برنامه صف اول امشب پنجشنبه ۲۴ آبان ماه شبکه خبر میزبان آقای مهدی رمضانی ، دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بود که با
موضوع اقدامات و برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور پخش شد مشروح این گفت وگو را در زیر می خوانید:
مقدمه مجری: امروز مراسم قدردانی از فعالان عرصه کتاب و کتابخوانی با حضور رئیس جمهور در تالار وحدت برگزار شد این ویژه برنامه که همزمان با روز کتاب و کتابخوانی و کتابدار صورت گرفته است فرصتی است تا درباره کتابخوانی و وضع مطالعه گفتگویی داشته باشیم.
رمضانی: تسلیت می‌گویم ایام را و گرامی میدارم آغاز هفته کتاب را که امروز با روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار بود که انتخاب این روز به مناسبت رحلت علامه طباطبایی رحمه الله علیه است و انشاالله بتوانیم بحث مفیدی را داشته باشیم که بتوانیم بیشتر به این حوزه کمک بکند این بحث را پیش ببرد.
سوال: سندی سال گذشته در بهمن ماه تصویب رونمایی و ابلاغ شد توسط رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس جمهور شهید حضرت آیت الله رئیسی تحت عنوان سند خواندن و ترویج مطالعه مفید. اگر موافق باشید، چون این جدیدترین سند در حوزه کتاب هست با سند شروع کنیم و بعد برسیم به برنامه‌هایی که در طول این هفته داشتید و دارید.
رمضانی: پیش از این ما دو سند دیگر در حوزه مطالعه و ترویج کتاب داشتیم، یکی سند نهضت مطالعه مفید بود که آن هم مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و یک سند کتاب و کتابخوانی که مصوب شورای فرهنگی عمومی بود، من در ابتدای بحث عرض کنم که نگاه به این سند از جنس اسناد دست نیافتنی که بعضا نگاشته می‌شود تدوین می‌شود و امکان رسیدن به چارچوب آن فراهم نیست، نبوده بنا بر این بود که ما مجموعه‌ای از اقدامات را طراحی کنیم با توجه به این که مفهوم و مسئله هم تغییر کرده در حوزه کتاب و کتابخوانی که بتوانیم این موضوع را یک گام به پیش ببریم در چند فصل این سند تدوین شد، هم بحث دسترسی در آن در نظر گرفته شد هم بحث تولید محتوا در آن در نظر گرفته شد، هم بحث رسالت دستگاه‌های مختلفی که می‌توانند نقش ایفا کنند د رحوزه کتاب و کتابخوانی، در نظر گرفته شد و این سند به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید بعد از رفت و آمد‌های مفصل یعنی منتقدین نکاتی را داشتند آن نکات مورد بحث قرار گرفت برطرف شد و به تصویب و ابلاغ رسید.
اگر این سند به دقت اجرا بشود، حتما ما یک گام اساسی در حوزه کتاب و کتابخوانی پیش خواهیم رفت، امروز که ما خدمت شما هستیم مسئله خواندن، مسئله متفاوتی است با پیش از این یعنی ما موضوعی مواجه هستیم که باید مردم برای این که به کتاب و مواد خواندنی دسترسی پیدا بکنند، مراجعه داشته باشند در موضوع خواندن صرفا ما دیگر با کتاب مواجه نیستیم مواد خواندنی هم می‌توانیم داشته باشیم در این فضا مراجعه به فضای مجازی و نکات دیگر هم جزو خواندن محسوب می‌شود البته باید لحاظ کرد و تفکیک کرد این مسئله را، یک نکته جدی که در این سند است بحث دسترسی است، پیمایش‌ها و بررسی‌های ما نشان میدهد که اگر دسترسی به کتاب فراهم بشود مراجعه مردم به کتاب افزایش خواهد یافت این نکته دیگر که این سند دارد توجه به حوزه هدف تاثیرگذار در حوزه کتاب و کتابخوانی است که کودکان و نوجوانان عزیز هستند ما پیشنهاد ایجاد زنگ خواندن در مدارس را دراین سند دادیم که به تصویب رسید و اگر این اتفاق بیفتد خیلی از نکات و دغدغه‌ها که در حوزه خواندن و مراجعه به کتاب هست برطرف خواهد شد.
سوال: چه هست این زنگ خواندن برای دانش آموزان؟
رمضانی: در دنیا این اتفاق می‌افتد در ایران هم قبلا بوده ما پست کتابدار را داشتیم کتابخوان‌های مدارس را داشتیم قبلا در مدارس، اینها حذف شده به دلایلی در طول روند ساختار آموزش و پرورش مان، ولی ما این امکان را داریم که یک زنگ را در هفته اختصاص بدهیم به این که بچه‌ها آشنا بشوند با مطالعه آزاد، با روش‌های خواندن، را روش‌های تندخوانی، با انتخاب فرآیند انتخاب کتاب مفید، سیر مطالعاتی و نکات دیگر و البته یک مقدمه‌ای دارد که باید اختلالات خواندن مثل اختلالات بینایی و شنوایی و نکات دیگری که در دانش آموزان عزیزمان بررسی می‌شود مورد بررسی قرار بگیرد مثلا یک نمونه از اختلالات خواندن عدم تمرکز است که این موضوع شکل بگیرد این زنگ در سیر تحصیلی دوستان و دانش آموزان عزیزمان اضافه بشود نگاهمان این است که این زنگ، زنگ به قول یک دوست بزرگواری می‌گفت نباید به زنگ تفریح یا به زنگ بیکاری تبدیل بشود که حتما این طوری است، یک زنگ مفید و موثری باشد بچه‌ها ارجاع از کتاب درسی به کتاب غیردرسی را بتوانند پیش ببرند، مراجعه به کتابخانه‌ها و امانت گرفتن کتاب را بتوانند پیش ببرند و یک مجموعه‌ای از اقدامات در این موضوع.
سوال: مربی و آموزگاری که قرار است به دانش آموزان پیش بینی شده که آموزش دیده باشد؟
رمضانی: در سند دیده شده بخشی از آن در آموزش ضمن خدمت در نهاد کتابخانه‌ها باید اتفاق بیفتد نیاز به کار مشترک است الان که خدمت شما هستم در چند استان این اتفاق به صورت نمونه افتاده و این زنگ اجرا شده یعنی ما سال گذشته در استان یزد زنگ خواندن را در مدارس داشتیم و نتایج آن هم حاصل شده و قابل بهره برداری است، این یکی از اقدامات است، اجرای سند یک کارگروه ملی خواندن دارد که وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیت کارگروه را برعهده دارند دبیر خانه آن در نهاد کتابخانه‌ها است، دستگاه‌های مختلفی ۲۱ دستگاه عضو کارگروه هستند برای اولین بار تشکل‌های علمی امکان عضویت یعنی یک کرسی برای تشکل‌های علمی دیده شده که عضو کارگروه باشند برای گروه‌های ترویجی دیده شده که عضو کارگروه باشند، این کارگروه هم طیفش طیف گسترده‌ای است از وزارت راه و شهرسازی و وزارت بهداشت در آن است تا خود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این که ما اگر بخواهیم مسئله دسترسی به کتاب را فراهم بکنیم، اولین جا این است که در فضا‌هایی که مردم احتمال دارد وقت آزادی برای مطالعه داشته باشند و خواندن داشته باشند فرصت مراجعه به کتاب فراهم شودلذا ایستگاه‌های اتوبوس، ترمینال‌های مسافری مثل فرودگاه‌ها، مثل ایستگاه‌های قطار باید امکان دسترسی به کتاب فراهم شود، همت وزارت راه و شهرسازی را می‌طلبد.
