به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واپسین ساعات روز پنج‌شنبه۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ میلادی و پس از جلسه ای طولانی، با صدور قطعنامه‌ای جدید علیه ایران، منازعه بر سر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و مسیر همکاری‌های کشورمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را وارد مرحله‌ای پیچیده‌تر و سخت‌تر کرد.
در این قطعنامه غیرسازنده، تروئیکای اروپایی و آمریکا علاوه بر تکرار خواسته‌های فراپادمانی پیشین، از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده است تا یک ارزیابی جامع و به روز در مورد ادعای حضور یا استفاده احتمالی از مواد هسته ای اعلام نشده در ارتباط با مسائل باقی مانده و همچنین گزارش کامل درباره همکاری ایران با آژانس، برای بررسی در نشست اسفند ماه ۱۴۰۳ شورای حکام یا حداکثر تا بهار ۱۴۰۴ تهیه کند.
این برای پنجمین بار پس از اجرای برجام و بسته‌شدن پرونده ادعاهای پادمانی درباره برنامه صلح‌امیز هسته‌ای ایران است که کشورهای غربی با صحنه‌گردانی رژیم صهیونیستی، علیه ایران قطعنامه ارائه می‌کنند.
دول غربی شورای حکام در شرایطی خواستار دسترسی های فراپادمانی و بازگشت ایران به تعهدات برجامی شده اند که جمهوری اسلامی ایران در سال های ۹۷ و ۹۸، در ماه های متمادی پس از خروج آمریکا از برجام، با حسن نیت به نقش طرفین اروپایی در احیا برجام و فشار بر آمریکا، تعهدات خود بر وفق برجام را ادامه داد و پس از انفعال و بی عملی اروپایی ها، بر طبق قانون اقدام راهبردی مصوب آذرماه ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی و بر طبق برجام اقدام به کاهش اجرای تعهدات خود کرد.
دولت چهاردهم با رویکرد مثبت و سازنده نسبت به حل و فصل اختلافات در موضوع برنامه صلح آمیز هسته‌ای و با نگاه مثبت به توسعه همکاری‌ها با آژانس بین المللی انرژی اتمی، بنابه گفته گروسی ذخیره سازی اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را پذیرفت و با پذیرش ۴ بازرس جدید آژانس، به استقبال سازنده بودن سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس رفت.
در برابر این اقدام سازنده، قطعنامه خصمانه و غیرسازنده شورای حکام، منجر به واکنش جمهوری اسلامی ایران و راه اندازی مجموعه‌ای از سانتریفیوژهای پیشرفته و نسل جدید کشور شد.
فعال سازی مکانیزم ماشه، سنگی بزرگ بر مسیر همکاری‌های ایران و آژانس
به نظر می رسد درخواست ارائه ارزیابی جامع از مدیرکل آژانس در ماه های پایانی سال ۱۴۰۳ و روزهای آغازین سال آتی که شامگاه گذشته در قطعنامه اخیر شورای حکام به تصویب رسید، نشانه ای از آغاز مسیر خطرناک و خصمانه فعال سازی مکانیزم ماشه (سازوکار اسنپ بک) برای ضربه کاری به مسیر همکاری‌های ایران و آژانس و مذاکره بر سر موضوع برنامه هسته‌ای کشورمان است.
در همین زمینه غریب‌آبادی معاون حقوقی و بین المللی وزارت امورخارجه که مسئولیت مذاکره با آژانس بین المللی انرژی اتمی را عهده دار است، در گفت‌وگوی ویژه خبری شامگاه پنج شنبه ۱ آذر ماه، از خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای(NPT) در صورت فعال سازی مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم های ذیل قطعنامه های تحریمی پیش از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خبر داد.
غریب‌آبادی معاون حقوقی و بین المللی وزارت امورخارجه شامگاه پنج شنبه ۱ آذر ماه، از خروج ایران از پیمان‌منع گسترش‌سلاح‌های هسته‌ای(NPT) درصورت فعال سازی‌مکانیزم ماشه(سازوکار اسنپ بک تحریم‌ها) و بازگشت تحریم های ذیل قطعنامه های تحریمی پیش از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ خبر داد
این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: ما به اروپا گفتیم فکر نکنید این فقط یک تهدید برای ایران است، بلکه تهدید برای شما هم هست و همه باید تلاش کنند که به اکتبر ۲۰۲۵ نرسیم.
وی در پاسخ به این سؤال که به‌محض اینکه مکانیسم ماشه فعال شود ما از ان. پی. تی خارج می‌شویم؟ افزود: این تصمیمی است که نظام گرفته و چندین سال قبل کتباً توسط رئیس‌جمهور ایران به آن‌ها ابلاغ شده است. الان نباید با قطعیت بگوییم اسنپ بک روی می‌دهد، ولی اگر اسنپ بک رخ دهد پاسخ را ایران خواهد داد و مجموعه نظام بر اساس تصمیماتی که گرفته شده عمل خواهد کرد.
این موضع قاطعانه هشداری جدی برای غرب به شمار آمده و اصرار طرفین غربی برجام و به خصوص تروئیکای اروپایی بر ادامه روند خصمانه بر علیه ملت و دولت ایران، مسیر مذاکرات بر سر حل اختلافات در موضوع برنامه صلح آمیز هسته ای ایران را در پرتگاهی قرار خواهد داد که جبران آن به سادگی ممکن نیست.
از سویی دیگر اروپایی‌ها باید به خوبی این نکته را دریابند که فعال سازی مکانیزم ماشه، با توجه به وجود تحریم‌های حداکثری اولیه و ثانویه آمریکا بر علیه ملت ایران در سال‌های اخیر که برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ کشورمان را تحت شدیدترین رژیم تحریم حتی نسبت به دوران پیش از برجام قرار داده، در عمل نه تنها دستاوردی برای آنان در تسلیم و عقب نشینی کشورمان در موضوع هسته ای نخواهد داشت که بالعکس مانعی بسیار بزرگ در رغبت جمهوری اسلامی ایران برای ادامه همکاری با آژانس و مذاکره برسر برنامه صلح آمیز هسته ای خود ایجاد خواهد کرد.
خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای(NPT) همچنین ارتباط و همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی را پس از ۵ دهه به پایان خواهد رساند و بدون شک مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی مخیر به انتخاب دو رویکرد سازنده همکاری با ایران و عقب نشینی از خواسته های فراپادمانی و رویکرد خصمانه و پرداختن به توطئه ها و جنجال سازی های سیاسی غربی ها در قبال برنامه صلح آمیز هسته ای ایران است.
انتخابی که ادامه حضور بازرسان آژانس و تعهد ایران به موافقت نامه پادمانی منوط به آن است.