جوان آنلاین: مالیات در کشور‌های پیشرفته، یک منبع درآمدی مهم برای دولت محسوب می‌شود. فرهنگ مالیات‌دهی در این کشور‌ها به شدت تقویت شده است و فرار مالیاتی قبیح شمرده می‌شود. به همین ترتیب به پشتوانه این مدل مشارکتی جدید بین مردم و دولت در زمینه تخصیص مالیات نیز فرهنگ مالیاتی بهبود بخشیده خواهد شد و مشارکت دادن مردم در مصرف مالیات‌ها یک عامل تشویقی نیرومند است که به افزایش پرداخت مالیات و کاهش فرار مالیاتی می‌انجامد. برای اولین بار مردم در نظام مالیاتی مستقیماً بر نحوه مصرف مالیات خود نظارت و حق انتخاب در زمینه تخصیص دارند. ایران در سال جاری مسیری نوآورانه را برای افزایش مشارکت عمومی در اقتصاد از طریق رویکرد تحول‌آفرین در تخصیص مالیات آغاز کرده است. این ابتکار به مؤدیان این امکان را می‌دهد که مالیات خود را مستقیماً به پروژه‌های زیرساختی مدنظر و خاص اختصاص دهند و از این طریق شفافیت، افزایش مشارکت عمومی و کاهش فرار مالیاتی را تقویت کنند. شفافیت به نفع مردم و مشارکت مستقیم مردم در توسعه کشور از محل مالیات، بهترین مسیر مشارکتی مردم در اقتصاد است که موجب خواهد شد اولاً با نظارت و انتخاب مستقیم مردم، مالیات‌ها مستقیماً پروژه‌های نیمه‌تمام را تأمین مالی کند و ثانیاً شفافیت آن نیز موجب افزایش تعامل و کاهش فرار مالیاتی در جامعه خواهد شد.
مالیات طی سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت مدنظر قرار گرفته است. طی سالیان طولانی به درآمد‌های نفتی در بودجه‌ریزی وابسته بودیم. این موضوع مورد انتقاد شدید کارشناسان بود. به زعم آنان، نفت یک سرمایه بین نسلی است و نباید از آن برای بودجه‌ریزی استفاده کنیم. از طرف دیگر، درآمد‌های نفتی تحت تأثیر مواردی همچون تحریم و قیمت ارز دارای نوسان هستند و منبع پایداری برای بودجه‌ریزی به حساب نمی‌آیند. با توجه به این واقعیات نیاز است به سمت دریافت مالیات حقه از همگان و تکیه بر این منبع درآمدی برویم.
طی سال‌های اخیر اقداماتی در راستای اصلاح نظام مالیاتی کشور صورت گرفت. بر اثر این اقدامات، میزان درآمد‌های مالیاتی دولت افزایش یافت که بستری برای ارائه خدمات بهتر به مردم و پیشبرد پروژه‌های عمرانی و زیرساختی کشور شد. سازمان امور مالیاتی همچنین تلاش کرده است در راستای مشارکت دادن مردم در محل مصرف مالیات‌ها گام بردارد.
مشارکت مردم در تعیین محل مصرف مالیات‌ها به کاهش فرار مالیاتی منجر می‌شود
محمد جمالیان، نماینده مجلس شورای اسلامی درخصوص لزوم مشارکت دادن مردم در مصرف مالیات با توجه به اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تکیه اصلی بر درآمد‌های مالیاتی است به «جوان» می‌گوید: مشارکت دادن مردم در تعیین محل مصرف مالیات‌ها از جهات مختلف برای‌مان نفع دارد. از این طریق، به مردمی‌سازی نظام مالیاتی کشور می‌پردازیم و مردم را در امور مالیاتی سهیم می‌کنیم. این شرایط به بهبود فرهنگ مالیاتی کشور می‌انجامد. در شرایطی که تلاش داریم به مالیات به عنوان یک منبع درآمدی دولت تکیه کنیم، ارتباط برقرارکردن با مالیات دهندگان و ارتقای فرهنگ مالیاتی کشور اهمیت دارد.
وی ادامه می‌دهد: هنوز در ابتدای راه اصلاح نظام مالیاتی کشور هستیم و سازمان امور مالیاتی اقدامات خوبی در راستای مشارکت دادن مردم در محل مصرف مالیات‌ها به اجرا گذاشته است. در مراحل اولیه نتایج خوبی به دست آمده است. مشارکت بیش از ۳۵۰ هزار نفر از مؤدیان در طرح نشاندارکردن مالیات و سوق‌دادن مبالغ قابل‌توجهی از مالیات‌ها به بخش‌هایی همچون حمل‌و‌نقل، آموزش و پرورش و بهداشت و درمان نشان‌دهنده استقبال از طرح است.
این نماینده مجلس در ادامه با اشاره به تشویق شدن مؤدیان در زمینه مشارکت در فرآیند مالیات‌ستانی کشور و همچنین کاهش فرار مالیاتی تصریح می‌کند: در مرحله اول، مشارکت دادن مردم در محل مصرف مالیات سبب شده است کسانی که قبلاً مالیات پرداخت می‌کردند، محل مصرف مالیات‌شان را مشخص کنند. اینطور اقدامات در ادامه می‌تواند به تشویق دیگران منجر شود که در مالیات دهی مشارکت داشته باشند. تمامی این روند‌ها به کاهش فرار مالیاتی منجر می‌شود. چیزی که برای کشور نفع زیادی دارد و بستر پیشبرد طرح‌های عمرانی و زیرساختی کشور را فراهم می‌کند.
جمالیان می‌گوید: در شرایطی که قصد داریم به مالیات‌ستانی دقیق و عادلانه مبادرت کنیم و به مالیات به عنوان یک منبع درآمدی پایدار تکیه کنیم، راهی جز این نداریم که به انحای مختلف مردم را در روند‌های مالیات‌دهی سهیم کنیم. به طور مثال، می‌توانیم روندی را در پیش بگیریم که افراد خودشان بتوانند برای پروژه‌های عمرانی کشور هزینه کنند و با ارائه رسید هزینه‌کرد آن را به عنوان مالیات در نظر بگیریم. اینطور اقدامات به افزایش مالیات‌دهی منجر می‌شود و هدف ما را در زمینه مالیات‌ستانی محقق می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: بخش بزرگی از مالیات‌دهندگان کشور را صنایع تشکیل می‌دهند. با توجه به قطعی‌های مکرر برق این صنایع تعداد روز‌های زیادی را در سال تعطیل بودند و نمی‌توانند توقعی که در بخش مالیات از آنها داریم را برآورده کنند. این موضوع بودجه‌ریزی بر مبنای مالیات را با مشکل مواجه کرده است؛ دولت باید برای این موضوع چاره‌اندیشی داشته باشد.
این نماینده مجلس تصریح می‌کند: به طور کلی، سؤال و ابهام مالیات‌دهندگان این است که مالیات‌ها کجا هزینه می‌شوند. به هر روشی که بتوانیم این موضوع را حل کنیم، گام بزرگی رو به جلو برداشته‌ایم. مشارکت دادن مؤدیان در محل مصرف مالیات‌ها در همین راستاست که اقدام مناسبی به شمار می‌رود.
وی می‌گوید: مشارکت‌دادن مردم در تعیین محل مصرف مالیات‌ها در واقع یک عامل تشویقی بسیار مهم است. هر چقدر این قبیل اقدامات گسترش پیدا کند، بهتر است و به مردمی‌سازی بیشتر نظام مالیاتی کشور منجر می‌شود.