سوال: الان شده یا نشده؟
رمضانی: خورد به اتفاقاتی که در دولت داشتیم و تغییر و تحولی که بود.
سوال: سند که نباید منتظر تغییر و تحولات بماند و باید قابلیت اجرایی داشته باشد
رمضانی: ما سند را پیش بردیم رونمایی کردیم آقای دکتر صالحی هم نامه‌ای را خطاب به اعضای عضو کارگروه که وزرا اکثرا بودند و روسای دستگاه‌ها ارسال کردند نفرات نمایندگان شان را معرفی کردند امیدواریم در آینده نه چندان دور یعنی بنای ما بود در هفته کتاب بخاطر تراکم انجام نشد انشاالله بعد از هفته کتاب اولین جلسه کارگروه شکل بگیرد، امروز هم آقای دکتر صالحی در همین جلسه‌ای که شما هم اشاره فرمودید که گرامیداشت روز کتاب و کتابدار و کتابخانه بود و آقای رئیس جمهور هم حضور داشتند اشاره‌ای کردند به اجرایی شدن سند خواندن که می‌تواند مسائلی را در حوزه خواندن و مطالعه مفید انشالله در فضای کشور پیش ببرد.
سوال: برسیم به تکالیف دستگاه‌ها پیرامون موضوع کتاب، فارغ از همین سند خواندن چه تکلیفی بر دوش سایر دستگاه‌ها است که باید بیایند در این حوزه فعال بشوند؟
رمضانی: ما اگر بخواهیم مسئله مراجعه به کتاب و خواندن را در کشور پیش ببریم و به یک سرانجام مفید و موثری برسانیم، واقعا فقط از عهده مثلا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا حتی وزارت آموزش و پرورش که یک دستگاه پایه‌ای است یا سایر دستگاه‌ها بر نمی‌آید نیاز به یک همت و همراهی دارد، به عنوان مثال در قانون نهاد کتابخانه‌ها توسعه کتابخانه‌ها تکلیف تجهیز و بهره برداری و اینها برعهده نهاد دیده شده ایجاد کتابخانه بر عهده شهرداری‌ها و دولت گذاشته شده که این فضا را ایجاد کنند برای این که کتابخانه شکل بگیرد و بستر کتابخانه ایجاد بشود یا در حوزه ترویجی، حتما یکی از جا‌ها و یکی از دستگاه‌هایی که موثر است و پیش برنده است و می‌تواند موضوع کتاب و کتابخوانی و خواندن را پیش ببرد سازمان صدا و سیما است حتما رسانه‌ها می‌توانند در این حوزه موثر و اثرگذار باشند تا کار خواندن در کشور پیش برود.
سیر سند خواندن تعیین تکلیف این تکالیف برای دستگاه‌ها است که بتوانند و نسبت‌هایی دارد که برای هر دستگاهی این نسبت مشخص شده که مثلا در حوزه تبلیغ وزن رسانه‌های مکتوب چیست، رسانه‌های برخط چیست؟ سازمان صدا و سیما چیست و این تقسیم صورت گرفته که با هم افزایی پیش برود یک نقطه مثبتی هم که در جامعه وجود دارد ممکن است که همه دستگاه‌ها به تکالیف شان عمل نکنند ولی مقاومتی برای تلاش در حوزه کتاب و کتابخانه وجود ندارد، یا خیلی کم وجود دارد کم توجهی است بعضا بی توجهی است، غفلت است ولی وقتی که موضوع مطرح می‌شود می‌خواهد پیش برود من کمتر دیدم که دستگاهی بگوید من انجام نمی‌دهم یا زیر بار آن نمی‌روم.
سوال: وقتی انجام ندهد که می‌شود مثل همان انجام ندادن، حالا مقاومت نداشته باشیم ولی وقتی انجام ندهند چه فرقی می‌کند، من می‌دانید بخاطر چه این موضوع را مطرح میکنم؟ احساس می‌شود این سندی که با ابلاغ رئیس جمهور محترم است باید یک ضمانت اجرایی داشته باشد و دستگاه‌هایی که فهرست شدند و مکلف هستند به اجرای آن سند باید پای کار باشند و حداقل باید به جایی پاسخگو باشند این را پیش بینی کردید؟
رمضانی: مسئولیت پیگیری موضوع و ارائه گزارش به شورای عالی کارگروه است که تکالیف را باید پیگیری کند جزئیات تکالیف را تعیین کند.
سوال: کارگروه چند جلسه برگزار شده؟
رمضانی: عرض کردم کارگروه هنوز تشکیل نشده است.
سوال: ببینید بهمن سال گذشته این سند ابلاغ شده و الان ما آبان ماه هستیم و بعد از گذشت این همه مدت خود کارگروه هنوز تشکیل نشده است.
رمضانی: البته بهمن سند ابلاغ نشده است
سوال: چرا دیگر ۲۴ بهمن
رمضانی: نه سند ۲۴ بهمن تصویب شده اردیبهشت ماه سند ابلاغ می‌شود
سوال: حالا از اردیبهشت ماه تا الان
رمضانی: عرض میکنم، بنده بعنوان یکی از طراحان سند و پیگیری کنندگان اجرای سند همه تلاشم را کردم و همین حساسیتی که راجع به سند ایجاد شده را و نهاد کتابخانه‌ها یعنی ما جلسات مختلفی هم در حوزه کارشناسی برگزار کردیم و بحث رونمایی سند، نکته شما درست است ولی عرض میکنم یک ذره دیگر مانده برای این که به این نقطه قضاوت برسیم که بالاخره دستگاه‌ها همت دارند برای این که تکالیف شان را عمل کنند یا نه؟ و البته ما برخی از نکاتی که در سند مشخص است که مثلا فلان دستگاه مسئولیتش این است را شروع کردیم به پیگیری، من از رسانه و از صدا و سیما خواهش کردم و خواهش میکنم که همین طور که شما الان از من سوال می‌کنید که چرا پیش نرفته که حتما هم درست است و ما باید پاسخگو باشیم مسئله اجرای سند را به همین جدیت پیگیری کنید، تجربه نشان میدهد که هر جایی که سازمان وارد شده در حوزه‌های مختلف، من مثال آن بحث قانون تسهیل کسب و کار را عرض کردم که بالاخره نتیجه داد یعنی علیرغم مقاومت‌هایی که بعضی‌ها مقاومت‌های تاریخی راجع به این موضوع داشتند بالاخره این مقاومت شکسته شد و الان اجماع بین مسئولین کشور وجود دارد حتما در موضوع این سند هم حتما یکی از وجدان‌هایی که می‌تواند این سند را راهبری کند رسانه است که انشاالله بتوانیم انجام بدهیم.
