عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اربعین حسینی را «شعائرالله» دانست و گفت: در مسیر پیاده روی اربعین، متولیان می بایست همانگونه که موکب هایی برای غذای جسمی آماده کردند موکب هایی هم برای غذای روحی آماده کنند، نیاز به کتاب های قطور نیست بلکه لازم است کتاب هایی در اندازه های کوچک اما جذاب و حاوی کلیدواژه ها و مفاهیم حمد و امامت و ولایت با رویکرد عرفانی تدوین شود.

وی تصریح کرد: حرکت ابی عبدالله (ع) از آغاز تا انجام و ادامه آن حرکت توسط خواهرش تا اربعین برای مبارزه با ظلم و ستم بود؛ ظالم «بالفعل» حضور داشت یعنی یزید ظالم بالقوه نبود. ظلم های سیاسی و حکمرانی در سال ۶۱ هجری بالفعل بودند و لذا حرکت از کربلا به شام و از شام به کربلا و از کربلا به مدینه، سخنرانی ها و خطابه های حضرت زینب و امام سجاد و سایر یاران امام حسین اعتراض به ظلم و ستم بود و میاحث اخلاقی فراوان زیادی را در اینجا می توان رصد کرد مانند وفاداری حضرت زینب به آرمان های امام حسین (ع)، پاسداشت و حفظ امانت واقعه کربلا بویژه توسط امام سجاد (ع). این سخن از علامه امینی معروف است که « ما در غدیر کوتاه آمدیم و غدیر را از ریشه انکار کردند ولی در اربعین و عاشورا و محرم امام حسین (ع) حواسمان جمع است».

وی با بیان اینکه پیاده روی اربعین در راستای احیای اباعبدالله است، گفت: در این همایش شاید سیاستمداران و حکمرانان هدف و منظوری داشته باشند اما کسی که در این پیاده روی گام می نهد واقعا یک سفر عاشقانه را آغاز می کند.

خطبه های زینب (س) و امام سجاد (ع) سراسر خداشناسی و معارف است

وی یتیم داری حضرت زینب (س) را یادآور شد و افزود: در اینجا بحث دغل بازی، ریاکاری و کبر وجود ندارد، کار، کار خدایی است و امانتداری و وفاداری حضرت زینب (س) نسبت به امام حسین (ع) نیز کار خدایی بود. در سراسر خطابه های حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) احیای نهضت ابی عبدالله و احیای اهداف عاشورا دیده می شود. در اوایل این خطبه ها خداشناسی و معارف به چشم می خورد. امام سجاد (ع) به هربهانه ای تبیینی از حضرت حق و معارف الهی می کند بویژه صحیفه سجادیه امام زین العابدین (ع) سرشار از این تبیین ها، تعلیل ها و تحلیل های معارفی است.

وی اربعین را کلیدواژه ای دانست که در گزاره های دینی بسیار بکار رفته است و ادامه داد: در نصوص دینی موارد زیادی از «چهلم یا چلّه» آمده است؛ از جمله، همسایه تا ۴۰ خانه نسبت به یکدیگر حق دارند؛ هرکس تا ۴۰ شبانه روز اخلاص داشته باشد، حکمت بر قلبش جاری می شود، هرکس ۴۰ شبانه روز امساک کند و حرف بیهوده نزند…. .

وی با اشاره به سخن حضرت زینب (س) که فرمود: «ما رایت الا جمیلا» گفت: این سخن تنها با رویکرد انسانی قابل تبیین و تفسیر است. حضرت همه این مصیبت ها را برای خدا تحمل می کند و بردباری می ورزد و چون کار برای خداست، همه چیز در نظرش زیبا جلوه می کند.

پیاده روی اربعین رخداد نوپدید نیست اما در طول تاریخ فراز و فرود داشته است

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، رخداد اربعین را نوپدید ندانست و با بیان اینکه پیاده روی اربعین جزو مسائل مستحدثه نیست، گفت: قبل از انقلاب اسلامی، علمایی در عراق به پیاده روی اربعین می رفتند و اولین پیاده روی اربعین را حضرت زینب (س) و جابر بن عبدالله انصاری به همراه عطیه انجام دادند بنابراین این مراسم در طول تاریخ بوده است لکن در مقاطعی فراز و فرود داشته است و مثلا صدام حسین مانع شده است. به عبارت دیگر، پیاده روی اربعین تبارشناسی طولانی دارد و از پیشینه بیشتری برخوردار است چنانکه امام صادق (ع) به زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین می آید. «زیارت اربعین» برای امروز و دیروز نبوده است بلکه از ائمه (ع) به ما رسیده است.

