخشي، ارایه آموزش‌هاي بهداشتي به‌ويژه خواهران، انجام فعاليت‌هاي فرهنگي و ارایه بسته‌هاي فرهنگي، اهداي بسته‌های بهداشتي-آموزش كمك‌هاي اوليه امداد و اهدای سبد‌های غذایی و  پوشاک ‌توسط خیرین است.
 نحوه اجرای برنامه کاروان سلامت چگونه است؟
پزشکان داوطلب براساس تخصص در قالب اکیپ‌های درمانی ساماندهی شده و قبل از اعزام لیست داروها و تجهیزات مورد نیاز را به جمعیت اعلام می‌كنند و داروها و تجهیزات از محل داروخانه جمعیت یا با مشارکت داوطلبان و خیرین تهیه و بسته‌بندی می‌شود. معمولا اطلاع‌رسانی و اعلام زمان و مکان استقرار تیم‌های درمانی توسط جمعیت هلال‌احمر به مردم انجام می‌گیرد. اکیپ‌های درمانی براساس نیاز در صعب‌العبور‌ترین و محروم‌ترین مناطق  روستایی مستقر می‌شوند و به ارایه خدمات درمانی مانند انجام خدمات دندانپزشکی، جراحی‌های سر پايی و سایر خدمات  می‌پردازند؛ در صورتی‌که جهت اعمال جراحی و سایر خدمات درمانی نیاز به تجهیزات درمانی بیمارستانی باشد، توسط پزشک به مراکز درمانی استان در  محل خدمت خود پزشک معرفی شده و ادامه درمان به‌صورت داوطلبانه و رایگان در مرکز استان انجام می‌شود. اکیپ‌های حوزه درمان و توانبخشی نیز در مدارس و محافل عمومی جهت معاینه فیزیکی دانش‌آموزان  مستقر می‌شوند و معاینه فیزیکی اندام‌های حرکتی دانش‌آموزان را انجام و تجهیزات مورد نیاز را به بیماران تحویل مي‌دهند و در صورت نیاز، کفش‌های طبی یا پروتز‌های مورد نیاز را در مرکز توانبخشی جمعیت تهیه و برای بیماران ارسال می‌كنند. در این میان، مربیان آموزشی مباحثی چون امداد و کمک‌های اولیه، بهداشت فردی، بهداشت زنان و سایر موارد مورد نیاز را ارایه می‌كنند. از ابتدای اجرای این برنامه در جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان اکیپ‌های اعزامی به صورت شهرستانی، منطقه‌ای و استانی به مناطق محروم استان مانند روستاهای محروم فریدونشهر، خور و بیابانک، سمیرم و... اعزام می‌شوند؛ همچنین در صورت اعلام نیاز به سایر استان‌ها نیز اعزام می‌شوند، ازجمله روستاهای محروم سیستان‌و‌بلوچستان از مناطقی بوده که طی چند مرحله پزشکان متخصص استان اصفهان اعزام شده و در روستاهای محروم مرزی استقرار یافته و خدمات درمانی ارایه كرده‌اند. در ‌سال گذشته 46 کاروان به مناطق محروم اعزام شد و 109 پزشک  به همراهی سایر اکیپ‌های اعزامی به روستاهای محروم اعزام شده و به 7271 نفر خدمات درمانی ارایه كردند و از ابتدای‌ سال 95 تا کنون 17 کاروان  متشکل از 45 پزشک به روستاهای محروم شهرستان‌های تیران و کرون، خوانسار، فلاورجان، فریدونشهر، گلپایگان، نطنز، بادرود، برخوار لنجان اعزام شده‌اند و به 2200 نفر  خدمات درمانی ارایه كرده‌اند.
 اشاره‌ای به کاروان سلامت اعزامی به روستاهای محروم سیستان‌و‌بلوچستان داشتید، مختصری از  این کاروان ارایه می‌دهید؟
سال 1391 کاروان سلامت داوطلبان جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان شامل پزشکان متخصص داوطلب با همکاری جمعیت هلال‌احمر سیستان‌و‌بلوچستان به روستاهای محروم این شهرستان شامل کنارک، ایرانشهر، بزمان، چابهار، کهیر اعزام شدند. این کاروان در چند روز حضور خدمات قابل توجهی را به مردم سنی و شیعه مذهب بدون هیچ‌گونه چشمداشتی ارایه كردند که با استقبال مسئولان استانی و کشوری واقع شد و با میهمان‌نوازی و اهداي لوح تقدیر پزشکان را بدرقه كردند.
