" جو بایدن " رئیس جمهور آمریکا به تازگی در قالب جنگ اوکراین دست به اقدام خطرناکی زده است. وی مجوز شلیک موشک های دوربرد "اتکمز" از سوی اوکراین به روسیه را صادر کرده است. موضوعی که با واکنش شدید کرملین رو به رو شده و برخی اظهار نگرانی می کنند که شاید یکی از تبعات این مساله، آغاز جنگ ویرانگر اتمی باشد. موضوعی که مقامهای ارشد روسی در طی ماههای اخیر بارها از آن صحبت کرده اند و نسبت به تحرکات تنشزای قدرتهای غربی در قالب جنگ اوکراین هشدار داده اند.
در این میان، برخی منابع به این نکته اشاره دارند که ظاهرا بایدن صرفا مجوز شلیک این موشکها به منطقه کورسک روسیه را صادر کرده است. منطقهای که اوکراینیها چند ماه قبل در قالب یک پیشروی برق آسا توانستند بخش قابل توجهی از آن را به کنترل خود درآورند. در عین حال، برخی گزارشها از شلیک نخستین فروند از این موشکها به مواضع نیروهای ارتش روسیه نیز حکایت دارند.
برای نخستین بار در مناطقی از روسیه دولت به استقرار پناهگاههای امنِ مرتبط با جنگ اتمی اقدام کرده است. از این رو، در تحلیل اقدام تحریک آمیز اخیر بایدن در چهارچوب جنگ اوکراین، ۴ نکته خودنمایی میکند.
اول اینکه اینطور به نظر میرسد که بایدن و دموکراتها با قطعی شدن شکست خود در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، به نوعی سعی دارند نوعی نعل وارونه را به ترامپ و جمهوریخواهان بزنند و موضع خود با محوریت جنگ اوکراین را تقویت کنند. در ماهها و سالهای گذشته، طیفهای مخالف با بایدن و دموکراتها مدام از جنس سیاست آنها در رابطه با جنگ مذکور انتقاد میکردند و آن را خلاف مصالح و منافع ملی آمریکا ارزیابی میکردند. به بیان ساده تر، این طیفها بر این مساله تاکید داشته اند که رویکردهای منعطف و نه چندان مقتدر دولت بایدن سبب شده تا رقبا و مخالفان آمریکا در عرصه بین المللی جسور شوند و منافع ملی این کشور را به چالش بکشند. این موضوع یکی از نمودهای خود را در قالب جنگ اوکراین و آغاز آن از سوی روسها به نمایش گذاشته است.
با این حال، در شرایط کنونی به نظر میرسد که بایدن سعی داشته با اقدام اخیر در رابطه با جنگ اوکراین، دقیقا به نقطهای حمله کند که جمهوری خواهان آن را به مثابه پاشنه آشیل خودشان در زیر سوال بردن سیاست خارجی دموکراتها با محوریت جنگ مذکور میپنداشتند. در حقیقت، جمهوری خواهان بر آن بوده اند تا خود را نماد اقتدار آمریکایی در عرصه سیاست خارجی این کشور و دموکراتها را نماد ضعف و انفعال در این عرصه معرفی کنند.
موضوع و تصویرسازی که دولت بایدن با صدور مجوز شلیک موشکهای دوربرد "اتکمز" به خاک روسیه توسط اوکراین، سعی در خنثی سازی آن دارد. در عین حال، باید توجه داشت که زین پس، این دموکراتها خواهند بود که خود را در جایگاه منتقد سیاستهای ترامپ در رابطه با جنگ اوکراین خواهند نشاند. معادلهای که تضعیف احتمالی این دولت را در حوزه مذکور در ماههای آتی به دنبال خواهد داشت.
