امروز مناظره‌ دوم از ساعت 20 روی آنتن خواهد رفت. اما درباره مناظره اول نکاتی در فضای رسانه مطرح شد که محمد صالح مفتاح در خصوص این نکات و برخی از اتفاقات دیگر برنامه‌های انتخاباتی صدا و سیما توضیحاتی داد.

مروری بر مناظرات پیش‌رو و تفاوت‌هایشان

او در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به تفاوت این مناظره‌ها با مناظرات گذشته اشاره کرد و گفت:‌ مناظره امروز با موضوع  «خدمات‌رسانی عدالت‌محور دولت» روی آنتن خواهد رفت. مناظره سوم با موضوع فرهنگی و تحت عنوان «انسجام اجتماعی با حکمرانی فرهنگی»، مناظره چهارم با موضوع سیاسی و شعار «ایران در جهان امروز» و نهایتاً مناظره پایانی در موضوع اقتصاد با عنوان کارآمدسازی دولت پخش خواهد شد. ما دیگر از امشب آن تشریفات خاص ورود نامزدها و قرعه‌کشی را نخواهیم داشت چون روز گذشته این کار را با حضور نمایندگان نامزدها انجام دادیم و قرعه‌کشی 4 مناظره پیش‌رو اتفاق افتاد. اما درباره تفاوت‌ها؛ ما این بار چند شاخص را دنبال کردیم که ظرفیت نخبگانی را به خدمت گرفتیم و از سؤالات نخبگان بهره ببریم تا بارِ مناظرات و میزگردها بالا برود. 

مفتاح تأکید کرد: از طرفی دیگر خواستیم دانشکده‌ها، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به میدان بیایند تا شاهد فعالیت‌های متنوع و آرا و نظرات متکثری باشیم و مسائل واقعی حکمرانی در مسائل مطرح شود و جلوی طرح‌های عوامانه گرفته شود. یعنی در واقع به مسائل اساسی بپردازیم و از کلی‌گویی فاصله بگیریم. ما تلاش‌مان بر این است فضای مناظره به فضایی نزدیک تبدیل شود تا صحبت بر سر حکمرانی واقعی اتفاق بیفتد. دیدگاه‌های مختلف در این مناظرات طرح مسئله می‌شود نه برخورد هیجانی با موضوعات؛ نه اینکه افراد را با سؤالات ناگهانی مواجه کنیم. 

جلوگیری از آسیب‌ها در مناظره

دبیر ستاد انتخابات صدا و سیما خاطرنشان کرد: ما در فرم نشستن و صحبت کردن در مناظرات را از یک جلسه تقابلی به یک جلسه هم‌اندیشی تبدیل کردیم. ما در واقع به دنبال آن بودیم به این فضا آرامش بدهیم تا صحبت‌ها بهتر دیده شوند. جلوی بخشی از این آسیب‌ها در مناظرات گرفته شود و فضای اخلاقی حاکم شود که در فضای فرمی تا حدودی محقق شد.

واکنش به انتقادها از مناظره اول

او در پاسخ به این سؤال که بسیاری انتقاد به فرمِ مناظره اول و محتوای آن داشتند و آیا در ادامه با نگاهی به نقاط ضعف و قوت اولین مناظره، به بالا بردن جذابیت مناظره‌ها در ادامه توجه کرده‌اید، افزود: بخشی از این نکته شما به نامزدها برمی‌گردد تا فضای انتخابات را گرم کنند و صریح‌تر مسائل را طرح کنند. ما سعی کردیم از کلی‌گویی جلوگیری کنیم و با طرح سؤالات، پاسخ‌ها و مسائل دقیق‌تر شود. تا موضوعات حولِ محل اختلافات و تفاوت سلایق و نگاه‌ها شکل بگیرد و مردم بتوانند تفاوت دیدگاه‌ها را مشاهده کنند. ما در وهله اول با تمهید قرعه‌کشی تمام 4 مناظره آتی با حضور نمایندگان و برنامه‌ریزی برای کوتاه کردن تشریفات ابتدایی، بتوانیم مناظره را سروقت برگزار کنیم تا شاهدِ تأخیر ایجاد شده در مناظره اول نباشیم. امیدوارم مناظرات هم با بحث‌های خوب و جزئی‌نگری و فاصله گرفتن کاندیدا از کلی‌گویی، جذاب‌تر و مفیدتر باشد.

