هنگامی که دوز‌های پایینی از دارو‌های سرطان به طور مداوم با استفاده از فناوری موسوم به «یونترونیک» (Iontronic) در نزدیکی تومور‌های بدخیم مغز تزریق می‌شوند، رشد سلول‌های سرطانی به شدت کاهش می‌یابد.

به نقل از میراژ نیوز، پژوهشگران «دانشگاه لینشوپینگ» (Linköping University) سوئد و «دانشگاه پزشکی گراتس» (Med Uni Graz) اتریش، این نتیجه را در آزمایش روی جنین پرندگان نشان دادند. نتیجه آن‌ها یک گام به ارائه درمان‌های جدید و مؤثر برای انواع سرطان‌های شدید نزدیک‌تر است.

تومور‌های بدخیم مغزی اغلب با وجود جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی عود می‌کنند. دلیل این است که سلول‌های سرطانی می‌توانند در اعماق بافت پنهان شوند و سپس دوباره رشد کنند. مؤثرترین دارو‌ها هم نمی‌توانند از سد خونی مغز که رگ‌های خونی مغز را احاطه کرده و جلوی ورود بسیاری از مواد موجود در خون را به آن می‌گیرد، عبور کنند. در نتیجه، گزینه‌های بسیار کمی برای درمان تومور‌های تهاجمی مغز وجود دارد.

در سال ۲۰۲۱، گروهی از پژوهشگران دانشگاه لینشوپینگ و دانشگاه پزشکی گراتس نشان دادند که چگونه می‌توان از یک پمپ یونترونیک برای تزریق موضعی دارو‌ها و مهار رشد سلولی در یک نوع بدخیم و تهاجمی سرطان مغز موسوم به «گلیوبلاستوما» استفاده کرد. در آن زمان، آزمایش‌هایی روی سلول‌های تومور در پتری‌دیش انجام شد.

بیشتر بخوانید:

درمان بهتر تومور‌های بدخیم مغز با یک روش جدید

همان گروه پژوهشی اکنون گام بعدی را برای استفاده از این فناوری در درمان بالینی سرطان برداشته‌اند. این روش درمانی جدید را می‌توان روی تومور‌های زنده آزمایش کرد. پژوهشگران نشان دادند که با استفاده مداوم از دوز‌های پایین دارو‌های قوی مانند «جمسیتابین» (Gemcitabine) به وسیله پمپ یونترونیک که مستقیما در مجاورت تومور مغزی قرار دارد، رشد سلول‌های سرطانی کاهش می‌یابد.

«دنیل سیمون» (Daniel Simon)، استاد دانشگاه لینشوپینگ گفت: ما پیشتر کارآیی این مفهوم را نشان داده‌ایم. اکنون ما از تومور زنده استفاده می‌کنیم و می‌توانیم ببینیم که پمپ، دارو را بسیار مؤثر منتقل می‌کند. بنابراین، اگرچه این یک مدل ساده‌شده از انسان است، اما با اطمینان بیشتر می‌توان گفت که کارآیی دارد.

مفهوم پایه درمان آینده گلیوبلاستوما شامل کاشت یک دستگاه یونترونیک به طور مستقیم در مغز و در نزدیک تومور است. این روش، امکان استفاده از دوز‌های پایین دارو‌های قوی را در عین دور زدن سد خونی مغزی فراهم می‌کند. دوز دقیق هم از نظر مکان و هم از نظر زمان برای درمان مؤثر بسیار مهم است. این روش می‌تواند عوارض جانبی را به حداقل برساند، زیرا نیازی به گردش در سراسر بدن ندارد.

فراتر از تومور‌های مغزی، پژوهشگران امیدوارند که بتوان از فناوری یونترونیک در بسیاری از سرطان‌هایی که درمان آن‌ها دشوار است، استفاده کرد.

«ترزیا آربرینگ شوستروم» (Theresia Arbring Sjöström)، پژوهشگر دانشگاه لینشوپینگ توضیح داد: این یک درمان بسیار پایدار است که تومور نمی‌تواند از دید آن پنهان شود. حتی اگر تومور و بافت اطراف آن برای حذف دارو تلاش کنند، مواد و سیستم‌های کنترل مورد استفاده در یونترونیک می‌توانند به طور مداوم غلظت بالایی از دارو را به بافت مجاور تومور برسانند.

«لیندا والدر» (Linda Waldherr)، پژوهشگر دانشگاه پزشکی گراتس و پژوهشگر مهمان در دانشگاه لینشوپینگ، گفت: در جنین‌های پرندگان، سیستم‌های بیولوژیکی خاصی مانند شکل‌گیری رگ‌های خونی شبیه به سیستم‌های موجود در حیوانات زنده عمل می‌کنند. با وجود این، ما هنوز به کاشت هیچ وسیله‌ای در آن‌ها نیاز نداریم. این نشان می‌دهد که اگرچه هنوز چالش‌های زیادی برای رسیدگی باقی مانده‌اند، اما مفهوم کارآیی دارد.

پژوهشگران بر این باورند که آزمایش‌های انسانی طی پنج تا ۱۰ سال آینده امکان‌پذیر خواهند بود. مراحل بعدی شامل توسعه بیشتر موادی هستند که امکان کاشت پمپ‌های یونترونیک را فراهم می‌کنند. آزمایش‌های بعدی روی موش‌ها و حیوانات بزرگ‌تر انجام خواهند شد تا این روش درمانی بیشتر ارزیابی شود.

این پژوهش در «Journal of Controlled Release» به چاپ رسید.