صاحب‌خبر - محمد محمدی: تولید نشدن آثار هنری با موضوع قهرمانان در سینمای ایران به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالبات جدی در فضای فرهنگی کشور تبدیل شده است تا جایی که حتی رهبر معظم انقلاب نیز به کرات در سخنرانی‌های‌شان در موارد مربوط به فرهنگ و هنر نه تنها به آن اشاره کرده‌اند، بلکه مصادیقی را هم بیان فرموده‌اند. هر چند رویه ساخت و تولید آثار بویژه تولید فیلم‌های سینمایی طی چند سال اخیر با رشد قابل ملاحظه روبه‌رو شده است که می‌توان نمود و خروجی آن را در مهم‌ترین رویداد‌های سینمایی از جمله جشنواره فیلم فجر شاهد بود اما آنچه مشخص است اینکه با توجه به کثرت نام‌آوران ایران‌زمین، همین تعداد آثار که امروز آن را به نوعی رشد می‌نامیم هم در مقایسه با تعداد قهرمانان ایران، بسیار کم است. در این میان سینما به عنوان یکی از پرنفوذترین و پرمخاطب‌ترین رشته‌ها در میان هنرها نیازمند تولیدات بیش از پیش با این موضوع است. در همین زمینه و در ایام سالگرد شهادت یکی از قهرمانان معاصر ایران‌زمین، فیلمی داستانی با عنوان «بی‌پایان» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی ساسان فلاح‌فر امروز ساعت 22 از شبکه یک سیما روی آنتن خواهد رفت؛ فیلمی که روایت 20 ساعت منجر به شهادت شهید حسن طهرانی‌مقدم است با یک قصه موازی از نتایج پروژه ماهواره‌بر «قائم» که 13 سال بعد از شهادت او به سرانجام می‌رسد و باعث سربلندی ایرانی‌ها می‌شود، از همین رو با این کارگردان جوان به گفت‌وگو نشستیم. * آقای فلاح‌فر! درباره فرآیند ایده تا اجرای فیلم داستانی بی‌پایان بگویید و اینکه اساسا چه شد به فکر ساخت فیلمی با این مضمون افتادید؟ من از اوایل دهه 90 در حوزه مقاومت و اقتدار ملی به عنوان تهیه‌کننده و کارگردان مشغول تولید فیلم مستند هستم اما سال 1400 زمانی که در حال تولید مستندی با نام «مردی با آرزوهای بزرگ» با موضوع شهید حسن طهرانی‌مقدم بودم، متوجه شدم پیرامون این شهید بزرگوار همانند بسیاری از دانشمندان شهیدمان چون شهید فخری‌زاده و شهید احمدی روشن متریال بسیار کمی وجود دارد، از همین رو تصمیم گرفتم با توجه به متریال بسیار کم، یک حرف نو و جدیدی از شهید طهرانی‌مقدم مطرح کنم. سال 1402 تصمیم قطعی گرفته شد درباره شهید طهرانی‌مقدم یک فیلم را بسازیم و در همین راستا شروع به جمع‌آوری متریال و اسناد مربوط به ایشان کردیم، در همان زمان نیز جلسات متعددی را با پژوهشگران و نویسندگان مختلف برگزار کردیم تا در نهایت با آقای داوود گنجوی برای نویسندگی این فیلم به جمع‌بندی نهایی رسیدیم. این نکته را هم باید عرض کنم که ابتدا هیچ زمان‌بندی خاصی برای تولید نداشتیم و هدف اصلی‌مان صرفا ساخت یک فیلم پیرامون این شهید بود. در ادامه تولید، کار بسیار دشوار شد و به مشکلات بسیاری برخورد کردیم؛ از یک طرف قصه‌های کوچکی داشتیم که باید در یک بازه روایی چون 20 ساعت پایانی زندگی این شهید محدود می‌شد و از طرف دیگر یک قصه موازی نیز با موضوع پروژه فضایی شهید طهرانی‌مقدم وجود داشت که مرتبط به آخرین پروژه ایشان بود که باید در کار لحاظ می‌شد. در نهایت