میزگردها یک ابتکار جدید 

مفتاح در خصوص میزگردها و قالب‌های برنامه‌سازی انتخاباتی،‌ گفت: در تحلیل عملکرد صداوسیما درباره برنامه‌های انتخاباتی باید مجموعه قالب‌های برنامه‌سازی دیده شوند. ما مجموعه ای از برنامه‌ها را تدارک دیدیم که هرکدام کارویژه خودش را دارد. میزگردها یک ابتکار و اتفاق جدیدی بود که به واسطه آن نامزدها را در معرضِ پاسخگویی به نخبگان و کارشناسان قرار می‌دهد. در بخش ابتدایی میزگردها، ایده مرکزی نامزدها در آن موضوع و حوزه مورد بحث در میزگرد مشخص می‌شود. در ادامه او پاسخگوی سؤالات کارشناسان می‌شود که جلوی همین کلی‌گویی‌ها را می‌گیرد. همچنین توانمندی آن نامزد مشخص می‌شود که چطور می‌تواند پاسخگوی سؤالات نخبگان و کارشناسان باشد. اینجا تناقضات و بقیه مسائل به خوبی در معرض نگاه مخاطبان قرار می‌گیرد. همه نامزدها در این دوره یک بار نظرات‌شان و دیدگاه‌هایشان در خصوص برنامه هفتم تکلیفی که قانون در اجرای برنامه رئیس‌جمهور آینده گذاشته، در گفت‌وگوی ویژه خبری مشخص می‌شود.

سری دوم گفت‌وگوهای ویژه با یک گفت‌وگوی صمیمی

دبیر ستاد انتخابات صدا و سیما در ادامه اضافه کرد: در سری دوم گفت‌وگوهای ویژه خبری سؤالات، ابهامات و نکات موردنظر مردم را از نامزدهای انتخاباتی جویا می‌شویم. جالب است بدانید از شبِ اول که این گفت‌وگوها آغاز شد تعداد نظراتی که به دست ما می‌رسید تاکنون به هزاران سؤال رسیده و در حال افزایش است. همچنین برنامه «صف اول» را تدارک دیدیم که به کارنامه‌خوانی اختصاص پیدا کند و به سوابق افراد بپردازد. در «بدون تعارف» بحث زندگی شخصی و شبهات مطرح شده را پیگیری می‌کنیم. گفت‌وگوی صمیمی تدارک دیده شد پیش از این حضورِ نامزد انتخاباتی در استودیوی گفت‌وگوی ویژه، نماینده‌ای از طرفِ او که بیشتر هدف خانواده آن نامزد است حضور پیدا کند. به واسطه این برنامه مردم با سبک زندگی و شخصی نامزدهای ریاست جمهوری آشنا شوند. برنامه «با مردم» و مستندهایی که ارائه شد نیز قالب‌های دیگر برنامه‌های تبلیغاتی نامزدهاست. 

وی افزود: ما در دور دوم مستندها را بعد از دو مناظره پنجشنبه و جمعه خواهیم داشت که مجدداً نامزدها یک مستند جدید ارائه می‌کنند. ما تلاش‌مان بر این بوده با کمک گرفتن از ابزارهای مختلف سازمان صداوسیما و شبکه‌های استانی فیلم‌هایی متناسب با آنها، ستاد هرکدام از نامزدها در اختیار قرار می‌دهند و پخش می‌شود. یک کانال 24 ساعته در تلوبیون در اختیار نامزدها قرار گرفته و در نهایت همه بخش‌های سازمان صداوسیما به میدان آمدند تا در این انتخابات نا به هنگام همه‌چیز در طراز انقلاب اسلامی و شأن مردم عزیز ایران اتفاق بیفتد. در انتخابات مجلس شورای اسلامی کارهایی اتفاق افتاد که در نوع خودش منحصر به فرد بودند؛ راه‌اندازی 200 کانال تلویزیونی در 6 ماه؛ در این دوره هم دنبال کار متفاوت و جدید بودیم با اینکه فرصتی نداشتیم رقم بخورد. 

