درحالیکه نظرسنجیهای روزهای آخر از برتری ضعیف کمپین طرفداران بقای انگلستان در اتحادیه اروپا حاکی بود، اکثریت مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا رأی دادند. نتایج رسمی همهپرسی این کشور مسئولان اروپایی را در بهت و حیرت فروبرده و احزاب راستگرای افراطی را خوشحالتر از قبل کرده است. «دیوید کامرون» نخستوزیر انگلستان با پذیرفتن اراده مردم اعلام کرده تا 3 ماه دیگر به فعالیت خود بهعنوان نخستوزیر پایان خواهد داد.
نتایج نهایی همهپرسی انگلیس با اعلام نتایج شمارش آرا در تمامی 382 منطقه انتخاباتی این کشور حاکی از حمایت 51.9 درصدی انگلیسیها از خروج کشورشان از اتحادیه اروپاست. با اعلام پیروزی کمپین حامیان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، ارزش پوند، پول رایج انگلیس به پایینترین سطح خود از سال 1985 رسیده است. کارشناسان میگویند این تصمیم جمعی انگلیسیها بر اقتصاد این کشور تأثیر چشمگیری خواهد داشت. گزارشها حاکی از شرکت 72 درصدی رأیدهندگان انگلیسی در این همهپرسی بوده است.
آخرین نتیجه رأیگیری به شرح زیر اعلامشده است:
رأی به خروج 17,410,742 معادل 51.9 درصد کل آرا
رأی به ماندن 16,141,241 معادل 48.1 درصد کل آرا
توزیع جغرافیایی آرا در سطح بریتانیا یکسان نبوده است. اکثر رأیدهندگان در اسکاتلند و ایرلند شمالی به ماندن در اتحادیه اروپا رأی دادهاند درحالیکه در دیگر نقاط بریتانیا، اکثریت خواستار خروج از اتحادیه بودهاند. این نتیجه اکنون بهشدت موجب تضعیف جایگاه دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس که نهایت تلاشش را برای متقاعد کردن انگلیسیها بهمنظور رأی به باقی ماندن در اتحادیه اروپا به کار گرفت میشود و او اکنون با خطر کنار گذاشته شدن از نخستوزیری مواجه است. بسیاری از بوریس جانسون، شهردار سابق شهر لندن و یک حامی اصلی جنبش حامی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، بهعنوان کاندیدای جانشینی دیوید کامرون برای نخستوزیری یاد میکنند. دیوید کامرون وعده داده بود در صورت رأی انگلیسیها به خروج از اتحادیه اروپا سریعاً بعد از همهپرسی این فرآیند خروج را آغاز کند. بااینحال اگر وی به وعدهاش عمل کند برخی از رهبران جنبش حامی خروج توصیه به حرکت آهسته در این مسیر کردهاند و قرار نیست خیلی سریع تغییرات رخ دهند و فعلاً قوانین تجارت و مهاجرت فعلی برقرار خواهند ماند. انتظار میرود فرآیند جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا پیچیده و پر مناقشه باشد هرچند که بر اساس معاهده فعلی حاکم بر اتحادیه اروپا این فرآیند محدود به دو سال شده است. با این تصمیم رأیدهندگان انگلیسی یک فرآیند چندساله مذاکرات میان این کشور و اتحادیه اروپا بر سر روابط تجاری و سیاسی به راه خواهد افتاد و این همهپرسی آغاز این فرآیند پر مناقشه که ممکن است چند دهه برای به نتیجه رسیدن به طول بیانجامد خواهد بود. برای اتحادیه اروپا این نتیجه یک فاجعه است و پرسشهایی را درباره مسیر و آینده این اتحادیه این مبتنی بر ارزشهای لیبرال و حاکمیت مشترک است مطرح خواهد کرد. انگلیس بعد از آلمان دومین اقتصاد بزرگ اروپا است و درعینحال یک قدرت هستهای برخوردار از کرسی دائم شورای امنیت سازمان ملل و از حامیان اقتصاد بازار آزاد و همپیمان نزدیک آمریکا محسوب میشود. از دست دادن انگلیس ضربه بزرگی به اعتبار اتحادیه اروپا که از مدتی پیش به دلیل رشد آهسته اقتصادی، افزایش بیکاری، بحران فزاینده مهاجرت، جنگ در اوکراین و مسئله بدهی یونان تحتفشار قرار داشته خواهد بود.
کنارهگیری کامرون
دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس در پی اعلام نتایج همهپرسی و حمایت انگلیسیها از خروج کشورشان از اتحادیه اروپا از سمت خود استعفا کرد. وی خاطرنشان کرد، برگزاری این همهپرسی تصمیمی نبود که بهآسانی گرفته شود و بالغبر 33 میلیون نفر در سراسر بریتانیا حرفشان را در این همهپرسی زدند و ما باید مفتخر باشیم به اینکه به مردم در یک چنین تصمیمهای بزرگی اعتماد میکنیم. گاهی اوقات کار درست این است که از خود مردم بخواهیم که تصمیمگیری کنند. کامرون با اعلام کنارهگیریاش از نخستوزیری گفت: بااینحال من در سه ماه آینده به کار خود بهعنوان نخستوزیر به همراه کابینه دولتم ادامه خواهم داد.
نخستوزیر انگلیس ادامه داد: «اگرچه ترک اتحادیه اروپا مسیری نبود که من توصیه کرده باشم اما من قبلاً هم گفتهام که انگلیس در خارج از اتحادیه اروپا نیز میتواند زنده بماند.» وی با اشاره به اینکه همه تلاشش را خواهد کرد تا به انگلیس برای پیدا کردن مسیرش کمک کند گفت: «من عاشق این کشور هستم و از اینکه به آن خدمت کردهام به خودم افتخار میکند.»
