خبرنگار شایلین بهبودی:

برای تأمین وام ودیعه مسکن برای شش میلیون خانوار مستاجر در تهران، بودجه‌ای حدود ۲۰ میلیارد دلار لازم است. این عدد معادل بودجه‌ای است که توسط کاخ سفید برای ناسا در نظر گرفته شده است.

برای تأمین وام ودیعه مسکن، بودجه‌ای به ارزش یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان لازم است. این بودجه قبلاً در طرح‌هایی مانند صنعت نفت و گاز یا پروژه‌های ریلی مورد استفاده قرار گرفته است.

وام ودیعه با فرض اینکه شش میلیون خانوار مستاجر در تهران زندگی می‌کنند و خواهان وام ۲۰۰ میلیونی هستند، به بودجه یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی نیاز دارد؛ رقمی که به وضوح علت پریشانی روند پرداخت و ناکامی در تامین منابع مالی مورد نیاز تسهیلات مسکن را نشان می‌دهد.

وام ودیعه مسکن و اعتبار مورد نیاز برای پرداخت آن به یک مساله لاینحل در بازار مسکن ایران تبدیل شده است. برای اینکه بدانیم حل مشکل وام ودیعه مسکن به چقدر بودجه نیاز دارد، باید به آماری که اخیرا از تعداد مستاجر در ایران که توسط معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی ارائه شده، رجوع کنیم. بر اساس گفته هادی عباسی، شش میلیون مستاجر داریم که در سراسر کشور پراکنده هستند.

قطعا تعداد زیادی از این خانوار ساکن شهرستان و متقاضی انواع وام از قبیل ۷۰، ۱۰۰ یا ۱۵۰ میلیونی هستند. اما بیابیم فرض کنیم که شش میلیون خانوار مستاجر ساکن تهران هستند و وام ودیعه ۲۰۰ میلیونی می‌خواهند. بنابراین، با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که بودجه لازم برای وام ودیعه مسکن یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است.

وام ودیعه مسکن اگر بودجه‌اش را بر مبنای دلار محاسبه کنیم، به رقم بزرگ ۲۰ میلیارد دلار می‌رسیم که نشان از دلیل عقب‌نشینی بانک‌ها از پرداخت این وام دارد.

وام ودیعه مسکن طبق محاسبات فرضی که انجام شد، به یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد، اما این پول معمولا چگونه بودجه‌بندی می‌شود و موارد مصداق آن کدام است. برای مثال، سالانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان یعنی معادل همان بودجه‌ای که برای تامین وام ودیعه مسکن لازم است، به سه حامل انرژی نفت، بنزین و گازوئیل پرداخت می‌شود که تازه از آن به‌عنوان ضرری هنگفت برای مردم و اقتصاد نام می‌برند که اگر صرف پرداخت وام مسکن به مردم می‌شد شاید کمک حال تعداد زیادی از مستاجران می‌شد.

بودجه مورد نیاز برای پرداخت وام ودیعه مسکن معادل برآوردی است که از بودجه سکو‌های فشارافزایی گاز توسط مدیرعامل شرکت نفت و گاز شده است؛ یعنی ۲۰ میلیارد دلار. پروژه قطار سریع‌السیر تهران - مشهد هم که از آن به‌عنوان مگاپروژه ۲۰ میلیارد دلاری نام برده می‌شود، همان بودجه لازم برای پرداخت وام ودیعه مسکن را نیاز دارد.

وام ودیعه مسکن به بودجه‌ای نیازمند است که معادل همان سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیاردی دولت در طرح‌های وزارت نفت است که وزیر نفت دو سال قبل از آن خبر داده بود که قرار شد تأمین منابع مالی این ۲۰ میلیارد دلار بخشی از ظرفیت و توان خود وزارت نفت، بخشی از تسهیلات بانکی و فاینانس و بخشی نیز از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی باشد. افزون بر این، خبر تازه‌تر این است که قرار است ۲۰ میلیارد دلار در بخش ریل و بندر طی سه تا چهار سال آینده هزینه شود.

بودجه‌ای که با احتساب سکونت شش میلیون خانوار مستاجر در تهران برای وام ودیعه مسکن محاسبه کردیم، جالب است بدانید که تقریبا معادل بودجه کاخ سفید برای ناساست!

آخرین وضعیت پرداخت وام ودیعه مسکن

وام ودیعه مسکن به بودجه یک میلیون و ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی نیاز دارد، اما آنچه آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد بانک‌ها تا پایان همین اردیبهشتی که از آن عبور کردیم، تنها ۳۶ هزار میلیارد تومان بابت وام ودیعه مسکن پرداخت کرده‌اند؛ این یعنی فاصله یک میلیون و ۱۶۴ هزار میلیارد تومانی. حالا شاید طفره رفتن شش بانک از پرداخت وام ودیعه مسکن بهتر مشخص شود. همین است که موجب شده طبق آخرین آمار بانک‌ها تنها با نیمی از متقاضیان وام ودیعه مسکن عقد قرارداد کنند.

دفتر طرح‌های نهضت ملی مسکن به تازگی روند ارائه تسهیلات ودیعه مسکن را توسط بانک‌ها اعلام کرده بود که تاکنون به تعداد یک میلیون و ۶۵۴ هزار و ۳۶ نفر از متقاضیان در «سامانه» ثبت نام کردند که از این میزان متقاضی ثبت‌نام شده، یک میلیون و ۴۶۹ هزار و ۸۷۵ نفر دارای شرایط دریافت وام ودیعه مسکن شناخته شدند. از تعداد واجدان شرایط دریافت وام ودیعه مسکن یک میلیون و ۳۳ هزار و ۳۰۵ نفر به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات ودیعه مسکن معرفی شدند که بانک‌ها تاکنون با ۴۴۵ هزار و ۶۸ نفر عقد قرارداد کردند؛ بنابراین تنها فعلا نیمی از متقاضیان باید امیدوار به دریافت وام باشند.

بانک‌ها وام ودیعه مسکن را با عینک تسهیلات تکلیفی می‌بینند و از آنجایی که بودجه زیادی می‌طلبد آن را در شرایط کنونی فشار مضاعف بر خود می‌دانند. به همین دلیل است که ایرادگیری‌ها کم نیست اینکه مستاجر هیچ ملکی به نام خود و خانواده‌اش ثبت نکرده باشد، اگر مجرد است حداقل سن برای زنان بالای ۳۵ سال و برای مردان ۴۵ سال سن است. البته این‌ها فصل‌الخطاب نیستند تعدادی از بانک‌ها شرط دیگری هم گذاشته‌اند؛ وقتی خانوار متاهل متقاضی دریافت وام ودیعه مسکن است، نباید به اجاره خانه مجردی وام داده شود؛ بنابراین فعلا معلوم نیست که چه زمانی قرار است گره کور وام ودیعه مسکن از محل چه منابعی باز شود و بهانه‌گیری بانک‌ها به اتمام برسد.