سوال: لابه لای فرمایشات شما به موضوع وضعیت کتابخانه‌ها هم اشاره فرمودید برسیم به خود فضای فیزیکی کتابخانه الان وضعیت در چه صورتی پیش میرود؟
رمضانی: به برکت انقلاب توسعه خوبی در حوزه فیزیکی کتابخانه‌های عمومی کشور اتفاق افتاده است الان که من خدمت شما هستم، قریب دو هزار و ۸۰۰ کتابخانه عمومی نهادی که مستقیم زیر نظر نهاد کتابخانه‌ها دارد اداره می‌شود وجود دارد، حدود هزار کتابخانه مشارکتی و خصوصی وجود دارد که تحت پوشش نهاد هستند حالا یا مجوز دارند یا با مشارکت نهاد دارند اداره می‌شوند، یک شبکه سه هزار و ۸۰۰ کتابخانه‌ای را داریم البته این غیر از کتابخانه‌های برخی از دستگاه‌های دیگر است که خدمات عمومی می‌دهند مثل کتابخانه‌های کانون پرورش فکری یا برخی از شهرداری‌ها که در کشور کتابخانه دارند، ما در حوزه کتابخانه‌ای برای این که بخواهیم به استاندارد برسیم شاید سه برابر این کتابخانه در کشور نیاز باشد که دسترسی مردم به کتابخانه فراهم شود ولی توسعه‌ای که تا همین الان اتفاق افتاده در حتی کشور‌های منطقه هم ما جزو کشور‌هایی هستیم که پیشرو هستیم در این توسعه.
سوال: یعنی به نسبت اعضا و جمعیت کشور وضعیت مناسبت است؟ پیشرو هستیم دقیقا یعنی چه؟
رمضانی: یعنی این که، ببینید در حوزه کتابخانه دو مسئله وجود دارد یک شبکه کتابخانه‌ای که دسترسی را فراهم می‌کند دوم تعریف خدمات در کتابخانه که توسعه خدمت را فراهم می‌کند یعنی یکی از مهم‌ترین موضوعات کتابخانه خدمت است، این چیزی که عرض کردم این که ما الان مثلا کشور ترکیه با ۱۳۰۰ تا کتابخانه بعد از ما قرار دارد تقریبا در منطقه اصلا کشوری نیست که به لحاظ تعداد شبکه با ما بتواند رقابت کند ولی ما همین الان هم تعدادی شهر داریم که فاقد کتابخانه است البته غالبا در بحث توسعه سیاسی شهر‌ها این شهر‌ها ایجاد شدند و فاقد کتابخانه بودند امروز هم که خدمت اقای رئیس جمهور بودیم من یکی از نکاتی که مطرح کردم همین بود که یعنی یکی از سه درخواست این بود که ما مسئله شهر‌های فاقد کتابخانه و توسعه شبکه کتابخانه‌های سیار ما که دسترسی مناطق حاشیه‌ای روستایی و کم برخوردار ما را به کتابخانه فراهم می‌کند را انشاالله پیش ببریم که ما شهر فاقد کتابخانه نداشته باشیم ولی همین ظرفیتی هم که موجود است ظرفیت بی نظیری در دنیا است از حیث شبکه و دسترسی که انشاالله با توجه به افزایش قیمت کتاب که توان خرید مردم را در کتاب کاهش میدهد کتابخانه می‌تواند پوشش دهنده این افزایش قیمت با تامین کتاب در کتابخانه و امانت دادن آن به مردم باشد که اگر در ادامه بحث برسیم من راجع به سایر خدماتی که در کتابخانه دارد اتفاق می‌افتد و توسعه شبکه‌ای که اتفاق افتاده است.
سوال: همین الان بفرمایید و بفرمایید که چقدر تلاش شده کتاب‌هایی که درکتابخانه‌ها عرضه می‌شود کتاب‌های به روز و کارآمدی باشد که مورد نیاز مراجعه کنندگان است؟
رمضانی: راجع به تعداد کتابخانه و دسترسی عرض کردم، نکته بعد تعریف خدمات جدیدی است که دارد در کتابخانه‌ها اتفاق می‌افتد، اساسا نگاهی که سنتی به کتابخانه است این که کتابخانه قاعدتا یک مخزنی دارد که کتاب در آن قرار می‌گیرد برای امانت دادن سالن مطالعه دارد که مراجعه می‌شود که در آن مطالعه صورت بگیرد این ساختار اصلی کتابخانه است، ولی کتابخانه امروز یک مرکز و پایگاه فرهنگی اجتماعی است یعنی یک ترکیبی از خدمات حوزه فرهنگ و اجتماع و اطلاع رسانی به معنای دانش افزایی دارد در آن اتفاق می‌افتد که بحمدالله در ایران هم این فضا به خوبی شکل گرفته و دارد توسعه پیدا می‌کند، ما الان در کتابخانه هایمان در همه کتابخانه هایمان بخش کودک داریم، داریم در بازطراحی‌ها و ایجاد کتابخانه‌های جدیدمان به مراکز علم و فناوری و دانش و فضای کار اشتراکی و کارگاه‌های خلاقیت و آزمایشگاه‌های علمی دست پیدا می‌کنیم در کتابخانه‌های ما مراکز مشاوره روانشناسی و علوم تربیتی وجود دارد در کتابخانه‌های ما باشگاه‌های خلاقیت وجود دارد در کتابخانه‌های ما محافل ادبی وجود دارد محافل قرآنی وجود دارد، ما یکی از کار‌های اساسی که در این سال‌ها پیش بردیم بحث کسب و کار‌های کوچک و خانگی و کتابخانه‌های عمومی است که تعدادی از کتابخانه‌های ما در جهت مهارت افزایی اعضا تلاش کردند و این مهارت را تبدیل به یک تولیدی کردند و آن تولید می‌تواند بیرون از کتابخانه تبدیل به درآمد بشود یعنی چرخه به چرخه به درآمد برسد.
