همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: انسان از زمانی که خود را شناخته، در پی دست یافتن به تناسب اندام و زیبایی بوده است. یکی از راه‌های کاهش وزن که چند سالی است در دنیا رایج شده، استفاده از داروهایی است که در اصل برای درمان دیابت نوع ۲ تولید می‌شوند، اما برای کاهش وزن و درمان چاقی هم تجویز می‌شوند. این داروها که به طور اختصار "GLP۱" نامیده می‌شوند و عمدتا تزریقی هستند، سطح قند خون را تنظیم می‌کنند و در کاهش اشتها نیز تاثیر زیادی دارند و کمک می‌کنند تا برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. اما خیلی از افراد از عوارضی که ممکن است این داروها در کوتاه‌مدت و نیز بلندمدت ایجاد کنند، هراس دارند. علاوه بر این گفته می‌شود به محض قطع مصرف آنها، وزن فرد به حالت اولیه برمی‌گردد.

مصرف خودسرانه GLP۱ ممنوع!

دکتر علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد و متابولیسم و رئیس بخش غدد بیمارستان امام‌خمینی‌ در گفتگو با همشهری‌آنلاین درباره داروهای GLP۱ و این که چگونه به لاغری فرد کمک می‌کنند، می‌گوید: این داروها از جمله اوزمپیک (Ozempic) در ابتدا برای درمان دیابت نوع ۲ تولید و تجویز می‌شدند اما وقتی متوجه شدند که در کاهش وزن و لاغری هم تاثیرگذار است، در این زمینه هم مورد استفاده قرار گرفت. البته این داروها حتما باید با نظر پزشک تجویز شوند و افراد خودسرانه نمی‌توانند اقدام به تهیه و تزریق آنها کنند. چون دوز مصرفی این داروها برای هر فردِ مبتلا به چاقی متفاوت است.

این فوق تخصص غدد درباره اثربخشی این داروها می‌گوید: اثربخشی اکثر داروهایی که برای درمان چاقی استفاده می‌شوند، تا زمانی که مصرف می‌شوند، باقی می‌ماند. طبق مطالعاتی که در دنیا انجام شده، ۶ ماه بعد از قطع مصرف این داروها تقریبا ۶۰ درصد وزن قبلیِ فرد برمی‌گردد و این طور نیست که ۱۰۰ درصد وزن قبلی برگردد.

استقامتی می‌گوید: البته از این داروها نمی‌توان انتظار پاسخ‌دهی کوتاه‌مدت داشت. چون اگر به چاقی به عنوان یک بیماری مزمن نگاه کنیم، این بیماری هم مثل سایر بیماری‌هاست. همان طور که فرد مبتلا به فشار خون بالا یا دیابت نمی‌تواند بعد از کنترل فشار خون و قند خون، داروهایش را قطع کند، داروهای درمان چاقی هم قرار نیست قطع شود و درمان باید طولانی‌مدت ادامه پیدا کند. درضمن درمان چاقی تنها با دارو امکان‌پذیر نیست. این داروها در کنار تغذیه مناسب، رژیم غذایی سالم و ورزش جواب می‌دهد.

داروهای درمان چاقی عوارض ایجاد نمی‌کنند؟

رئیس بخش غدد بیمارستان امام‌خمینی‌ در پاسخ به این سؤال که آیا داروهای درمان چاقی عوارض ایجاد می‌کنند، توضیح می‌دهد: مگر می‌شود دارویی عوارض نداشته باشد؟ اما عوارض داروها شناخته‌شده است. این داروها هم احساس پری و سیری می‌دهند ولی ممکن است در برخی افراد مشکلات گوارشی مثل اسهال، تهوع و استفراغ ایجاد کند. ما معمولا برای این که عوارض ایجاد نشود، از دوز خیلی کم شروع می‌کنیم و به تدریج دوز دارو را بالا می‌بریم تا تحمل فرد نسبت به دارو افزایش پیدا کند و دارو را قطع نکند. البته اگر کسی نتواند این عوارض را تحمل کند، دارو را قطع می‌کنیم یا دوزش را کم می‌کنیم و بعد آرام‌آرام دوز را بالا می‌بریم. اگر هم فرد توانست عوارض را تحمل کند، درمان را ادامه می‌دهیم.

