در حالی که خلید الفلیح، وزیر بهداشت عربستان، پیش تر تقصیرها را به گردن قربانیان این حادثه انداخته بود و بی انضباطی زائران را عامل اصلی این فاجعه خواند، اما شاهدان عینی نظری مخالف این را دارند.
احمد ابوبکر، زائر 45 ساله اهل لیبی، که موفق شده بود با مادرش جان سالم از این حادثه بدر ببرد، گفت: جمعیت بسیار متراکم بود. پلیس عربستان تمامی درهای ورودی و خروجی به اردوگاه زائران را بسته بود و تنها یکی از آن ها باز بود. تعداد زیادی مجروح و کشته در مقابلم بود. به عده ای نیز در اثر حجوم جمعیت حالت خفگی دست داد. ما به کمک پلیس عربستان جنازه حجاج را جابجا کردیم اما آن ها بسیار بی تجربه عمل کردند. حتی به خیابان و مکان های اطراف اشراف کامل نداشتند.
یکی از منتقدان سرسخت توسعه ساختمان سازی های اطراف خانه خدا گفته است: علیرغم تعداد بالای پلیس های عربستانی مستقر در جای جای مکان مقدس، آن ها از تجبه کافی برخوردار نیستند و حتی برای برقراری ارتباط با حجاج خارجی که درصد بالایی از زائران را شامل می شوند،توانایی لازم را ندارند.
عرفان العلوی، از بنیانگذاران موسسه تحقیقات اسلامی، افزود: پلیس این کشور کوچکترین سرنخی از نحوه اداره اوضاع نداشتند و هیچ کنترلی بر جمعیت نبود.
محمد حسن، شاهد 39 ساله مصری، با ابراز نگرانی از احتمال بروز فاجعه های مشابه گفت: در این جا سربازان یک گوشه می ایستند و هیچ فعالیتی نمی کنند. اکثرشان نژادپرستند. من از آن ها خواستم تا راه ها را ساماندهی کنند اما هیچ توجهی به ما نمی شود.
منصور الترکی، سخنگوی وزارت کشور عربستان، گفته است: فاجعه روز گذشته به علت حجوم هم زمان جمعیت بالای زائران بود. گرما و خستگی نیز عامل مهم دیگری بود که شمار قربانیان را افزایش داد.
احمد، که حاضر نشد اسم کامل او فاش شود، حجاج را مقصر نمی داند. او می گوید: عربستان هزینه های زیادی صرف توسعه مکه می کند اما هیچ کدام برای سازماندهی حجاج نیست. در منا می شود به راحتی یک مسیر ورودی و یک مسیر خروجی تععین شود. اگر نیروهای امنیتی ابتدای هر مسیر را ساماندهی می کردند این حادثه رخ نمی داد.
مراسم رمی جمرات قرار است امروز و فردا ادامه داشته باشد اما شماری از حجاج از وقوع حوداث مشابه ترس دارند.
حسن دیگر زائر مصری می گوید که می خواهد ادامه مراسم حج را شب ها انجام دهد.
انتهای پیام/