سوال: یک مثال می‌زنید؟
رمضانی: بله، محور این امور هم همه اش کتاب است یعنی مبنا، مبنای آموزشی است مبتنی بر کتاب. ما سال گذشته همایش کسب و کار‌های کوچک و خانگی و کتابخانه‌های عمومی و همایش بین المللی هم بود و میهمانان خارجی هم داشت از چند کشور که آمدند شرکت کردند ارائه‌های مختلفی صورت گرفت کارگروه‌های فرعی همایش پیش برد تا الان اگر اشتباه نکنم ۲۱ رویداد استانی برگزار شده که آخرین آن همین دو روز گذشته در اصفهان بود که تولیدات کتابخانه‌های عمومی را آوردند و عرضه کردند به این معنی است که مهارت به عنوان یک کسب و کار مثلا ما در شهرستان بشاگرد استان هرمزگان بحث حصیربافی با برگ خرما را داشتیم که اتفاق می‌افتاده این آمده آموزش آن در کتابخانه اتفاق افتاده، نمایش آن آموزش در کتابخانه اتفاق افتاده، عرضه شده و عزیزانی بودند که...
سوال: یعنی از فضای فیزیکی کتابخانه استفاده کردید برای این کار
رمضانی: در فضای فیزیکی کتابخانه و آموزش در کتابخانه استفاده کردیم، و در مرحله بعد تجاری سازی را آموزش دادیم به این عزیزان که بتوانند از این فرصت استفاده کنند. یک آسیبی وجود دارد که ما تلاش کردیم مبتلا به آن نشویم که کتابخانه وارد چرخه اقتصادی مسئله بشود که تلاش کردیم از این فاصله بگیریم و کتابخانه تسهیل گر و آموزش دهنده است و این هم نکته‌ای است که در دنیا در حوزه کتابخانه‌ها دارد اتفاق می‌افتد و پیش میرود، یا استفاده از فرصت کتابخانه برای آموزش‌های مختلفی که مردم به آن نیاز دارند، اعم از آموزش‌های مربوط به دانش آموزان، مهارت‌های مربوط به خانواده، آموزش‌ها و مهارت‌های مربوط به مهارت‌های خانگی و کسب و کار که عرض کردم اینها هم ذیل این دارد اتفاق می‌افتد. یک نکته و یک محور دیگری که در حوزه کتابخانه‌های عمومی مورد توجه واقع شده و دارد پیش میرود توجه به اعضای کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی است، ما عرض کردم که همه کتابخانه هایمان الان در کشور بخش کودک دارند، ولی الان یک گام را فراتر گذاشتیم و کتابخانه‌های ویژه کودک را با عنوان هد هد سفید داریم در کشور داریم پیش می‌بریم که این کتابخانه‌ها خدمات شان مخصوص کودکان و نوجوانان عزیز ما است.
سوال: گستردگی آمایش سرزمینی مان چطور است؟ آیا در نقاط دوردست این امکان فراهم هست برای کودکان و نوجوانان آن مناطق؟ یا حداقل تلاش شده به آن سمت برویم؟
رمضانی: نقطه قوت اقدامات توسعه‌ای نهاد این است که اصلا تمرکز به مرکز ندارد و غالبا تلاش او بر این است یعنی وضعیت کتابخانه‌ای ما حتما در تهران وضعیت خوبی نیست متاسفانه ولی مثلا در شهر زنجان چه بسا بهتر باشد وضعیت کتابخانه‌ای مان از تهران، در یزد چه بسا بهتر باشد وضعیت کتابخانه‌ای مان نسبت به تهران، در حاشیه مثلا شهر تبریز که مثلا شهر سهند و اسگو هست کتابخانه شهید سلیمانی که آنجا هست وضعیت بهتری دارد یا در حاشیه شهر زنجان در حاشیه. یعنی این نکته‌ای که عرض میکنم کاملا توسعه‌ای است اگر ما کتابخانه‌ای را بر اساس این مدل جدید در یک روستا هم ایجاد کردیم که ما قریب ۸۰۰ کتابخانه روستایی در کشور داریم آن کتابخانه هم بر اساس همین الگو با توجه به فضا و اقتضائاتی که داشته توسعه پیدا کرده و ایجاد شده یا بازطراحی شده، این نگاه وجود داشته، لذا فعالیت کتابخانه‌ای در شهرستان‌ها خیلی پررونق‌تر از شاید برخی از مراکز استان‌ها و کلانشهر‌ها باشد.
سوال: ما در همین خبرگزاری صدا و سیما یک میز تخصصی بسیار فعال داریم در حوزه کتاب که به جرات می‌شود گفت بیشترین تولیدات را در حوزه نشر، کتاب و معرفی این حوزه داشتند همکارانم در این میز گزارشی را مهیای پخش کردند با هم می‌بینیم برمی گردیم گفتگو را ادامه میدهیم.
رسیدیم به نقطه به روز رسانی کتاب‌ها در کتابخانه‌ها و اهمیتی که این موضوع دارد و الان گستردگی کتاب‌های الکترونیکی، چقدر شما توانستید با این فضا جلو بیایید؟
من به دو نکته اشاره میکنم اولا که همچنان در ایران و دنیا سهم کتاب مکتوب قابل مقایسه با کتاب الکترونیکی نیست یعنی آنچه که تقریبا در ایران هم همین است سهم کتاب مکتوب حدود ۸۰ درصد بازار نشر است و سهم کتاب الکترونیک حدود بیست درصد است این نفی نمی‌کند این مسئله را که ما داریم به سمت بهره برداری از کتاب الکترونیک حرکت می‌کنیم البته شیب به آن صورت نیست که حرکت به سمت کتاب الکترونیک باشد، حتما شما خاطرتان هست خیلی از نشریات معروف دنیا نسخه فیزیکی شان را جمع کردند و رفتند روی نسخه الکترونیک ولی باز دوباره نسخه فیزیکی شان را برگرداندند این به این دلیل است که مراجعه به نسخه فیزیکی بالاتر بوده این یک گزاره، که من اگر اجازه بدهید در ادامه صحبت کنم. راجع به تامین کتاب مکتوب چه برای مردم به صورت خرید و آزاد، چه برای کتابخانه‌ها ما دچار مشکل هستیم با افزایش قیمت کتاب با افزایش قیمت کتاب امکان خرید کتاب برای مردم کاهش پیدا می‌کند و با توجه به این که بودجه خرید کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهاد کتابخانه‌ها بودجه اندکی است به نسبت بازار نشر، قیمت کتاب امکان خرید کتاب برای مردم کاهش پیدا می‌کند و با توجه به اینکه بودجه خرید کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهاد کتابخانه بودجه اندکی است به نسبت بازار نشر، بازار نشر ما مثلاً تو سال گذشته فکر میکنم حدود مثلاً دوازده هزار میلیارد تومان بوده سیزده هزار میلیارد تومان بوده کل بودجه‌ای که ساختار فرهنگی کشور برای خرید کتاب داشتند کمتر از صد میلیارد تومان است اساساً شما در این فضا اثرگذار نمی‌توانید باشید تامین‌کننده نیاز مخاطب هم نمی‌توانید باشید باز من امروز از صحبت هایم خدمت آقای رئیس جمهور عرض کردم که ما اگر دنبال بحث دسترسی مردم به کتاب هستیم حتماً امکان فراهم کردن خرید کتاب برای همه مردم فراهم نخواهد شد ولی ما می‌توانیم با تامین کتاب برای کتابخانه‌ها به روز رسانی منابع کتابخانه‌ها نیاز مردم را برای مراجعه به کتاب برطرف کنیم.