تابستان سال گذشته فیلمنامه تکمیل شد و ما وارد پیش‌تولید و انتخاب عوامل شدیم. این بخش هم سختی‌های خاص خودش را داشت؛ سختی‌هایی چون کمبود بودجه که کارمان را بسیار مشکل کرده بود. ما عملا 11 روز بیشتر فرصت فیلمبرداری نداشتیم که این نیز یکی از معضلات ما بود اما من در مواجهه با این زمان اندک، خودم را محک زدم و تجربه تدوینگری و مستند‌سازی‌ام به کمکم آمد و توانستم کار را به اتمام برسانم. * در ساخت و تولید آثار هنری پیرامون شخصیت‌ها در کشور ما در تمام حوزه‌های نمایشی از جمله مستند و سینمایی و حتی تئاتر مشکلاتی سر راه قرار می‌گیرد و همین معضلات باعث بی‌کیفیت شدن خروجی می‌شود؛ شما برای جلوگیری از افت کیفیت بویژه با توجه به حساسیت سوژه‌تان چه تدابیری اندیشیدید؟ در رابطه با کیفیت باید عرض کنم تمام توان‌مان را برای این فیلم گذاشتیم، آن هم در شرایطی که هم بودجه و هم زمان‌مان بسیار اندک بود اما تلاش کردیم از کیفیت کار کم نشود و به همین علت نیز برای مرحله پس‌تولیدمان بسیار وقت گذاشتیم. این نکته را نیز باید عرض کنم که برخی عوامل‌مان به صورت کاملا رایگان و دلی آمدند پای کار و این را من با جزئیات می‌دانم، چون علاوه بر کارگردانی، تهیه‌کننده کار هم بودم و این یک نمونه از همدلی اعضای گروه برای ساخت چنین فیلمی است اما جدا از این اتفاقات مثبت و خوب، یک جمعی از دوستان در این کار بودیم که سال‌ها با هم در تولید مستند‌های زیادی همکاری کرده بودیم و همین عامل مهمی در بهبود و کیفیت بالای کار شد. به هر حال برنامه منظم کاری و آشنایی کامل اعضای گروه از یکدیگر جزو عواملی بود که باعث اثرگذاری مثبت برای کیفیت بهتر کار شده بود. * با توجه به ظرفیت بسیار زیاد سوژه، چگونه فیلم‌تان در قالب فیلم ‌کوتاه قرار گرفت و چرا به فکر تولید یک اثر بلند سینمایی نیفتادید؟ اولا این فیلم کوتاه نیست، هر چند ما یک ورژن فیلم‌ کوتاه از آن خروجی گرفتیم اما این یک تله‌فیلم است و اینکه من در فکر تولید فیلم سینمایی بوده و هستم اما هر فیلمی یک قابلیت و ظرفیت دارد. به هر حال من نمی‌توانستم به قول معروف آب ببندم به کار؛ موضوعی که الان بسیاری از فیلم‌های سینمایی به آن دچار شده‌اند و باعث شده بسیاری از مخاطبان حس خوبی نسبت به این فیلم‌ها نداشته باشند. ظرفیت فیلم همین‌قدر بود اما نباید کمبود بودجه را هم نادیده گرفت و اینکه در صورت وجود منابع می‌توانستیم آن را به یک اثر سینمایی تبدیل کنیم. * چند سال است در حوزه ساخت فیلم‌ کوتاه و حتی مستند شاهد تولیدات به سبک و شیوه اروپایی هستیم، حتی در جشنواره فیلم ‌کوتاه نیز شاهد ساخت فیلم‌های ایرانی اما با مضامین اروپایی هستیم، نظرتان درباره وضعیت فیلم ‌کوتاه و مستند در کشور چیست؟ این از کمبود مطالعه و دانش درباره فرهنگ ایرانی و حتی جدایی از فرهنگ اسلامی می‌آید و وقتی این 2 فرهنگ در آمیخته شود، غنایی را به وجود می‌آورد که می‌توانیم پیرامون آن سخن‌های بسیاری بگوییم! اما وقتی‌شناختی نداشته باشیم و مقهور فرهنگ غرب باشیم و دوست داشته باشیم فقط به عنوان هنرمند شناخته شویم، نه اینکه حرف‌های درستی بزنیم، باعث می‌شود در فیلم‌های کوتاه، داستانی، سینمایی و مستند به سمتی برویم که فقط دنبال تشویق و تعریف باشیم، در حالی که ما آنقدر حرف‌های فراوان و بسیاری برای گفتن و شناساندن قهرمان‌های‌مان داریم که می‌توانیم این هنر را در اختیار خودمان بگیرم که هم سرگرم‌مان کند و هم حرف‌های صحیحی را از فرهنگ‌مان و شخصیت‌های‌مان مطرح کنیم تا جایی که در دنیا هم دیده شود اما مقهور دیگران شدن و اینکه به دنبال خوشامد دیگران هستیم باعث شده است شاهد انبوهی از آثاری باشیم که با فرهنگ ما هیچ ارتباطی ندارد و این اتفاق صرفا برای ورود به جشنوار‌ه‌های خارجی و کف و سوت‌ زدن رخ می‌دهد؛ آن هم توسط افرادی که بعد از چند وقت محو می‌شوند و از بین می‌روند؛ افرادی که بعد‌ها نیز حتی توانایی ساخت فیلم را هم نخواهند داشت اما قطعا و دلیل اصلی آن این است که آنها روی زمین محکم نمی‌ایستند و همین شل بودن زیر پای‌شان و عدم توجه به اصالت باعث شده تداوم نداشته باشند و سال‌های بعد از بین بروند. * در نخستین خبرها پیرامون فیلم بی‌پایان گفته بودید اقتباسی از یک پروژه شهید طهرانی‌مقدم است؛ کمی درباره این پروژه بگویید و اینکه میزان اقتباس در این فیلم چقدر بوده است؟ همان طور که عرض کردم ما خیلی برای‌مان مهم بود یک تصویری از شهید طهرانی‌مقدم را به مردم نشان دهیم و به همین دلیل مهم بود تا رفتار، کلام و حتی شکل ظاهری بازیگر شباهت بسیاری به شهید داشته باشد تا ارتباط مخاطب با حسن طهرانی‌مقدم برقرار شود. از طرفی یک پروژه بسیار مهم را این شهید که در این سال‌ها به نتیجه رسید و آن هم پروژه ماهواره‌بر قائم بود؛ پروژه‌ای که موجب شهادت ایشان در سال 90 شد و این را دستمایه کار قرار دادیم و آن قصه موازی که گفتم همین موضوع بود. یعنی قصه ما 10 سال بعد از شهادت ایشان است و از ترکیب آنچه امروز رخ داده و آنچه روز 21 آبان 90 رخ داد، به فیلم می‌رسیم. البته ترجیحم این است که کار را لو ندهم تا مخاطبان فیلم را ببینند اما موضوع اصلی فیلم ترکیب این دو قصه است. * با توجه به تجربه شما پیرامون حضور آثار در جشنواره‌های مختلف چقدر فکر می‌کنید این رویداد‌ها می‌تواند در معرفی آثار موفق باشد؟ قطعا جشنواره‌ها می‌توانند در دیده شدن اثر بسیار موثر باشند. خود من در جشنوار‌های مستندی که حضور داشتم، دیدن باقی آثار موجب می‌شد رشد بیشتری در تولیدات بعدی خودم داشته باشم. هم با افراد مختلفی آشنا می‌شدم و هم اینکه با تماشای فیلم به نقاط قوت و ضعف اثر پی می‌بردم. * لطفا از برنامه‌های بعدی‌تان بگویید و اینکه آیا قصد ساخت فیلم بلند سینمایی دارید؟ خب! من قطعا تمایل دارم وارد تولید فیلم سینمایی شوم اما باید ببینم قصه‌ای که ذهنم را درگیر کند و فضایی که مهیا باشد برای تولید اثر، چه زمانی سراغم خواهد آمد. به هر حال من مادامی که قصه و داستانی ذهنم را درگیر نکند، نمی‌توانم کاری را تولید کنم. حتی در آثار سفارشی هم اگر ذهنم را درگیر کند، قطعا آنقدر پیگیری می‌کنم تا تولید کنم اما همان طور که عرض کردم، باید قصه و داستانی باشد تا ذهنم را درگیر کند. امیدوارم فیلم «بی‌پایان» نیز باعث درگیر شدن ذهن مخاطبان شود.∎​