واکنش شخصیتهای انگلیسی
«فیلیپ هاموند»، وزیر خارجه انگلیس در واکنش به نتیجه همهپرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را «بهتآور و ناامیدکننده» خواند و گفت، دیوید کامرون نخستوزیر انگلیس به فعالیت خود در این سمت همچنان ادامه خواهد داد. وزیر خارجه انگلیس بابیان اینکه خروج این کشور از اتحادیه اروپا «ناراحتکننده» است گفت، اما اروپا باقی میماند. وی تأکید کرد که اقتصاد انگلیس با چالشهای بزرگی مواجه خواهد شد.
«جرمی کوربین»، رهبر حزب کارگر انگلستان که ازمخالفان خروج از اتحادیه بود، نتایج همهپرسی را نشانگر خشم مردم این کشور از عملکرد دولتها دانست. وی گفت که این نتایج نشان میدهد «بریتانیاییها تا چه حد از اینکه دولتها یکی پس از دیگری آنها را به حاشیه راندهاند، خشمگین هستند.»
«نایجل فاراژ» رهبر حزب استقلال انگلستان که از خروج این کشور از اتحادیه اروپا حمایت میکرد، این اتحادیه را «روبهمرگ» توصیف کرد و گفت امیدوار است دیگران هم از این اتحادیه خارج شوند. وی گفت: «امیدوارم این آغاز بر خروج سوئد، اتریش و حتی ایتالیا باشد. اتحادیه اروپا در حال شکست خوردن است، اتحادیه اروپا روبهمرگ است.» فاراژ افزود: «امیدوارم که ما آخرین کشوری نباشیم که از اتحادیه اروپا خارج میشود. این گام نخست است و اروپا باید به مجموعهای از کشورهای مستقل بدل شود.» در پی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا احتمال اوجگیری مجدد تحرکات تجزیهطلبانه در این کشور افزایشیافته است؛ پس از احزاب استقلالطلب اسکاتلندی که تهدید کرده بودند در صورت خروج بریتانیا، رفراندوم استقلال را به جریان خواهند انداخت، احزاب ایرلندی نیز تحرکاتی را در این زمینه آغاز کردهاند. روزنامه گاردین خبر داد که جنبش «شین فین» که قدیمیترین حزب فعال ایرلندی به شمار میآید، با اشاره به مخالفت ایرلندیها با خروج از اتحادیه اروپا، برگزاری همهپرسی برای تشکیل ایرلند متحد و حذف مرز بین ایرلند و ایرلند شمالی را خواستار شده است.
واکنشهای بینالمللی به خروج انگلستان
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بهعنوان نقطه عطفی در روند اتحاد اروپایی یادکرد. مرکل که دیروز ظهر در کنفرانسی خبری درباره رأی مثبت مردم انگلیس مبنی بر خروج از اتحادیه اروپا صحبت میکرد، همچنین گفت: «انگلیس در طول سالهایی که برای خروج از اتحادیه زمان میبرد، همواره عضوی از این اتحادیه باقی خواهد ماند.» وی درعینحال افزود: «اتحادیه اروپا فقط با همراهی کشورها میتواند به منافع خود در جهان برسد.» همچنین «فرانک والتر اشتاینمایر» وزیر خارجه آلمان که پیشازاین کشورش تلاش زیادی کرده بود تا انگلیسیها را از خروج از اتحادیه اروپا منصرف کند، از تصمیم مردم انگلستان ابراز تأسف کرد. وی گفت که امروز «روزی تلخ برای اروپا و بریتانیا است.» در همین راستا احزاب راستگرا در چندین کشور ازجمله فرانسه و هلند از دولت خواستهاند همهپرسیهایی مشابه همهپرسی انگلستان برگزاری کند. «مارین لوپن» رهبر حزب جبهه ملی فرانسه با اشاره به نتایج همهپرسی انگلستان، تصمیم انگلیسیها را یک پیروزی توصیف کرده و از دولت فرانسوا اولاند خواسته ادامه عضویت در اتحادیه اروپا را به رأی عمومی بگذارد. «گرت ویلدرز» رهبر حزب ضد مهاجرت هلند هم گفت که این کشور نیز باید برای خروج از اتحادیه اروپا همهپرسی برگزار کند.
«شارل میشل» نخستوزیر بلژیک خواستار نشست ویژه کشورهای اروپایی در ماه آینده شد. وی گفت: «نتیجه اینهمهپرسی سیلی به پروژه اروپایی بود و من میخواهم کنفرانسی در زمینه همکاریهای ما در ماه جولای برگزار شود.» میشل افزود: «ما باید اولویتهای خود را تعریف کنیم و آیندهای جدید برای اروپا تدوین کنیم. هدف از این اقدام باید ابتکارهایی با توجه به دیجیتالی شدن اروپا باشد تا امنیت اتحادیه اقتصادی و مالی از داخل و خارج تأمین شود.»
«ماتئو رنتسی» نخستوزیر ایتالیا امروز پس از اعلام نتیجه همهپرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و رأی مثبت مردم این کشور به چنین طرحی از اتحادیه اروپا خواست تا مسیر خود را تغییر دهد. وی در پیامی درشبکه اجتماعی توییتر نوشت: «ما باید تغییر ایجاد کنیم تا به سمت انسانیت و عدالت بیشتر برویم. اروپا خانه و آینده ماست.»
مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا رأی دادند
زلزله انگلیسی اروپا را لرزاند
صاحبخبر -
∎