سوال: اجازه هست من اینجا که انتقادی داشته باشم برخی از مواقع می‌بینیم که کتابی که مورد نیاز یک دانشجو و یک دانش آموز هست و مراجعه به آن زیاد است، اما در کتابخانه پیدا نمی‌شود و همین فرمایشی شما می‌گویید منابع برای خرید آن نیست، اما می‌بینیم که بسیاری از کتاب‌هایی که خریداری می‌شود و یا از این خرید‌های سفارشی دیگر حالا من نمی‌خواهم مثال بزنم که به جایی بر بخورد از این خرید‌های سفارشی کتابخانه انجام میدهد و در آن کتابخانه خاک می‌خورد و هیچ مراجعه‌ای هم بهش نمی‌شود ولی می‌بینیم که آن کتابی که فرض کنید دانش آموز و دانشجو خیلی می‌توانند بهش بیشتر مراجعه کنند؟
رمضانی: من نمی‌خواهم بگویم که هیچ خرید سفارشی در نهاد کتابخانه‌ها اتفاق نمی‌افتد ولی اگر کتابی ما د خرید کرده باشیم خیلی سهم اندکی دارد که سفارشی بوده باشد ما آخرین خرید کتاب مان که خرید عمدهای هم بود بر اساس انتخاب کتابداران کتابخانه‌های عمومی بوده که نیاز مخاطب را شنیدن و آمدند آن کتاب را خریدند اساساً به لحاظ فنی اصطلاح مجموعه سازی را برای خرید کتاب و کتابخانه و به کار می‌برند یعنی کتاب‌هایی که در هر کتابخانه وجود دارد مجموعه آن کتابخانه محسوب می‌شود ما اساساً هرم مجموعه سازی در کتابخانه را بردیم به سمت کتاب‌های پر مخاطبی که مورد مراجعه مردم است یک منطق اولیه دارد که در رده امانت کتاب به معنی تقسیم بندی فنی رده کودک و نوجوان پر امانت‌ترین است در این بازار فروش هم پرفروش‌ترین کودک نوجوان است بعدش می‌آید به سمت رمان و داستان و ادبیات شعر؛ و فروش و امانت بر هم منطبق است ما ساختار خریدمان را با مشورت گرفتن از کتابداران و نیاز مردم بردیم به سمت رده‌های پر امانت و پر مراجعه کتاب فروشی‌ها و کتابخانه‌ها، اگر یک وقتی، چون بحثش مفصل است خواستید حاضرم بیایم با عدد و رقم راجع بهش صحبت بکنیم نمونه‌هایی که اتفاق افتاده همکاران کتابدار من که در واقع مشاورین امین این حوزه هم هستند مشارکتشان را افزایش دادیم اساساً من این نکته را عرض کنم ما اگر می‌خواهیم کتابخانه هایمان رونق بگیرد باید بخش مردم را در کتابخانه‌ها افزایش بدهیم در حوزه فرهنگ هم همین طور، ما هرجایی که با مردم رفتیم جلو اعتماد کردیم و نظراتشان را دیدیم حضورشان پر رنگ‌تر شده، اثر گذار بوده و این فضا را پیش برده نظام ما در خرید کتاب این منطق را پیش بردیم ولی عدد، عدد کمی است یعنی به نسبت تولیداتی که در بازار نشر دارد اتفاق می‌افتد و نیازی که مردم دارد و منابعی که در واقع وجود دارد در کتابخانه‌ها نیاز به همت بیشتری است از باب تامین بودجه حالا عددها، عدد‌های عجیب و غریب و دست نیافتنی نیست عرض کردم امروز ان‌شاءالله آقای رئیس جمهور یگ قول‌هایی دادند اگر محقق شود ما حتماً در حوزه دسترسی کتاب بر اساس منابع جدید یک پیشرفت‌هایی خواهیم داشت.
سوال: آماری از اعضای کتابخانه‌های سراسر کشور دارید چه اقداماتی حالا به اضافه این چیز‌هایی که فرمودید انجام دادید که این آمار افزایش پیدا کند؟
رمضانی: عرضم به خدمت شما که ما حدود دوازده میلیون عضو در کتابخانه‌های عمومی بیش از دوازده اینکه عرض میکنم با کد ملی و شماره تماسی است که بر اساس سامانه ثبت احوال راستی آزمایی شده است.
سوال:یعنی من خودم عضو مثلاً چهار تا کتابخانه هستم؟
رمضانی: ما عضویت مان سراسری است بر اساس کد ملی است یعنی ببینید ممکن شما مثلاً عضو کتابخانه مثلاً.
سوال: مسجد محله مان هستم، کتابخانه ملی هم هستم کتابخانه شهرداری هستم مثلا؟
رمضانی: سامانه متصل است سامانه نهاد کتابخانه‌ها به نشانی سامان پی ال دات آی آر باشد بر اساس کد ملی است و یک دانه عضویت است اساساً هم عضویت ما سراسری است اگر شما در تهران عضو کتابخانه شدید در مثلاً بندر عباس هم می‌توانید کتاب امانت بگیرید با همان کارت عضویت تان، اساساً الان در مدل جدید عضویت این فضا تسهیل هم خواهد شد لذا از این تعداد اعضایی که خوب بخشی از اعضا استفاده از خدمات شان امانت صرفاً نیست از جنبه‌های دیگر کتابخانه دارند استفاده می‌کنند ما حدوداً از ابتدای سال تا الان کمتر از سه میلیون نفر کتاب امانت گرفتند یعنی به قول ما تراکنش امانت کتاب ثبت کردند در سیستم که فعالیت امانت کتاب داشتند.
سوال: سه میلیون نفر یا سه میلیون دریافت؟
رمضانی: سه میلیون امانت، این بر اساس نفر و کد ملی که آمده فعالیت داشته آن عددش خیلی بیش از این هاست یعنی امانت ما در روز، امانت ما در ماه و امانت ما در سال خیلی.