حواشی برخی از فیلم‌های تبلیغاتی

مفتاح در خصوص حواشی برخی از مستندهای نامزدهای انتخاباتی این نکته را مطرح کرد:  صداوسیما یکی از پنج عضو کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات است و این کمیسیون که 5 عضو دارد نهایتاً تصمیم می‌گیرند نحوه تنظیم برنامه‌ها و اتفاقات تبلیغی انتخابات چطور پیش برود. خیلی از مواردی پیش آمده با همکاری خود ستادها حل شده و چیزی نبوده که محل اختلاف با ستادهای انتخاباتی باشد. کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات مرجع تصمیم‌گیری در مورد این موضوعات است؛ اگر موارد ضبطی خلاف قانون باشد کمیسیون رأساً می‌تواند ورود کند که خوشبختانه تاکنون اختلاف خاصی نبوده است. همان‌طور که گفته شددو مستند مسعود پزشکیان و سعید جلیلی با تشخیص نهاد ناظر بر مستندهای انتخاباتی و کمیسیون بررسی تبلیغات انتخاباتی حذف و اصلاح شده است. البته این بخش‌ها خیلی کوتاه بوده‌اند که در روند داستان و محتوای مستندها هیچ تأثیری نداشته‌اند. 

ماجرای یک نامه

دبیر ستاد انتخابات صدا و سیما در مورد نامه آقای روحانی به رئیس صداوسیما در مورد ادعا‌های مطرح شده علیه دولت ایشان در برنامه‌های تبلیغاتی انتخاباتی گفت: همان‌طور که در بیانیه‌ای اعلام شد کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد هرگونه شکایتی از برنامه‌های تبلیغاتی صدا و سیما در انتخابات ریاست جمهوری باید حاوی نام و زمان دقیق پخش برنامه و ذکر دقیق بخشی از برنامه که مصداق عنوان مجرمانه طبق قانون انتخابات است، باشد. در کمیسیون مطرح شده نامه هم کلی است و هم اینکه مواردی که تحت عنوان نشر اکاذیب و افترا در آن آمده مشخص نیست منظور نگارنده چه کسی است یا چه چیزی مطرح شده؛ خواسته شده این نکات شفاف شوند. در صورت شفافیت و مشخص شدن جزئیات نکات مطرح شده، اگر نشر اکاذیب رخ داده بنابر ماده 64 قانون انتخابات ریاست جمهوری، کمیسیون بررسی تبلیغات فرصت احقاق حق می‌دهد. بنابراین اگر موردی باشد کمیسیون بررسی کند حتماً طبق قانون عمل خواهیم کرد.

انتقادها به فشردگی برنامه‌های تبلیغاتی صداوسیما

مفتاح همچنین در واکنش به برخی از انتقادات که چرا آنقدر برنامه‌های انتخاباتی طراحی شده که نامزدهای ریاست‌جمهوری نتوانند در مجامع و میادین حضور پیدا کنند و بیشتر زمان‌شان صرفِ برنامه‌های فشرده تلویزیونی شود، توضیح داد: این انتخابات به واسطه زمان کوتاه تبلیغات ریاست‌جمهوری تفاوت‌هایی با دوره‌های پیشین دارد. از طرفی به واسطه همین کوتاه بودن، خود این افراد هم پیش‌بینی سفر و کنش‌های میدانی گسترده نداشتند. در همه دوره‌ها فرصت تبلیغاتی سه هفته بوده و در این دوره به دو هفته رسید. ما در صداوسیما طوری طراحی کردیم اگر ضعفی در کاهش برنامه‌ریزی سفرهای استانی و کنش‌های میدانی است از طریق حوزه رسانه، جبران شود. بنابراین شور انتخاباتی از این طریق به جامعه منتقل شود و البته در عین حال نامزدهای انتخاباتی 5 روز هم فرصت دارند تهران نباشند. غیر از اینکه برنامه‌ای احیاناً شب داشته باشند صبح تا غروب می‌توانند کنش‌گری میدانی بپردازند.