به گزارش خبرگزاری فارس از قم، ششمین پیشوای مسلمین جهان امام صادق (ع) چنین روزی در سال 148 هجری قمری به دست منصور دوانیقی از حکام ظالم بنی‌عباس مسموم و به شهادت رسید. این امام همام که موسس مذهب تشیع محسوب می‌شود در دوران زندگانی خود با فراز و نشیب‌های زیادی و شرایط خاص سیاسی و اجتماعی روبه‌رو بوده است، که در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام عباس ابراهیمی معاون فرهنگی مسجد مقدس جمکران به بررسی این ابعاد می‌پردازیم.

فارس: دوران زندگانی امام صادق (ع) دارای چه جنبه‌های خاصی نسبت به دیگر امامان است؟

دوران زندگی امام صادق (ع) را از جنبه‌های متعدد و مختلفی می‌توان مورد بررسی و دقت نظر قرار داد. یکی از جنبه‌های قابل توجه دوران زندگی ایشان، اهتمام امام صادق (ع) به معرفت‌افزایی با استفاده از ظرفیت تولید علم بود. یعنی ایشان تمام تلاش خود را برای علم و معرفت‌افزایی در جامعه آن روز کردند.

از ابتدای خلقت همیشه ندانستن و جهل موجب ایجاد مشکلاتی در فضای اجتماعی بشر بوده است و توجه به این بعد از زندگی امام صادق (ع) راه‌ها و افق‌های جدیدی در مقابله با مشکلات برای انسان‌ها باز می‌کند.

امام صادق (ع) در دورانی زندگی می‌کردند که دارای التهاب‌های سیاسی زیادی بود، امام با بهره‌برداری از این فرصت تمام توان خود را برای معرفت‌افزایی و افزایش دانش مردم به کار برد. در واقع یک نهضت علمی به‌وجود آورد البته این نهضت از ابتدای خلقت شروع شده بود اما در دوران زندگی امام صادق(ع) این نهضت فراگیر شد. انسان‌ها باید با تولید علمی که این امام همام به آن اهتمام داشتند استفاده کرده و بهره‌مند شوند.

از نکات مهم معرفت‌افزایی امام صادق (ع) در بین مردم این بوده است که معرفت‌افزایی در دوران‌های مختلف به صورت تخصصی دنبال می‌شده است اما معرفت‌افزایی علمی امام صادق (ع) دارای جنبه‌های مختلف و تنوع زیادی است. یعنی معرفت‌افزایی تنها در علوم انسانی نبوده و تمام علوم را در بر می‌گیرد.

فارس: چه بهره‌برداری می‌توان از روند نهضت علمی امام صادق(ع) کرد؟

شباهت‌های زیادی بین دوران ما و دوران زندگانی امام صادق (ع) وجود دارد. البته در دوران امام به اندازه امروز ارتباطات فراگیر نبود اما نوع مواجهاتی که فرقه‌ها و گروه‌های انحرافی در آن دوران داشتند امروز نیز چنین مواجهاتی و حتی گسترده‌تر از آن دوران در دنیای امروز وجود دارد. برای اثرگذاری و مقابله با این مواجهات باید رویکرد امام صادق (ع) با این گروه‌ها و نهضت علمی ایشان احیا شود. اگر توانستیم این معرفت و علم را در جهان گسترش دهیم در واقع تشیع را گسترش داده‌ایم و بعد از این موضوع شاهد خواهیم بود که جان‌های تشنه و ناب به معارف اهل بیت (ع) و تشیع روی آورده‌اند.

امام صادق (ع) تلاش زیادی برای معرفت‌افزایی آن هم در شرایط تاریخی خاص کردند که می‌توان این دوران را در دنیای امروز بازیابی کرد. در واقع می‌توان با الگوگیری از امام صادق (ع) مشکلات امروز را حل کرد.

فارس: از ویژگی‌های دوران زندگانی امام صادق (ع) وجود مذاهب مختلف بود، از این بُعد دوران زندگی ایشان را توضیح دهید؟

یکی از ویژگی‌های خاص دوران امام صادق (ع) فعالیت افکار و اعتقادات مختلف بود. این دوران به گونه‌ای بود که اگر امام صادق(ع) ورود نکرده و معرفت‌افزایی نمی‌کردند از اسلام و ارزش‌های آن اثری نمی‌ماند. نه تنها از اسلام بلکه سایر گروه‌ها و مذاهب اسلامی نیز حیاتشان را مدیون خدمات علمی امام صادق (ع) هستند. با بررسی دوران زندگی ایشان متوجه می‌شویم که تمام گروه‌های چهارگانه اهل سنت با واسطه یا بی‌واسطه از شاگردان امام صادق (ع) بوده‌اند.

فارس:‌ از اقدامات مهم دیگر امام صادق (ع) که در دوران زندگی ایشان تاثیر زیادی بر زندگی مردم داشت، چه بوده است؟

 یکی از اقدامات مهم امام صادق (ع) در طول زندگی خویش پایه‌گذاری فقه و ایجاد سبک زندگی بر اساس آن بود. در واقع فقه حلقه گمشده سبک زندگی بود که امام صادق (ع) آن را بنا نهاد و امروز ما زیرسایه فقه زندگی می‌کنیم. البته فقه از زمان پیامبراکرم (ص) عنوان شده بود اما این امام صادق (ع) بود که فقه را تدوین کرده و در بطن زندگی مردم وارد کرد.

فارس: آیا می‌توان گفت انقلاب اسلامی ایران نیز به نوعی در راستای معرفت‌افزایی مردم جهان بوده است؟

همین موضوع در انقلاب اسلامی ایران هم رخ داد. وقتی معرفت و علم توسط امام خمینی (ره) در جهان ترویج شد دیدیم که معارف ناب تشیع نیز گسترش یافت. در دنیای امروز که استثمار و ظلم به مظلوم شیوه کشورهای ابرقدرت است می‌بینیم که نظام جمهوری اسلامی ایران تا جایی که توانسته است معارف ناب را انتقال داده و به نوعی مامنی برای مظلومین جهان است.

معارف و علوم نهضت علمی امام صادق (ع) به نحوی است که تمام افراد آنها را قبول کرده و در برابر عظمت این علوم سر فرود می‌آورند.

انتهای پیام/78009/ک40/ض1002