تعداد کتاب‌هایی که در کتابخانه عمومی الان وجود دارد بیش از پنجاه و پنج میلیون جلد ما کتاب در کتابخانه داریم که به نسبت جمعیت خوب باز این هم باید افزایش پیدا بکند یعنی به هر نفر ایرانی یک جلد کتاب الان نمی‌رسد البته، چون منطقش امانت است به اشتراک گذاشته می‌شود و نکته جالبی که وجود دارد در همه این ساختار تعداد نفرات کودک و نوجوان سهم اول را دارد یعنی قریب مثلاً شصت درصد از این اعضای ما کودک و نوجوانان هستند باز در آن چهل درصد باقی شصت درصد از چهل درصد باز مادران خانه دار این بچه‌ها است لذا به نظرم کشش به به سمت کتاب و کتاب خوانی وجود دارد ما باید فعالیت هایمان را برای اینکه کتاب خواندن به عادت تبدیل بشود مورد مراجعه باشد درونی بشود بیشتر بکنیم که ان شاءالله با این اقداماتی که تو ذهن هست بشود این گامی رو به جلو.
سوال: برویم سراغ کتابداران عزیزی که در کتابخانه‌های مشغول خدمت رسانی هستند چه تعداد اعضا دارید که کار خدمت رسانی در حوزه کتاب انجام می‌دهند از سال گذشته تا الان چه اقداماتی برای رفاه حال این عزیزان انجام دادید؟
رمضانی: من از این فرصت استفاده میکنم تبریک می‌گویم به همکارانم این روز را که مزین به نام شغلی آنها عنوان شغلی آنها هست خداقوت می‌گویم بهشون.
کتاب دارها، انسان‌های زحمت‌کش و موثر کم سر و صدایی هستند در فضای جامعه ما آدم‌های فرهیخته و فهیمی هستند یعنی برخی از کتابداران ما در اقصی نقاط کشور برخی از مسائل و نکات اجتماعی که بزرگان باید حل بکنند یعنی ما کتابخانه مان محل رفع و رجوع خیلی از نکات منطقه‌ای است و کتابدار ما امین آن منطقه محسوب می‌شود لذا گرامی میدارم کار و یادشان را بند هم اگر اینجا حاضرم به واسطه حضور و زحمات آنهاست ما هفت هزار و پانصد نفر همکاران ما در نهاد کتابخانه‌ها هستند کلاً در سطح کشور حالا هم ستادی هم کتابدار داره که قریب شش هزارتایشان بیش از شش هزار تا فقط کتابداران عزیز ما شاغل در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور هستند.
خوب امروز هم خدمت آقای رئیس جمهور یکی از نکاتی که دغدغه این عزیزان هست بحث معیشت است تعداد هم خیلی تعداد عجیب و غریب و زیادی نیست که از توان دولت حالا... ما درک می‌کنیم مشکلات تنگنا‌های دولت را که ان‌شاءالله بشود نکات معیشتی این عزیزان که برخی‌شان نکات ابتدایی است بر طرف کرد انشالله که باز آقای دکتر پزشکیان قولش را دادند که ان‌شاءالله پیگیری بشود قبلاً هم با معاون محترم اول جناب آقای دکتر عارف مکاتباتی شده و داریم پیگیری می‌کنیم مهم‌ترین نکته و دغدغه این عزیزان ما مباحث معیشتی است البته در طول سال‌های گذشته اتفاقات و اقداماتی در راستای ترمیم حقوق این عزیزان صورت گرفت در طول دولت سیزدهم و افزایش‌های صورت گرفت ولی این قدر به قول این قدیمی‌ها چونه در واقع حقوق و بودجه این عزیزان را در نهاد کوچک گرفتند که آن افزایش‌ها از سیر رشد اعداد حتی بر اساس مصوبات قانونی و صریح دولت مثل رفاهیاتی که اعلام شده توسط دولت پایین‌تر بوده که ما هنوز نتوانستیم به آن سطح از پرداخت که میانگین عرف دولت است یعنی اصلاً به این نقطه نمی‌رسد که بگوییم حالا پایین جدول پرداخت‌های دولت است یا بالای جدول پرداخت‌های دولت است اینها هنوز برای اینکه برسد به آن حداقل پرداخت رفاهیات دولت پرداخت نمی‌شود که انشالله بتوانیم این را هم بر طرف بکنیم و ما آن رفاهیاتی که مربوط به همکارانمان هست را انجام بدهیم ولی من عرض کنم زحمات زیادی می‌کشند در همین ایام هفته کتاب همکاران من در سراسر کشور قریب به هفده هزار برنامه را در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور دارند برگزار می‌کنند که اینها برنامه‌های ثبت شده و مشخص و دقیقی است اعم از جمع خانی، معرفی کتاب، برگزاری محافل ادبی، همین کارگاه‌هایی که عرض کردم برنامه‌های مفصل و متعددی است که دارند انجام می‌دهند.
سوال: امیدوارم کتابخانه‌ها واقعاً همیشه پر رفت و آمد باشد و شلوغ باشد همکاران کتابدار شما حسابی سرگرم باشند برسیم به بحث سرانه مطالعه یکی از موضوعاتی که همیشه هم سر آمارش چالش هست بر سر همین که چه قدر باید ارتقا پیدا کند به تفکیک بفرمایید که خوب خیلی از کتاب‌هایی که آمار را می‌توانند افزایش بدهند خوانش‌های آموزشی هست آیا سرانه مطالعه را شما آماده دارید در چه وضعیتی هستیم کشورمان؟ منهای آموزش به اضافه آموزش؟
رمضانی: سرانه مطالعه به نظرم یک کلید واژه‌ای است که تکرار می‌شود لازم است که روی آن دقیق‌تر بشویم حالا عدد‌هایی را اعلام می‌کند فکر هم میکنم آخرین پیمایشی که صورت گرفته مرکز پژوهش سازمان انجام داده و اگر اشتباه نکنم سی و سه دقیقه تو ذهنم است که اعلام کرده بودند.