مجددا در‌ سال 1392 بر اساس نظر ریاست محترم سازمان داوطلبان سرکار خانم رافع و درخواست جناب آقای راشکی، مدیرعامل محترم جمعیت هلال‌احمر استان سیستان‌و‌بلوچستان و موافقت جناب آقای دکتر مومنی، مدیرعامل محترم جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان  کاروان سلامت متشکل از پزشکان متخصص با تقارن هفته وحدت و دهه مبارک فجر به استان سیستان‌و‌بلوچستان اعزام و این بار در منطقه سیستان و روستاهای محروم (کمتر توسعه‌یافته) شهرستان‌های زابل، زهک، هیرمند، هامون مستقر شدند. جمعیت هلال‌احمر استان سیستان‌و‌بلوچستان تجهیزات درمانی شامل یک‌ دستگاه اتوبوس بیمارستانی، دو دستگاه آمبولانس، 10 دستگاه خودروهای پشتیبانی و تخت بیمارستانی، وسایل معاینه پزشکان عمومی، پرستار، منشی و نیروهای تدارکات که متشکل از پرسنل و داوطلبان بودند، مهیا كردند.
قبل از حضور کاروان هماهنگی لازم با فرمانداری‌ها، شبکه‌های بهداشت و درمان و خانه‌های بهداشت شده و نهایتا به مردم منطقه اطلاع‌رسانی شده بود.
 مکان‌هایی جهت استقرار کاروان همچون درمانگاه‌های روستایی، مدارس از قبل آماده شده و در شهر زهک و روستاهای خمک و  خمر مستقر شدند که مردم علاوه بر این روستاها از روستاهای مجاور با وسایل عمومی و شخصی و پای پیاده مراجعه می‌كردند. حجم مراجعات  به قدری زیاد بود  که برنامه از ساعت 8 صبح شروع شده و تا ساعت 10 شب به طول می‌انجامید. مراجعه‌کنندگان پذیرش می‌شدند و توسط پزشکان عمومی معاینه و درصورت نیاز به پزشکان ارجاع داده می‌شدند. روز اول بالغ بر 700 نفر بیمار توسط پزشکان  متخصص ویزیت شدند یا جهت انجام جراحی سرپایی یا ارجاع به بیمارستان زابل اعزام شدند. مجموعا حدود 70 نفر از عوامل کاروان متخصص برای صرف ناهار در یکی از منازل روستایی پذیرایی شدند. نسخه‌های پزشکان به مرور از طریق پشتیبانی از داروخانه‌های شهر زابل تهیه و براساس فرم‌های مددکاری آماده و تحویل می‌شد.
روز دوم در روستاهای شهر هیرمند مستقر شدند. یکی از روستاها که در نقطه صفر مرزی به نام قرقری بود، وضع اقتصادی بسیار ضعیف به دلیل خشک‌شدن دریاچه ‌هامون و خشکسالی مزارع داشت که حجم بسیار زیادی از مردم آنجا برای مداوا مراجعه كردند که یک‌هزار و پنجاه نفر از آنان پذیرش شدند. در حاشیه کاروان تعدادی از پزشکان عمومی به مدارس مراجعه كرده و دانش‌آموزان بیمار را به مراکز استقرار متخصصان ارجاع می‌دادند. همچنین دو نفر از متخصصان در بیمارستان زاهدان مستقر شدند  تا از تجهیزات بیمارستان برای بیمارانی که نیاز به تجهیزات دارند، بهره‌مند شوند.