نکته دوم اینکه بایدن و دموکراتها به خوبی اطلاع دارند که برخی چهرهها و افراد حامی روسیه، در درون تیم ترامپ از قدرت و نفوذ برخوردارند. در دوره چهار ساله پیشین حضور ترامپ در قدرت نیز این افراد و جریان ها، به شیوههای مختلف اعمال نفوذ میکردند که این مساله با انتقادات جدی مواجه شد و حتی یک پرونده قضایی نیز علیه ترامپ در این رابطه تشکیل شد. حال جو بایدن با اقدام تحریک آمیز اخیر خود در قالب جنگ اوکراین سعی دارد تا طیف روسوفیلِ حاضر در تیم ترامپ را تضعیف کند و روند تحولات را با محوریت جنگ مذکور به سمتی هدایت کند که پشت پرده حقیقی دولت ترامپ در حوزه سیاست خارجی را افشا کند.
موضوعی که از چشم اندازی کلی میتواند روند رقابتهای سیاسی و حزبی در آمریکا را به نفع دموکراتها تغییر دهد. در حقیقت، بایدن و تیم متحد وی سعی دارند تا جای ممکن هزینههای اتخاذ هرگونه سیاست متمایل به روسیه را برای ترامپ و دولت وی بالا ببرند. اقدامی که میتواند تضادهای جدی موجود در دولت ترامپ را آشکار سازد و چالشهای جدی را برای آن ایجاد کند.
نکته سوم اینکه باید توجه داشته باشیم که در عرصه معادلات سیاسی آمریکا، شرکتهای تسلیحاتی و نظامی از وزن قابل توجهی برخوردارند. این موضوع به ویژه در قالب جنگهای خارجی و رویکرد دولت آمریکا به تنشهای بین المللی، ابعاد و ماهیتی جدیتری را به خود میگیرد.
در این راستا، در ماههای نخست آغاز جنگ اوکراین، برخی مدیران شرکتهای تسلیحاتی در آمریکا نظیر لاکهید مارتین به صراحت اذعان میکردند که تشدید تنشها در اروپای شرقی حامل فرصتهای درآمدی قابل توجهی برای آنها است. فرصتهایی که نباید به هدر بروند و باید نهایت استفاده از آنها بشود.
جدای از این ها، اوج گیری جنگهای خارجی که پای آمریکا هم در آنها در میان است، میتواند فرصتهای شغلی در حوزه صنعت تسلیحات در آمریکا را هم تقویت کند. این مساله بارها و بارها از سوی شخص بایدن خطاب به منتقدان رویکرد دولت آمریکا در رابطه با جنگ اوکراین مطرح شده و رئیس جمهور آمریکا نیز بر آن بوده که تاکید کند این کشور منافع زیادی را از تداوم جنگهایی نظیر جنگ اوکراین میبرد. از این رو، هم دولت بایدن و هم شرکتهای تسلیحاتی آمریکایی، از انگیزههای جدی برای تداوم کنشهای فعال آمریکا در قالب جنگ اوکراین برخوردارند. روندی که بایدن و این دسته از شرکتها در روزهای پایانی حضور دولت دموکرات آمریکا در قدرت سعی دارند همچنان ادامه یابد و روندهایی ایجاد شوند تا تداوم آنها در دولت ترامپ هم تضمین شود.
در نهایت چهارم اینکه دولت بایدن با صدور مجوز استفاده از موشکهای دوربرد اتکمز توسط دولت اوکراین علیه روسیه به نوعی سعی داشته تا روسها را نیز در قالب جنگ اوکراین تحت فشار بگذارد و این پیام را به کرملین برساند که بهتر است هر چه سریعتر به این جنگ خاتمه دهد. کافی است توجه داشته باشیم که دولت بایدن پیشتر نیز در قالب طرح تهدیدات مختلف سعی داشته تا روسیه را به این درک برساند. از این رو، اقدام اخیر دولت بایدن با محوریت نشان دادن چراغ سبز به اوکراین جهت استفاده از موشکهای اتکمز علیه روسیه، یک هشدار جدی در این رابطه بوده و باید آن را تداوم یک روند ثابت در سیاست خارجی این دولت ارزیابی کرد.