سوال: در چه بازه ای؟
رمضانی: در روز، ولی یک نکته‌ای را من عرض میکنم شما اگر منطق را زمانی که بخواهید وقت بگذاریم برای این که یک کتاب را بخوانیم یک کتاب فلسفی، مثلاً شما سرعت پیشرفت تان در مطالعه کتاب و خواندن کتاب پایین‌تر است یا کتاب فکری علمی مثلاً کتاب در حوزه مثلاً ریاضی و در حوزه تخصصی که زمان بر است با یک رمان عامه پسند مثل دیوان شعر به سرعت درش بالاتر است این سرانه، کیفیت، وقت گذاری اینها کجا خودش را نشون میدهد یعنی اساساً در سرانه کیفیت قابل سنجش نیست یک نکته دیگری را عرض بکنم بررسی‌های ما نشان میدهد که تقریباً دو دهه است خیلی از کشور‌ها از مسئله سنجش سرانه مطالعه به این معنی که ما الان درگیرش هستیم فاصله گرفتند و رفتند به سمت همان چیزی که من در ابتدای صحبت عرض کردم که عادت‌های خواندن است و ما یک پیمایشی را انجام دادیم به عنوان با موضوع عادت خواندن ایرانیان با دانشگاه تهران و ایسپا خوب در این پیمایش یکی از سؤال‌ها این بود که یک کتاب اینجا در دسترس شما باشد چند درصد احتمال دارد این را برداریم این یک نُرم بین المللی و جهانی دارد حدود چهل درصد است در ایران این پیمایش نشان میدهد که شصت درصد احتمال دارد که ما این کتاب را برداریم یعنی مردم ایران این کتاب را بردارند و مراجعه کنند خوب این خیلی عدد امیدوارکننده‌ای است یعنی اگر شما فرصت در اختیار قرار گرفتن کتاب برای مردم را فراهم کنید امکان مراجعه به کتاب خیلی افزایش پیدا می‌کند البته یک آسیب و آفتی دارد که خوب انتخاب درش وجود ندارد که شما با هدفی بروید سمت خواندن ولی یک نقطه مثبت وجود دارد که شما علاقه مندی به خواندن لذا ما نظرمان و جمع بندی مان در نهاد کتابخانه‌ها که عرض کردم با پیمایش حالا کار دیگه‌ای انجام دادیم در واقع بررسی دیگری انجام گرفته راجع به نیاز‌ها و نظرات کاربران از اعضای کتابخانه‌های عمومی نسبت به کتابخانه عمومی باز آن هم یک نکاتی را مشخص می‌کند و، چون نهایی نشده من اعلام نمی‌کنم در محل رفت و آمد است خیلی نکات امیدوار کننده است البته ما تا نقطه تمدنی و آن نقطه آرمانی که ایرانیان آدم‌های فرهنگی هستند، کتابخانه در ایران قدمت دارد حتی ساختار کتابخانه‌ای در ایران قدمت دارد مراجعه به کتاب یک اتفاق تاریخی است فاصله داریم ولی به نظرم یک این سرانه خیلی قابل اتکا و دقیق نیست سنجش مناسبی نیست ما برای اینکه بخواهیم، مثلا در سرانه می‌گویند با احتساب کتب درسی، بدون احتساب کتب درسی بعد کنکور مثلاً خواندن از کنکور خارج است اگر واقعاً کنکور کار عبثی است برای چی ما بچه‌هایمان را در سیکلش قرار میدهیم یعنی خواندنش را خواندن و غیر مفیدی می‌دانیم الان این را مطرح می‌کنند و یا می‌گویند با احتساب کتب ادعیه و کتب دینی بدون احتساب ادعیه و کتب دینی ما معتقدیم قرآن کتاب اول، کتاب زندگی کتاب سرنوشت ساز، کتابی ست که ما بر اساس آن داریم سیر زندگی را پیش می‌بریم چرا مطالعه قرآن و ادعیه یعنی ... خدا رحمت کند مرحوم آقای فاطمی نیا را می‌گفتند که آ شیخ عباس قمی عمرش را گذاشته مفاتیح را نوشته شما می‌گویید کتاب دعا را... کتاب، کتاب علمی است منطق دارد در نگارشش می‌خواهم بگویم که این نگاه در نگاه جامعی نیست برای اینکه به جمع بندی.
سوال: البته قاعدتاً همه این آمار‌ها و اعداد و ارقام آقای رمضانی اینها را همه را بگذاریم کنار خوا حضرت عالی به عنوان متولی امور حداقل کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور و مشتقات که دارد خود شما به نظرتان کتاب و کتاب خوانی در کشور ما و در جامعه ما و بین خانواده‌های ما آن نمودی که باید داشته باشد را دارد؟
رمضانی: ببینید اتفاقاً خانواده‌ها اهتمامشان به کتاب خوان بودن به بچه هایشان بیشتر از این است که وقتی بچه وارد سیستم آموز زشی می‌شود شما یکی از پر مصرف‌ترین کتاب‌ها حالا این عدد را می‌گویم عرض کردم کتاب حوزه کودک است این کتاب را چه کسی می‌خرد؟ مردم. چه کسی می‌خواند؟ بچه. بچه وقتی وارد سیکل و سیستم آموزشی ما می‌شود رفته رفته از مطالعه غیر درسی فاصله می‌گیرد من نمی‌خوام سیاه نمایی کنم.
سوال: چی‌کار کردید تداوم داشته باشد؟
رمضانی: راهش مدرسه است ما هیچ چاره‌ای نداریم برای حل مسئله کتاب و کتاب خوانی برای مانوس شدن بچه هایمان با کتاب این است که موضوع کتاب و مطالعه غیر درسی را ببریم توی مدرسه.
زنگ خواندن تبلورش است مهم‌تر از زنگ خواندن تغییر نگاه به کتاب است ما بچه‌ها کتاب برایشان لذت بخش نیست.
با کتاب درسی زندگی باید بکنند خوششان بیاید از خواندنش علاقه‌مند بشوند بعد از اینکه یک داستان تاریخی یک رویداد تاریخی را توی کتاب درسی خواندند بروند مراجعه بکنند به یک کتاب غیر درسی که بخواهند آن رویداد را تکمیل کنند واقعاً سیستم آموزشی به این سمت میرود که بچه‌ها را کتاب خوان کند.
سوال: الان زحمت و وظیفه‌ای که بر دوش اولیای مدرسه است خیلی برجسته می‌شود حالا درسته که آموزش و پرورش تنها ارگانی باشد که با شما تعامل خوبی دارد چه قدر می‌شود این را افزایش داد؟
رمضانی: ما مشتاقیم و درخواست میکنم همین جا قبلا هم مکتوب هم نامه‌ای در دولت قبل، اخیر هم آقای دکتر صالحی خدمت وزیر محترم آموزش و پرورش فرستادند که ما مسئله کتاب خوانی را باید در مدارس به شکلی جدی شکل بدهیم و پیش ببریم زنگ خواندن می‌تواند شروع این مسئله باشد من عرض میکنم از این فرصت استفاده میکنم و درخواست میکنم از عزیزان از آموزش و پرورش که این نگاه به موضوع را متفاوت از قبل و گذشته بکنند و این باب را باز بکنند، البته ما پیش نویس توافق‌نامه هایمان با وزارت آموزش و پرورش برای ایجاد زنگ خواندن پیش رفته ان‌شاءالله منجر به امضای بشود این تفاهم نامه حالا دوستان هم نکاتی را در داخل وزارتخانه می‌گویند که نیاز به یک مصوبات قانونی دارد ولی قابل انجام است اصلاً مصوبات قانونی به کنار اساساً کتاب خواندن کار خوبی هست یا نه، اگر کار خوبی است بیاییم ترویجش کنیم در مدرسه بیاییم بابش را باز کنیم من یک پیشنهادی را دادم به دوستان که ما امکان ایجاد کتابخانه در همه مدارس را نداریم ولی همین الان چهار هزار تو کتابخانه در کشور داریم مدارس را متصل کنیم به این کتابخونه‌ها بچه‌ها بیایند از این کتابخونه‌ها کتاب امانت بگیرند ببرند در مدرسه توزیع کنند و برگرداندند این کار نشدنی نیست. ممکن است این امکان دسترسی برای همه چند هزار مدرسه‌ای که در کشور داریم فراهم نشود ولی برای تعدادی که فراهم می‌شود از آن ظرفیت استفاده می‌شود.