روز سوم و چهارم این روند کاروان سلامت ادامه داشت  و در روستاهای شهرستان زابل مستقر شدند و خدمات داوطلبانه ارایه شد. در مجموع به سه ‌هزار و چهارصد و ده نفر خدمات درمانی اعم از ویزیت رایگان، اعمال جراحی، دندانپزشکی، اعصاب و روان، داخلی، قلب و عروق، پوست‌و‌مو و بهداشت دهان و دندان ارایه شد که بالغ بر یک‌میلیارد و سیصد و هشتاد ‌میلیون ریال برآورد خدمات داوطلبانه کاروان سلامت جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان در سیستان‌و‌بلوچستان است.
 پزشکان داوطلب استان اصفهان اعزامی به مناطق محروم سیستان‌و‌بلوچستان شامل چه کسانی با چه تخصص‌هایی می‌شدند؟ هر چند ممکن است بسیاری از آنها از آوردن نامشان راضی نباشند.
دکتر محمد حسینی متخصص غدد کلیه و گوارش، دکتر جعفر برزانیان متخصص داخلی، دکتر محمد امراللهی متخصص جراحی‌های عمومی، دکتر احمد کرمی متخصص روانپزشک، دکتر اکبر امینی متخصص پوست و مو، دکتر رضا مدهنی متخصص دندانپزشکی، دکتر مهدی بصیری متخصص دندانپزشکی، دکتر صدیقه رستمی متخصص دندانپزشکی، دکتر کلاهی متخصص دندانپزشکی، خانم دکتر عبداله‌آبادی متخصص بیماری‌های عفونی.
 چه لوازم و تجهيزاتی همراه این کاروان بود؟    
اتوبوس‌آمبولانس مجهز به اتاق عمل يک دستگاه، آمبولانس دو دستگاه، ميني‌بوس يک دستگاه، خودروهاي امدادي و سواري 5 دستگاه و لوازم و تجهیزات جراحي و دندانپزشکي.
 ماحصل فعالیت‌های کاروان‌های سلامت استان چه بوده است؟
طبق آماری که داریم در بین سال‌های 91 تا 95 یعنی در 5‌ سال اخیر در مجموع تاکنون 178 کاروان به مناطق کمتر توسعه‌یافته اعزام شده که در نوع خود در سطح کشور کم‌نظیر است و در مجموع 29هزار و 935 نفر از خدمات این کاروان‌ها بهره‌مند شده‌اند. در آيین نکوداشت خدمات داوطلبانه که به مناسبت روز جهانی داوطلب‌ سال 1392 در مرکز همایش‌های صداوسیما برگزار شد، کاروان سلامت جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان با استفاده از 142 پزشک به عنوان برترین کاروان سلامت کشور انتخاب و معرفی شد و این باعث دلگرمی مشارکت‌کنندگان در این کاروان‌ها شده است. مضافا یکی از پزشکان  داوطلب نمونه کشوری جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان، شهید دکتر حاج عباسعلی جوزی آزاده و جانباز سرافراز دوران دفاع مقدس و داوطلب شهرستان نجف‌آباد بود که  در فاجعه منا دعوت حق را لبیک گفت. از جمله سوابق درخشان این شهید بزرگوار در جمعیت هلال‌احمر به موارد ذیل می‌توان اشاره كرد. عضویت شورای اجرايی هلال‌احمر به مدت چهار سال، شرکت در کلیه تیم‌های پزشکی کاروان‌های سلامت از‌ سال 1380 تا زمان شهادت،  حضور در پست‌های امداد‌ونجات نوروزی به‌عنوان پزشک داوطلب، حضور یک ماهه در درمانگاه عتبات عالیات (کربلا و نجف) به‌عنوان پزشک داوطلب جمعیت هلال‌احمر، 4 الی 5 دوره اعزام به سفر عمره و سه مرتبه تمتع به‌عنوان پزشک درمانگاه و پزشک رابط هلال احمر؛ یادش گرامی.
 در پایان اگر نکته خاصی هست، بفرمایید.
 پزشکان و پیراپزشکان محترمی که علاقه‌مند به انجام فعالیت‌های بشردوستانه هستند، می‌توانند با مراجعه به شعب جمعیت هلال‌احمر در کلیه شهرستان‌های استان اصفهان و تکمیل فرم عضویت به خیل عظیم داوطلبان بپیوندند و جمعیت هلال‌احمر استان از این امر استقبال می‌کند.