وی پیاده روی اربعین را در رویکرد عرفانی قابل تفسیر دانست و افزود: وقتی پای سخنان موکبداران عراقی می نشینید متوجه می شوید که فلسفه تاسیس این موکب ها، اندیشه های امام حسین (ع) است نه سیاست بازی و دکه بازی و کسب شهرت.

    «اربعین» از شعائر الله است

وی «اربعین» در منطق قرآنی را شعائرالله دانست و گفت: وقتی شعائرالله جاری و ساری می شود به شعائر رحمانی که روی بیاوریم، به طور حتم، شعائر شیطانی رخت برمی بندد. «مزور» امام حسین (ع)، ابوالفضل العباس (ع) و یاران امام (ع) هستند، «زائر» مسلمان دلداده اهل بیت (ع) و بلکه پیروان دیگر ادیان است که معترض به ظلم و یاریگر مظلوم هستند. در مسیر «اربعین»، اذکار و قول ها و مذاکرات پیرامون کربلاست.

وی عنوان کرد: «اربعین» بیش از این می تواند مورد بهره برداری قرار گیرد. به نظرم، مسیر اربعین امام حسین یک رسانه بی هزینه است که معارف الهی و اعتراض به ظلم و ظالم را منتقل می کند.

آقای دلیر درباره دستاوردهای اربعین گفت: فردی که در پیاده روی اربعین شرکت می کند «لذت عرفانی» می برد که دوست دارد سال های آینده این حرکت را تکرار کند و قطعا اثرات بسیار مثبتی دارد. بسیاری در این مسیر، ترک رذائل اخلاقی کردند، بسیاری ترک صله رحم کرده بودند و در این مسیر متحول شده و صله رحم را از سر گرفتند.

کتابچه هایی با رویکرد عرفانی برای زائران تهیه گردد

وی اربعین را مسیر خودسازی فردی، جمعی و خانوادگی دانست که آثار آن ماندگار است و حتی شب اول قبر نیز به کمک انسان می آید.

وی عنوان کرد: در مسیر پیاده روی اربعین، متولیان می بایست همانگونه که موکب هایی برای غذای جسمی آماده کردند موکب هایی هم برای غذای روحی آماده کنند، نیاز به کتاب های قطور نیست بلکه لازم است کتاب هایی در اندازه های کوچک اما جذاب و حاوی کلیدواژه ها و مفاهیم حمد و امامت و ولایت با رویکرد عرفانی تدوین شود و نیز ایستگاه هایی با جذابیت خاص برای مباحث معنویت فراهم نمود.

وی تصریح کرد: بنظرم باید بابی را برای مشاهده تصاویر گویا از کربلا باز کرد همانند هنری که استاد فرشچیان درباره عاشورا به کار برد. از این دست تصاویر گویا درباره حضرت علی اصغر (ع)، حضرت عباس (ع)، احوال عقیله بنی هاشم (س) باید تهیه کرد و در مسیر قرار داد. حتی می توان دلنوشته هایی از پیاده روی اربعین سال های گذشته جمع آوری کرد و در مسیر قرار داد.

نشست های علمی در مسیر پیاده روی اربعین تعبیه شود

وی تصریح کرد: بسیاری افراد دغدغه علمی دارند و مشتاقند کربلا را با رویکرد علمی بشنوند اما متاسفانه گاهی برای نماز جماعت یک پیشنماز پیدا نمی شود چه برسد به این مباحث علمی. بنظرم در پیاده روی اربعین حسینی خیلی از کارهاست که برزمین مانده و حالا حالاها باید کار شود تا به وضعیت مطلوب برسد و وضعیت موجود، وضعیت مطلوبی نیست، برای گذر از وضعیت موجود باید یکسری برنامه ها و نشست هایی در مسیر تعبیه شود تا کربلا به درستی تبیین گردد.

مداح محوری جایگزین عالم محوری در پیاده روی اربعین نشود

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: اشتباهی که امروز دامنگیر جامعه ایرانی شده و به جای عالم محوری، مداح محوری رایج شده است نباید در پیاده روی اربعین تکرار شود. شاید مداح بتواند احساسات را پاسخ دهد اما مباحث خردورزی و عقلانی را نمی تواند پاسخگو باشد.
​