سوال: مساجد هم ظرفیت خیلی خوبی دارند به خاطر هم پراکندگی و تنوع جغرافیایی که به لحاظ آمایش سرزمینی ما وجود دارند و همین که فضای فیزیکی که دارند خیلی وقت‌ها خیلی از مساجد می‌بینیم که خیلی پر کار برد‌تر و فعال‌تر از خیلی از کتابخانه‌ها دارند در حوزه عملیاتی عمل می‌کنند می‌شود روی آنها هم حساب کرد؟ برسیم به بحث همین پراکندگی کتابخانه در کشور ما و سؤال بعدی را با همین ترکیب کنم اینکه شیوه ارسال کتاب به جغرافیای سرزمینی ما چگونه است آیا همه را یکسان و یک مدل کتاب‌ها را ارسال می‌کنید و یا نه باز با توجه به خواست و نیاز یک منطقه کتاب‌ها پیمایش می‌شود و ارسال می‌شود؟
رمضانی: من یک توضیح بدهم که ما اقدامی که انجام دادیم این است که رفتیم به سمت آمایش سرزمینی در توسعه شبکه کتابخانه‌ای که فکر میکنم جزو اولین دستگاه فرهنگی باشیم که این کار را داریم انجام میدهیم یعنی هم جی آی اس مان و هم رفتن مان روی فضای مجازی برای آمایش سرزمینی مان هر دو را پیش بردیم.
سوال: چی هست؟
رمضانی: آمایش سرزمینی که حالا نسخه برخطش هم این اتفاق افتاده اساساً مسئله آمایش را ما در نهاد به جد داریم پیش می‌ببریم این نکته مهمی است شما هم به درست اشاره کردید نیازبه کتابخانه‌ای که در حاشیه روستاست با کتابخانه‌ای که در مرکز مثلاً پایتخت است با کتابخانه‌ای که در بافت کارخانه، فضای صنعتی با کتابخانه که در فضای تجاری یا کشاورزی یا در کنار یک مدرسه است، اساساً تلاش کردیم بخشی از خرید آن خرید غیر متمرکز است که توسط استان‌ها بر اساس حتی تا واحد کتابخانه هم امکان خرید دارند در مواردی که تایید کنند بخش عمدهای از منابع ما از طریق اهدای مردم دارد تامین می‌شود که در واقع به نظرم از همین فرصت هم من استفاده میکنم دعوت میکنم مردم کتاب‌هایی که استفاده نمی‌کنند به کتابخانه هدیه بدهند که در چرخه امانت قرار بگیرد و برخی شان به صورت متمرکز دارد صورت می‌گیرد که عرض کردم ما در خرید متمرکز مان هم رفتیم به سمت نظر خواهی از کتابداران عزیزمان که در خرید کتاب مشارکت کنند و نظرات منطقه‌ای شان را اعمال بکنند برای تعیین منابع، ما معتقدیم اساساً اداره کتابخانه باید بر اساس اقتضائات منطقه‌ای صورت بگیرد.
سوال: شما به یک آمار هشتاد درصدی از کتاب با جنس کاغذ اشاره فرمودید و حدود بیست درصد کتاب‌های الکترونیکی و واقعاً لذت خوانش کتاب در کتاب فیزیکی واقعاً متفاوت است ولی خوب وقتی که سراغ انتشارات می‌رویم، سراغ نویسندگان می‌رویم، مولفان، حتی ناشران می‌بینیم هم یک قدر مشترک و دغدغه واحد دارند و آن هم گرانی کاغذ هست و به ویژه بعد کتاب شما برای این معضل و مشکل چه تعهد پیشنهادی دارید و چه راهکاری را دنبال کردید؟
رمضانی: ضلع دیگر حل مسئله دسترسی به کتاب توسعه فضای مجازی و فضای الکنترونیک است مهم‌ترین مسئله در این توسعه مسائل تقنینی و قانون گذاری است ما به شدت فقیر هستیم در حوزه تقنینی برای توسعه کتابخانه الکترونیک و کتاب الکترونیکی البته در سند خواندن یک بند سند این هست که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نهاد کتابخانه‌ها و سازمان اسناد و کتابخانه ملی موظفند که مطالعات لازم را برای نگارش اسناد تقنینی و مراجعه به مراجع ذی صلاح برای تصویبش انجام بدهند این نکته واجب و لازمی است ما هم قبل از تصویب سند هم از طریق کمیسیون فرهنگی مجلس هم از طریق شورای عالی فضای مجازی هم از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی پیگیری کردیم مسئله را این را به عنوان نکته پایه داشته باشیم نکته بعدی این است که تصور از کتاب الکترونیک ببینید هر آنچه که در فضای مجازی منتشر می‌شود کتاب نیست درسته که من برای یکی از دوستانم داشتم توضیح می‌دادم که مراجعه به فضا‌های مجازی افزایش پیدا کرده ولی مطالعه کتاب در فضای مجازی افزایش پیدا نکرده، آن مراجع دارد خوانش‌های دیگه‌ای صورت می‌گیرد برخی خبر خوانده می‌شود، فیلم دیده می‌شود، اتفاقات دیگه‌ای دارد بگذریم که معنی خواندن متفاوت شده یک بزرگی، اهل هنری می‌گفت من مجسمه را می‌خوانم یعنی خواندن را اگر بخواهیم این قدر وسیع ببینیم خیلی از اتفاقات درش می‌بینیم علی ایحال عرض من این است که ما مهم‌ترین مسئله مان در توسعه فضای مجازی توجه به مسائل تقنینی نیست ما هم ان‌شاءالله سکوی دسترسی مردم به کتابخانه الکترونیک را فاز اولش را پیش بردیم دارد به سرانجام می‌رسد.
سوال: برای گرانی کاغذ نسخه‌ای ندارید؟
رمضانی: بحث گران گرانی کاغذ از عهده ما خارج است، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وزارت صمت باید بیایند.
سوال: پیگیری چیزی شده؟
رمضانی: جلساتی بوده راجع به این موضوع و دغدغه هم همیشه در دولت‌های مختلف بوده، لازمه جدی‌تر پیگیری بشوند.