انسان‌ها در نابودی حیات وحش عملکرد بی‌مانندی دارند. از دودوها تا وزغ طلایی تا ببر تاسمانی، بسیاری از گونه‌ها تسلیم امیال مخرب انسان شدند؛ اما انسان‌ها دقیقا عامل انقراض چه گونه‌هایی بوده‌اند؟
دانشمندان پاسخ دقیقی برای پرسش فوق ندارند و به‌سختی می‌توان آمار دقیقی را دراین‌باره ارائه داد. با این‌حال می‌توان به جرأت گفت که انسان تاکنون عامل انقراض صدها هزار گونه بوده است. بگذارید کار را با انقراض‌های تأیید‌شده آغاز کنیم. بر اساس فهرست سرخ اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، در مجموع ۷۷۷ گونه از شروع عصر مدرن در سال ۱۵۰۰ میلادی ناپدید شدند.
برخی از انقراض‌ها عامل طبیعی داشتند، اما انسان‌ها نیز به دلیل تأثیرگذاری بر طبیعت به‌ویژه طی ۵۰۰ سال اخیر، نقش چشمگیری در انقراض گونه‌ها داشته‌اند. دخالت انسان در طبیعت از هزاران سال پیش از سال ۱۵۰۰ میلادی آغاز شد، اما در آن زمان دانشمندی حضور نداشت تا به بررسی انقراض‌ها بپردازد و عدم قطعیت زیادی هم دربارهی نرخ انقراض کنونی وجود دارد؛ بنابراین صرفا بر ۵۰۰ سال گذشته تمرکز می‌کنیم.
گرگ تاسمانی یکی از ۷۷۷ گونه‌ای است که در فهرست انقراض IUCN از سال ۱۵۰۰ میلادی قرار گرفته است.
IUCN به ارزیابی ریسک انقراض تقریبا ۵ درصد از گونههای شناخته‌شده پرداخته است، بنابراین انقراض‌های بیشتری وجود دارند که ثبت نشده‌اند. بر اساس پژوهش سال ۲۰۲۲ که در مجله‌ی Biological Reviews منتشر شد، نزدیک به ۱۵۰ هزار تا ۲۶۰ هزار عدد از گونههای شناخته‌شده از سال ۱۵۰۰ میلادی از بین رفته‌اند.
آمار انقراض به قدری بالا بودند که رابرت کووی سرپرست پژوهش و استاد پژوهشی دانشگاه هاوایی را شگفت‌زده کردند. او می‌گوید: «در ابتدا فکر می‌کردم محاسبات اشتباه باشند.»
نزدیک به ۱۵۰ هزار تا ۲۶۰ هزار عدد از گونههای شناخته‌شده از سال ۱۵۰۰ میلادی منقرض شده‌اند
کووی نه‌تنها اشتباه نکرده بود، بلکه تخمین‌های او هشدارهای معناداری را به دنبال داشتند. گروه او برای محاسبه‌ی آمار از ۲۰۰ حلزون خشکی استفاده کردند و با استفاده از بررسی‌های علمی گذشته و مشورت با بقیه، نشان دادند که چه تعداد از حلزون‌ها منقرض شده‌اند. سپس با توجه به نرخ انقراض مشابه در ۵۰۰ سال گذشته به محاسبه تعداد گونههای منقرض‌شده پرداختند.
نرخ انقراض محاسبه‌شده بین ۱۵۰ تا ۲۶۰ انقراض به ازای هر یک میلیون گونه/ سال (E/MSY) یا به بیان دیگر ۱۵۰ تا ۲۶۰ انقراض در سال برای هر یک میلیون گونه‌ی روی زمین بود. کووی همچنین به بررسی تخمین‌های انقراض برای دیگر گروه‌های حیات وحش از جمله دوزیست‌ها و پرندگان پرداخت. تخمین‌ها بین ۱۰ و ۲۴۳ E/MSY متغیر بودند. او می‌گوید:
گرایش به دسته‌بندی حول ۱۰۰ E/MSY وجود دارد. فکر می‌کنم این رقم معقول‌تر است چرا که نه بیش از اندازه محافظه‌کارانه و نه بیش از حد اغراق‌شده است.
