متأسفانه طی چندصد سال اخیر همین نگاه باعث شده است کشورهای آمریکای لاتین سال‌های پرتلاطمی را تجربه کنند. آمدورفت حکومت‌های موافق و مخالف غرب در این منطقه از جهان بسیار زیاد بوده است تا آنجاکه عملاً نمی‌توان گفت آمریکای لاتین با وجود همه سرمایه‌گذاری‌های ایالات‌متحده و چندکشور اروپایی، درنهایت به‌سمت غرب گرایش پیدا کرده است. جدال میان طرفداران غرب و آزادی‌خواهان، قهرمانان زیادی را در این سرزمین‌ها به‌وجود آورده و در مقاطعی نیز باعث جنایت‌های زشتی شده که همواره به بدی از آن یاد شده است؛ که از آن جمله می‌توان به کودتای آمریکایی در شیلی، حمله انگلستان به جزایر فالکلند آرژانتین، جداکردن تگزاس از مکزیک توسط آمریکا، کشتار وحشتناک سرخپوستان توسط مهاجران فرانسوی، انگلیسی و اسپانیایی‌ها و... اشاره کرد.

طی سال‌های پس از انقلاب به‌دلیل حس آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی‌که جمهوری اسلامی ایران منادی آن شد، در حوزه دیپلماسی عمومی و گاهی دیپلماسی دولتی، ارتباطات خوبی بین ایران و مردم آمریکای لاتین آغاز شد، به‌خصوص در دولت قبل روابط خوبی بین ایران و ونزوئلا برقرار شد که البته حاشیه‌هایی را هم در پی داشت.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در اولین سفر دوره‌ای خود به آمریکای لاتین پس از تصدی این سمت و در راستای رایزنی با مقامات 6 کشور، راهی این منطقه شد. ظریف در این سفر هفت‌روزه که به‌ترتیب از کوبا آغاز و پس از سفر به نیکاراگوئه، اکوادور، شیلی و بولیوی به ونزوئلا ختم می‌شود، با مقامات این 6 کشور راه‌های گسترش مناسبات دوجانبه تهران با هاوانا، ماناگوآ، کیتو، سانتیاگو، لاپاز و کاراکاس و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را بررسی می‌کند.

*منافع خوبی در انتظار ماست

مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه کشورمان در گفت‌وگویی از علاقه‌مندی کشورهای منطقه آمریکای لاتین برای کار با ایران سخن گفت و افزود: زمینه‌های اقتصادی زیادی در مناسبات با این کشورها وجود دارد و بر این باوریم که می‌توانیم در راستای منافع دو طرف، کارهای خوبی را در این خصوص صورت دهیم.

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه، سفر ظریف به شش‌کشور آمریکای لاتین را در چارچوب تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با این کشورها ارزیابی کرد و اظهار داشت: وزارت امور خارجه به‌لحاظ راهبردی معتقد به نگاه متوازن به همه کشورها و مناطق جغرافیایی در سیاست خارجی می‌باشد و درکنار تقویت روابط با همسایگان و کشورهای اسلامی که همواره از اولویت‌های سیاست خارجی کشورمان بوده، توسعه همه‌جانبه مناسبات با کشورهای آمریکای لاتین وآفریقایی نیز همیشه در دستور کار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار داشته است.

محمدحسن قدیری هم در گفت‌وگو با قدس ضمن اشاره به همراهی تیم اقتصادی با ظریف در این سفر گفت: هرچند این سفر در سال آخر دولت روحانی انجام می‌شود، اما فرصت مغتنمی برای گسترش روابط فی مابین است. هرچند متأسفانه باید گفت رابطه با آمریکای لاتین جایگاهی‌که باید در ذهن بخش خصوصی ما داشته باشد ندارد. لذا باید اطاق بازرگانی ایران همت بیشتری در جهت گسترش روابط با آمریکای لاتین به خرج دهد.

وی افزود: ایالات‌متحده آمریکا نسبت به هرگونه رابطه ایران با این کشورها حساسیت فوق‌العاده‌ای دارد، اما حساسیت منفی ایالات‌متحده آمریکا نسبت به روابط ایران با آمریکای لاتین، خود نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت گسترش روابط ایران با آمریکای لاتین است.

سفیر سابق ایران در مکزیک اظهار داشت: امید است این سفر تنها و آخرین سفر وزیر خارجه به آمریکای لاتین نباشد و دیگر مقامات کشورمان نیز برای آمریکای لاتین اهمیت لازم را قایل شوند. همچنین سفر رئیس‌جمهور به این مناطق هم باید در دستورکار قرار گیرد؛ چراکه مهم است که ما بتوانیم انجام این نوع سفرها را به منافع عملی در ابعاد مختلف به‌ویژه منافع اقتصادی تبدیل کنیم.

*آمریکای لاتین، فرصت اقتصادی که از دست رفت

محمدصالح جوکار، نماینده مردم شیراز در مجلس نهم با بیان اینکه سفر وزیر خارجه کشورمان به آمریکای لاتین درحالی صورت گرفته که کمتر از یک‌سال از دولت دکتر روحانی باقی مانده، به ضرورت ارتباط با کشورهای منطقه آمریکای لاتین در مدت گذشته دولت یازدهم اشاره کرد و به خبرنگار قدس گفت: پیش از این نیز به دولت و وزارت خارجه تذکراتی داده شد که عدم ارتباط با کشورهای این منطقه به صلاح کشور نیست.

