گروه جهان   
تركيه پس از امضاي توافقنامه عادي‌‌سازي روابط با رژيم‌ صهيونيستي به طوري رسمي از سرگيري روابط خود با تل‌آويو را اعلام كرد. در همين حال برخي منابع از احتمال ميانجيگري رجب طيب اردوغان ميان حماس و تل‌آويو پس از عادي‌سازي روابط با اسراييل خبر داده‌اند.  به گزارش الجزيره، دو هيات تركيه و اسراييل در رم، پايتخت ايتاليا اين توافقنامه را امضا كردند. اين اتفاق پس از مذاكرات سه ساله با حمايت واشنگتن براي پايان دادن به بحران حاصل شده ميان دو طرف است. بحران دو طرف مربوط به كشته شدن فعالان ترك طرفدار فلسطيني‌ها توسط نيروي دريايي اسراييل است كه تلاش داشتند محاصره دريايي نوار غزه را در سال ۲۰۱۰ بشكنند.
به‌ گفته منابع آگاه براساس بندهاي اين توافقنامه محاصره نوار غزه به دست اسراييل لغو نخواهد شد اما به تركيه اين امكان داده مي‌شود كه كالاها و كمك‌هايي را از طريق بندر اشدود در سرزمين‌هاي اشغالي به نوار غزه انتقال دهد. براساس اين توافقنامه تركيه متعهد شده تمامي كيفرخواست‌هاي قضايي عليه ارتش اسراييل و سربازانش را لغو كرده و تل‌آويو نيز بايد به قربانيان كشتي مرمره غرامت بپردازد.
به‌ گفته منابع، رژيم‌ صهيونيستي با درخواست تركيه براي پرداخت ۲۱ميليون دلار غرامت به خانواده‌هاي اين قربانيان موافقت كرده است. اين توافقنامه چهارشنبه در كابينه امنيتي رژيم ‌صهيونيستي به راي گذاشته خواهد شد. تركيه و اسراييل پيش از پايان سال گذشته ميلادي طي ديداري محرمانه ميان رييس موساد و معاون وزير خارجه تركيه در سوييس با تقويت روابط دو جانبه و بازگشت سفرا موافقت كردند.  گفته مي‌شود، اين توافق شامل بندهاي امنيتي ازجمله از سرگيري هماهنگي ميان دو طرف درباره مسائل اطلاعاتي است كه هنوز برخي از آنها علني نشده است. همچنين براساس اين توافق به تركيه اجازه داده مي‌شود كه نيروگاه توليد برق و بيمارستان در غزه احداث كند. تركيه متعهد به توقف روابطش با جنبش حماس نشده اما بايد اين جنبش را محدود كند.

 ميانجيگري اردوغان ميان حماس و تل‌آويو
به اعتقاد ناظران سياسي، توافق براي عادي‌سازي روابط هم از لحاظ سياسي و هم از نظر اقتصادي براي دو طرف اهميت دارد. با اين حال رهبران سياسي در آنكارا و تل‌آويو تلاش دارند، نشان دهند كه با عادي‌سازي روابط توانسته‌اند شرايط را به نفع خود تغيير دهند. گفته شده، يكي از مهم‌ترين موانع بر سر عادي‌سازي روابط مخالفت اسراييل با خواسته تركيه براي لغو محاصره نوار غزه بوده است. حال تركيه مي‌گويد با توافق به دست آمده، اين محاصره تا حد بسيار زيادي لغو شده اما اسراييل مي‌گويد، تغييري در شرايط نوار غزه صورت نگرفته و تنها با فعاليت‌هاي بشردوستانه تركيه موافقت شده است.
روزنامه العرب با اشاره به اين مساله نوشته است، رجب اردوغان كاملا برخلاف اظهارات سابق خود از پيش‌شرط رفع محاصره غزه دست كشيده است. به ‌نوشته اين روزنامه، اردوغان فقط به فكر بهبود روابط با اسراييل نيست بلكه تلاش دارد روابط حماس با اين رژيم را نيز بهبود ببخشد. اين مساله محور ديدار اخير وي با خالد مشعل، رييس دفتر سياسي جنبش حماس بوده است. اردوغان درحالي با مشعل ديدار كرده كه مطبوعات تركيه نوشتند اين ديدار بسيار صميمي بوده و در آن درباره روابط تركيه و رژيم ‌صهيونيستي صحبت شده است.  گفته مي‌شود، اردوغان در تلاش است تا جنبش حماس را راضي كند كه آتش‌بسي طولاني‌مدت با اسراييل را بپذيرد در مقابل اين جنبش امتيازات اقتصادي دريافت كند، محاصره عليه آن در غزه بشكند و وضعيت قدرتمندي در مقابل محمود عباس، رييس حكومت خودگردان فلسطين بيابد به ‌ويژه كه اكنون روابط محمود عباس با بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي قطع شده است.
گزارش‌ها حاكي از آن است كه تركيه و قطر از آتش‌بس طولاني‌مدت حماس با رژيم‌ صهيونيستي حمايت مي‌كنند همچنين به موجب اين توافق بندري براي غزه راه‌اندازي خواهد شد تا بتواند كمك‌هاي انساني، داروهاي پزشكي و مصالح ساختماني دريافت كند. اين پيشنهاد زماني براي حماس جذاب‌تر مي‌شود كه مي‌بيند گذرگاه رفح از سوي مقامات مصري بسته شده و آنها اجازه نمي‌دهند چيزي از داخل غزه به بيرون فرستاده يا از خارج دريافت شود. براساس اين توافق قرار است كشتي‌هاي كمك‌رسان در بندري در قبرس پهلو گرفته و قبل از ارسال به بندر غزه مورد بازرسي قرار بگيرند.  مقام‌هاي تركيه‌يي و صهيونيستي در شرايطي از عادي‌سازي روابط با يكديگر خبر داده‌اند كه بنياد حقوق بشر و كمك‌هاي بشردوستانه تركيه و متولي اعزام كشتي كمك‌رساني مرمره آبي به غزه با انتشار بيانيه‌يي توافق آنكارا و رژيم‌ صهيونيستي براي آشتي را محكوم و آن را اقدامي غيرقابل قبول ارزيابي كرده است. در اين بيانيه آمده است:«تاريخ به ما نشان داده كه اسراييل هرگز به قول و وعده خود متعهد نيست و صداقتي در پايبندي به قوانين بين‌المللي ندارد.»  در بخش ديگري از اين بيانيه آمده است كه يكي از شروط تركيه براي عادي‌‌سازي مناسبات لغو محاصره غزه بوده اما اين امر در توافق جديد به عنوان رفع برخي محدوديت‌ها در نظر گرفته شده است. در اين بيانيه درباره ديگر شرط تركيه در زمينه پرداخت غرامت از سوي رژيم‌ صهيونيستي به بازماندگان قربانيان حمله تروريستي آمده است كه پرداخت غرامت نه به شكل لطفي از سوي رژيم‌ صهيونيستي بلكه بايد به شكل پرداخت جريمه جزايي انجام شود. شايد تركيه بتواند غرامت قربانيان حادثه كشتي را از اسراييل بگيرد اما معماري روابط حماس و اسراييل به نحوي كه امتيازاتي براي حماس در بر داشته باشد، امري ناممكن به نظر مي‌رسد.