ترکیبی از معیارهای انسانی مثل شکار بی‌رویه و گونههای تهاجمی معرفی‌شده توسط انسان مانند موش‌هایی که تخم دودوها را می‌خوردند، به انقراض این گونه‌ها انجامیدند.
ترکیبی از معیارهای انسانی مثل شکار بی‌رویه و گونههای تهاجمی معرفی‌شده توسط انسان مانند موش‌هایی که تخم دودوها را می‌خوردند، به انقراض این گونه‌ها انجامیدند.
ریاضی اسرارآمیز
با پیاده‌سازی 100 E/MSY بر روش کووی در سال ۲۰۲۲، متوجه می‌شویم که ۱۰۰ هزار گونه از دو میلیون گونه‌ی شناخته‌شده طی ۵۰۰ سال گذشته منقرض شده‌اند. با این‌حال، آمار حیوانات شناخته‌نشده در این دسته‌بندی قرار ندارد.
بر اساس پژوهشی که سال ۲۰۱۱ در مجله‌ی PLOS Biology منتشر شد، تقریبا ۷٫۷ میلیون گونه‌ی جانوری وجود دارند. اگر با توجه به این رقم، ۱۰۰ E/MSY را طی ۵۰۰ سال گذشته اعمال کنیم و آمار ۳۸۵۹ گونه‌ی جانوری را که به‌صورت طبیعی در این بازه منقرض شده‌اند با نرخ انقراض پس‌زمینه‌ی ۱ E/MSY کم کنیم، تخمین نهایی تعداد انقراض‌های جانوری بر اثر فعالیت‌های انسان به ۳۸۱٬۱۵۰ گونه می‌رسد. این تخمین می‌تواند گمراه‌کننده باشد.
جان آلروی، استادیار دانشکده‌ی علوم زیستی دانشگاه مک‌کایر استرالیا در حال ارزیابی گوناگونی و انقراض است. او معتقد است محاسبه‌ی سرعت انقراض کنونی غیرممکن است و می‌گوید:
باید بیش از اندازه نسبت به دقت داده‌ها بر اساس داده‌های موجود محتاط باشیم. من احساس می‌کنم که تسلط خوبی دربارهی نرخ انقراض فعلی نداریم.
برای درک نرخ انقراض کلی، پژوهشگرها باید در درجه‌ی اول بدانند چه تعداد گونه وجود دارد. نه‌تنها بخش زیادی از حیات وحش سراسر جهان برای علم ناشناخته است، بلکه اغلب اوقات این آمار در مناطقی مثل مناطق حاره‌ای جمع شده‌اند که کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از سویی تعداد گونههای حشرات نسبت به تمام گونههای جانوری بیشتر است با این حال در مقایسه با گروه‌های جانوری بزرگ‌تر مثل پستانداران و پرندگان، کمتر دربارهی آن‌ها می‌دانیم.
-
انقراض تاریک چگونه بی‌سروصدا حیات روی زمین را محو می‌کند؟6 خرداد 03 مطالعه '6
-
نیمی از گونههای مهاجر دراثر فعالیت‌های انسان در معرض خطر انقراض هستند2 اسفند 02 مطالعه '4
گرچه کار دشواری است، الروی تخمین نرخ انقراض با استفاده از داده‌های موزه را برای گروه‌های مشخصی از جانوران پیشنهاد می‌دهد که نماینده‌ی گروه‌های بزرگ‌تر هستند. با این کار همچنین می‌توان تعداد گونههای منقرض‌شده را به مرور زمان بررسی کرد.
صرف‌نظر از نرخ انقراض، واضح است که انسان‌ها نرخ انقراض را بدتر کرده‌اند و آمار انقراض بسیار بیشتر از ۷۷۷ گونه‌ی ثبت‌شده در فهرست سرخ IUCN است. طیف گسترده‌ی تخمین‌های E/MSY در پژوهش‌ها ارائه شده‌اند و تمام آن‌ها دارای یک ویژگی مشترک هستند: این آمار بسیار بیشتر از نرخ پس‌زمینه‌ی طبیعی است. همین مدرک کافی است که بگوییم انسان‌ها به گوناگونی زیستی روی زمین آسیب می‌زنند. کووی می‌گوید:
صرف‌نظر از اینکه نرخ انقراض ۱۰۰، ۲۰ یا ۲۰۰ E/MSY باشد، این آمار بسیار زیاد و بسیار بد است.