وی با اشاره به توافقات صورت‌گرفته دولت نهم و دهم با کشورهای آمریکای لاتین اظهار داشت: آن توافق­ها در دولت یازدهم جدی گرفته نشد. در سفرهایی‌که به کوبا و دیگر کشورهای منطقه مذکور داشتیم، نسبت به عملیاتی‌نشدن تعهدات دولت پیشین توسط دولت آقای روحانی گله‌مند بودند.

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با بیان اینکه ایالات‌متحده آمریکا، این منطقه را حیات‌خلوت خود می‌داند، گفت: آمریکای لاتین از نظر جغرافیایی، سرزمینی است که می‌تواند خیلی از منافع ملی و امنیتی ایران را تأمین کند و جا داشت که دولت در سه‌سال گذشته به این موضوع توجه می‌کرد.

جوکار با بیان این مطلب که دولت یازدهم همه وقت و توان خود را صرف ارتباط با کشورهای غربی کرده و از ظرفیت آمریکای لاتین غفلت کرده است، اظهار داشت: بهره‌برداری از سفر اخیرآقای ظریف به این منطقه مهم سیاسی با توجه به مدت‌زمان کمی که از عمر دولت روحانی باقی مانده و معلوم نیست چه سرنوشتی پیدا کند، بستگی به دولت بعدی و سیاست‌های آن دارد.

وی ارتباط با آمریکای لاتین را فرصت طلایی برای کشورمان عنوان کرد و تصریح کرد: در این‌مدت سه‌سالی که از دولت دکتر روحانی گذشت، ما این فرصت طلایی را از دست دادیم. بازارهای این منطقه برای اقتصاد ما بسیار حایز اهمیت بود که از دست رفت. خط تولید سمند در این کشورها مورد توافق بود، استقبال بازارهای این منطقه از برخی محصولات تولید داخلی نیز فرصت دیگری بود که از دست دادیم.

وی با تأکید بر اینکه همه این کشورها تمایل زیادی برای ارتباط و تعامل با ایران داشتند، افزود: حتی در دوران تحریم هم ما به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این منطقه کمتر بها دادیم. کوبا 3سال منتظر انعقاد قرارداد با ایران در زمینه داروسازی بود، درحالی‌که باید در همان سال اول دولت روحانی این اتفاق رخ می‌داد تا طبق تهعداتی‌که در دولت قبل داشتیم، به قول و وعده خود عمل می‌کردیم.

*فدایی برجام!

جوکار با انتقاد از عدم‌توجه به رابطه سیاسی با کشورهای آمریکای لاتین گفت: در دولت یازدهم، توسعه روابط در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... را از دست دادیم و همه این‌ها فدای توافق هسته‌ای و ارتباط با کشورهای غربی شد.

نماینده سابق مردم شیراز در مجلس با اشاره به تعدد کشورهای آمریکای لاتین و مدت‌زمان محدود سفر دکتر ظریف تأکید کرد: این سفر اگرچه دیر است، اما می‌تواند فرصتی به ما بدهد که در مباحث مختلف، دست‌آوردهای فراوانی برای ایران داشته باشد؛ زیرا تمایل این کشورها برای ارتباط با جمهوری اسلامی به‌دلیل قرارگرفتن در تنگناهای اقتصادی و سیاسی از سوی آمریکا می‌تواند فرصت خوبی برای ایران ایجاد کند.

محمدصالح جوکار در ادامه به ایجاد موج استکبارستیزی در منطقه آمریکای لاتین نیز اشاره کرد و اظهار داشت: اگر براساس تفکر ناب انقلاب اسلامی در این کشورها حضور پیدا کنیم، پیامدهای مثبتی برای جمهوری اسلامی از هرجهت خواهد داشت.

وی با ابراز امیدواری به این موضوع در سفرهای اخیر دکتر ظریف به کشورهای آمریکای لاتین خواستار رفع دیوار بی‌اعتمادی دولت‌های کشورهای این منطقه به بدقولی در توافق­های صورت‌گرفته شد.

این کارشناس سیاسی در ادامه به گرایش‌های سیاسی مردم منطقه آمریکای لاتین اشاره کرد و آن را ظرفیتی مضاعف برای بهبود و گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران و آن کشورها دانست و گفت: این دیدگاه‌های سیاسی می‌تواند به‌عنوان یک نقطه مشترک برای توسعه روابط مدنظر قرارگیرد.

جوکار با بیان اینکه نهضت استکبارستیزی مردم آمریکای لاتین، نتیجه ظلم آمریکا به مردم آن منطقه است،  ادامه داد: سیاست‌های ضدآمریکایی، یک فرهنگ بین مردم آمریکای لاتین شده و ما می‌توانیم از همین مسأله به‌عنوان یک فشار مضاعف بر ایالات‌متحده استفاده کنیم.

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس به دستاوردهای سیاسی و اقتصادی سفر دکتر ظریف نیز اشاره کرد و گفت: کشوری مانند ونزوئلا که از کشورهای نفت‌خیز دنیاست، به‌دلیل سلطه استکبار، کشوری فقیر است. از این‌رو انتقال نیروهای انسانی و تکنولوژیک ما با بستن قراردادهای طولانی‌مدت می‌تواند علاوه بر ایجاد فضای کار برای نیروهای تحصیل‌کرده بیکار به رونق و توسعه اقتصادی بینجامد. همچنین بازار تولیدات ایرانی در آن کشورها منتظر محصولات ایرانی است.

 وی در خاتمه تأکید کرد: این کشورها در مجامع بین‌المللی و حقوق بشری دارای رأی هستند و ارتباط با آن‌ها از هرجهت برای ایران نافع است و نباید این کشورها را دست‌کم گرفت.