شعیب بهمن
کارشناس مسائل روسیه

از روز اول که بحران اوکراین تشدید شد و به نزاع نظامی مبدل شد، هدف روسیه کاملاً مشخص بود؛ به گونه‌ای که موضوع روس‌تبارها در خاک اوکراین و مناطقی که آنها تحت تصرف خود داشتند که عمدتاً مناطق شرقی و جنوبی بود، یک مساله جدی برای مسکو به حساب می‌آمد و از نظر .روسیه باید از روس‌تبارها حمایت به عمل می‌آمد. در طول این مدت، روسیه موفق شده بخش‌های زیادی از این مناطق را تحت تسلط و کنترل خود درآورد و بر همین اساس به یکی از اهداف خود در جنگ اوکراین دست پیدا کرده و این موضوع را یک دستاورد بزرگ برای خود می‌داند. خواسته دیگری که روسیه از ابتدای امر بر آن تاکید می‌کرد، بی‌طرف ماندن اوکراین و عدم پیوستن این کشور به ساختارهای یوروآتلانتیکی به ویژه ناتو بود.
دولت زلنسکی در طول دورانی که سر کار است، همواره پیوستن به ناتو را برای کی‌یف مطرح کرده اما واقعیت این است که برای روسیه مهم است که اوکراین در این خصوص یک وضعیت بی‌طرف داشته باشد و به پیمان ناتو نپیوندد؛ چراکه این موضوع می‌تواند از حیث امنیتی تاثیرات ژئوپلیتیکی بر روسیه بگذارد و ژئوپلیتیک شرق اروپا را کاملاً دگرگون کند. لذا این موضوع بخشی از درخواست‌های روسیه بوده که مجدداً مورد تاکید ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در طرح صلح جدید این کشور قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که دولت زلنسکی در اوکراین باتوجه به حمایت کشورهای غربی و آمریکایی‌ها این شروط را برای پایان دادن به بحران نخواهند پذیرفت و احتمال دارد که این بحران ادامه پیدا کند.
زلنسکی هم می‌داند که بعید است در مقابل روسیه به پیروزی دست پیدا کند اما با عنایت به اینکه دولت حاکم بر کی‌یف توسط حامیان غربی‌اش اداره می‌شود و منفعت حامیان غربی به ویژه آمرکیایی‌ها در ادامه جنگ بوده، احتمالش بسیار اندک است که آنها شرایط روسیه را برای پایان جنگ بپذیرند و به نزاع و درگیری فعلی خاتمه دهند. قاعدتاً در چنین شرایطی باید انتظار تداوم درگیری‌ها را داشته باشیم؛ به ویژه اینکه کشورهای غربی و آمریکایی‌ها درصدد ارسال تسلیحات جدیدتر به اوکراین هستند و در عین حال حمایت‌های مالی، اطلاعاتی، سیاسی و رسانه‌ای و تبلیغاتی خودشان را از دولت اوکراین انجام می‌دهند. در این میان باتوجه به توافق امنیتی ۱۰ ساله اخیر آمریکا و اوکراین، به نظر می‌رسد که ایالات متحده تمایل دارد که با جدیت در این عرصه نقش‌آفرینی کند و حتی در آینده می‌توانیم شاهد مخاطره‌آمیز شدن شرایط هم باشیم. با توجه به مجوزی که برخی از کشورهای غربی برای اجرای حملات در خاک روسیه به اوکراین داده‌اند، این مساله می‌تواند وضعیت را بسیار وخیم‌تر کند. لذا با توجه به رویکردی که غرب نسبت به این نزاع دارد، احتمال خاتمه جنگ کمتر است بلکه احتمال دارد که جنگ به همین روال ادامه پیدا کند یا با توجه به تحریک‌هایی که از سوی غرب انجام می‌شود، احتمال دارد نزاع گسترش پیدا کند. آنچه در این وضعیت مشخص خواهد بود این است که دولت زلنسکی باید واقعیات را بپذیرند و کشورهای اروپایی‌ هم نباید به صورت یکجانبه از تصمیمات آمریکا حمایت کنند و تابع سناریو و تصمیمات واشنگتن باشند؛ چراکه اروپا بیش از آمریکا از تداوم این بحران آسیب خواهند دید.