به گفته استقامتی، این داروها درمانی کم‌خطر برای درمان چاقی هستند اما تحت نظر خود پزشک باید مصرف شوند و مصرف خودسرانه ممنوع است. پزشک باید بگوید با چه دوزی شروع کنند، چه زمانی دوز داروها افزایش پیدا کند و اگر مشکل و عوارضی پیش آمد بیمار چه کار کند.

این داروها فرد را دچار بی‌اشتهایی عصبی نمی‌کند؟ دکتر استقامتی در این باره توضیح می‌دهد: خیر، این داروها فرد را دچار بی‌اشتهایی عصبی نمی‌کند. این داروها اصلا در ابتدا برای درمان دیابت آمدند و بعد که دیدند در کاهش وزن هم موثرند، دوزهای بالاتر آنها را برای درمان چاقی هم استفاده کردند.

این فوق تخصص غدد و متابولیسم در خصوص این که چه افرادی می‌توانند از این داروها استفاده کنند، می‌گوید: همه افراد چاق با توده بدنی بالای ۳۰ می‌توانند از این داروها برای درمان چاقی استفاده کنند.

بیشتر بخوانید؛

• آماری هولناک از چاقی ایرانی‌ها؛ ارتباط چاقی و ابتلا به ۱۳ نوع سرطان | می‌دانید شاخص توده بدنی شما چند است؟

• سونامی چاقی در مدارس کشور | شیوع بیماری‌های مخصوص بزرگسالی و سالمندی بین کودکان چاق

• به این دلیل مهم کودک‌تان را دیروقت به رختخواب نفرستید | ۴ دلیل مهم چاقی کودکان را بشناسید

داروهای لاغری خوراکی

پیگیری‌های همشهری آنلاین از سطح عرضه داروهای لاغری نشان می‌دهد که به جز داروهای تزریقی برای کاهش وزن، ۳دسته داروهای لاغری به شکل خوراکی هم وجود دارد که با مجوز سازمان غذا و دارو در سطح داروخانه‌ها عرضه می‌شوند؛ شامل کاهش دهنده وزن، ضد اشتها و دفع کننده چربی. داروهای لاغری به شکل خوراکی انواع مختلفی دارند، از اورلیستات و ردوکسا گرفته تا کروم، رولاکس، کربوبلاکر، سی‌ال‌اِی، ال‌کارنتین. اما بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو تنها داروی لاغری که می‌توان بدون نسخه پزشک آن را مصرف کرد دوز ۶۰ میلی‌گرمی داروی لاغری اورلیستات افراد می‌توانند به صورت مستقیم و بدون تجویز پزشک از داروخانه خریداری کنند. سایر داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند اما بدون نیاز به نسخه پزشکان هم قابل خریداری است که هر کدام می‌تواند عوارضی هم برای مصرف‌کنندگان داشته باشد.

لاغری ناشی از مصرف داروهای کاهش دهنده‌های به دلیل دفع آب است و نه چربی، به همین دلیل این نوع لاغری موقتی است و فرد دوباره به وزن قبلی خود برمی‌گردد. داروهای لاغری ضد اشتها هم می‌توانند حاوی مخدر باشد و مشکلاتی نظیر اعتیاد، افسردگی، فراموشی و تنگی نفس و اختلال در دستگاه گوارش ایجاد کنند. داروهای دفع کننده‌های چربی هم با تاثیر بر آنزیم‌های گوارشی باعث کاهش جذب بدن می‌شوند که آسیب‌هایی را به همراه دارد.