بعضی شرایط انسان را مجبور به دروغ گفتن می‌کند بدون اینکه به سن و سال شخص توجهی داشته باشد. افراد در سنین مختلف و به بهانه‌های متعدد به سمت دروغ می‌روند؛ گاهی به خاطر ترس از قضاوت شدن، گاهی با ترس از دست دادن و گاهی برای ساخت یک پل برای رسیدن به خواسته‌هایمان.

این چاره‌سازی در موقعیت‌های مختلف هر چند که دروغین باشد، معمولا به معنای دروغگو بودن فرد نیست اما اگر این روند مستمر شود، می‌تواند باعث شود که در مواقع غیرضروری نیز فرد نسبت به دروغ گفتن تمایل داشته باشد. این اتفاق مختص به سن خاصی نیست و در همه دوران‌های زندگی، گریبان‌گیر انسان می‌شود.

کودکی یکی از دوره‌های سنی است که دروغ گفتن یا نگفتن و میزان اهمیت مدیریت آن، بالاتر از سنین دیگر به شمار می‌رود. کودکان ممکن است به دلایل کوچک و بزرگ دروغ بگویند؛ گاهی حرف‌هایی می‌زنند که فقط در ذهنشان حقیقت دارد و گاهی برای این که از دعوا و سرزنش والدین در امان باشند، دست به دامان دروغ می‌شوند. در این موقعیت نقش شما به عنوان والدین این است که دلیل دروغ‌های فرزندتان را پیدا کنید و بدانید چطور در این باره باید با او صحبت کنید.

دروغ‌های کوچک کودکی و مشکلات روحی بزرگسالی

کودکان معمولا می‌دانند که دروغ گفتن کار درستی نیست اما عموما زمانی که دست به این کار می‌زنند، انگیزه مهم‌تر و بزرگ‌تری برای آن دارند. یکی از رایج‌ترین دروغ‌ها میان کودکان درباره احساسات آنهاست؛ برخی از کودکان می‌توانند احساسات و نیت خود را در شرایط مختلف به زبان بیاورند اما بعضی دیگر توانایی کمتری در این زمینه داشته و ممکن است برای فریب دادن بزرگ‌ترها دروغ گفتن را انتخاب کند.

شما لازم است بدانید که سطح دروغ‌های فرزندتان کجاست و چه علتی دارد. با این ریشه‌یابی بسیار موثرتر می‌توانید او را از یک دروغگوی دائمی شدن نجات دهید. گاهی پنهان ‌کاری‌ها و دروغ گفتن‌ها در دوران کودکی می‌تواند منجر به مشکلات روحی شود که تاثیر خود را در بزرگسالی با شدت بیشتری نشان می‌دهد؛ اینجاست که اهمیت درک دلیل دروغگویی خود را نشان می‌دهد.

مواجهه صحیح

واکنش شما زمانی که متوجه دروغ فرزندتان می‌شوید بسیار مهم است به دلیل اینکه کوچک‌ترین رفتار اشتباه در این موقعیت می‌تواند میان شما و کودک فاصله ایجاد کند و دروغ‌های فرزندتان را تداوم ببخشد. مواجهه درست با این شرایط این است که با صبر و آرامش برای او توضیح دهید چرا دروغ گفتن کار اشتباهی است و پس از آن از او بخواهید تا مجددا ماجرا را با صداقت برایتان بازگو کند. فراموش نکنید که هدف نهایی شما در روند تربیت فرزند، ایجاد یک ارتباط سالم، صمیمی و نزدیک است لذا توصیه می‌شود در مواقعی که متوجه دروغ کودک می‌شوید، از راهکارهای زیر برای یک برخورد مناسب استفاده کنید.

• اجازه دهید ادب را از بی‌ادبان بیاموزد

آزمون و خطا کردن به کودک این اجازه را می‌دهد که خودش با علم به اشتباه بودن یک موضوع، آن را کنار بگذارد. به دروغ گفتن فرزندتان مانند یک موقعیت عبرت‌آمیز نگاه کنید تا بتوانید واکنش بهتری از خود نشان دهید.

• دروغ را غیرمستقیم اثبات کنید

گاهی لازم است به صورت غیرمستقیم به کودک بفهمانید که متوجه دروغش شده‌اید. اصطلاحی که از گذشته میان والدین رایج بوده است، "کلاغ‌ها خبر آورده‌اند..." می‌تواند ابزار خوبی برای این برخورد باشد.

• شما الگو هستید

شما نزدیک‌ترین الگو به فرزندتان هستید، طبیعی است که اگر شما انسان صادقی نباشید، از فرزندتان هم نمی‌توانید انتظار ببرید تا از دروغ فاصله بگیرد. بپذیرید که کودکان نسخه جدید و به روز شده والدین هستند و با توجه به این نکته رفتارهای منفی خود را اصلاح کنید.

گوشه‌های تاریک دروغ

شاید به نظر برسد دروغ یک کار سراسر بدی و زشتی باشد اما نکات مثبتی هم دارد که می‌تواند نقطه قوت به حساب بیاید.

انسان‌های دروغگو افراد بسیار باهوش، مستعد برنامه‌ریزی قوی و معمولا دارای یک ذهن منظم هستند. والدین می‌توانند از دروغ گفتن فرزندشان نتیجه‌های مثبتی هم دریافت کنند اما باید مراقب باشند تا ثمره این کار از هوش بالا به آسیب‌های روحی و روانی نرسد. به یاد داشته باشید که صرف انجام یک کار بد فرزند شما را به یک انسان بد تبدیل نمی‌کند، بلکه در بعضی موارد می‌تواند هوش سرشار او را نشان دهد اما به شرطی که برایش به یک عادت تبدیل نشود.

چرا دروغ؟

یکی از دلایل پررنگ دروغ گفتن نه تنها در کودکان بلکه بزرگ‌ترها نیز احساس اضطراب است. والدین عموما عادت دارند رفتارهایی را به کودک تحمیل کنند و همواره می‌خواهند رفتارهای فرزندشان باب میل خودشان باشد. این کار در موقعیت‌های مختلف به کودک احساس اضطراب منتقل می‌کند که "مبادا نتوانم توقعات والدینم را برآورده کنم!" این حس موجب می‌شود در بسیاری از مواقع فرد تلاش کند با دروغ گفتن کمی خود تسلی دهد.

در مواردی هم پیش می‌آید که چون کودک قادر به توجیه برخی از رفتارهای خود نیست، ترجیح می‌دهد به سمت دروغ قدم بردارد . در این شرایط ۲ حالت وجود دارد: یا فرد متوجه اشتباه خود در رابطه با دروغ گفتن می‌شود و از آن عقب می‌کشد یا درک درستی از ماهیت دروغ گفتن ندارند که در این صورت به دروغ گفتن و پنهان کردن کاری که انجام داده‌اند ادامه می‌دهند.

اما گاهی هم دروغ گفتن، نوعی ابزار برای جلب توجه کودکان استفاده می‌شود که می‌تواند در سطوح مختلف، از یک خالی بندی ساده تا یک دروغ دردسرساز مطرح شود. این حالت معمولا زمانی به وجود می‌آید که کودک محبت دریافتی از محیط اطرافش را کافی نداند و بخواهد توجه بخرد. این اتفاق یک مشکل رفتاری به شمار می‌رود و با مراجعه به یک روانشناس متخصص قابل درمان است.

منبع: Webmd

ترجمه: تکتم شریفی نژاد – خبرنگار تحریریه جوان قدس