به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»، شمسیه نوری صادق کارشناس ارشد مطالعات زنان و خانواده در خصوص جایگاه و حقوق زن در اسلام از دیدگاه و اندیشه حضرت امام خمینی(ره) گفت: برای درک بهتر این موضوع با مطالعه تاریخ، نادیده انگاشتن حقوق انسانی و اجتماعی زنان و ظلم و ستم نسبت به آنان را در طی قرون مختلف مشاهده می کنیم. زن در عصر جاهلیت قبل از اسلام دارای هیچ گونه ارزش انسانی و اجتماعی نبود، به طوری که تنها وظیفه او خدمت به مرد و به دنیا آوردن فرزند پسر برای شوهر بود. در جهالت و گمراهی این مردم و ذلت زن همین بس که اگر زنی، دختری به دنیا می آورد، گذشته از اینکه خود مورد کینه مرد قرار می گرفت و دیگران از او کناره می گرفتند و مدتها به زندگی در انزوا محکوم می شد، در مواردی حتی فرزند دخترش را زنده به گور می کردند و مادر هیچ گونه حق یا جرأت اعتراض در دفاع از فرزندی که ماهها برای پرورش او در رحم متحمل رنج و سختی شده بود، نداشت.
وی افزود: با ظهور انقلاب اسلامی امام خمینی موقعیت اسفبار زن را در عصر جاهلیت مورد اشاره قرار داده و فرمودند: در عصر جاهلیت زن مظلوم بود و اسلام منت گذاشت بر انسان، زن را از آن مظلومیتی که در جاهلیت داشت، بیرون کشید اسلام زن را از آن لجن زار جاهلیت بیرون کشید. اسلام با ظهورش، غبار غلیظ مظلومیت و ذلت را ازاین محلوق الهی و شریک مرد در زندگی پاک کرد و به طرق مختلف کرامت ذاتی زن را آشکار ساخت؛ سنن جاهلی و رفتارهای غیر انسانی با زنان را تقبیح نمود و آنان را به رفتار نیکو و ادای حقوق انسانی زنان تشویق کرد و موظف ساخت. اسلام، ملاکهای ارزشی را در جامعه دگرگون و معیار فضیلت را تقوا و خویشتن داری در برابر گناه اعلام کرد و همچنین خداوند در قرآن کریم، زنانی شایسته چون حضرت مریم(سلام الله علیها) و آسیه همسر فرعون را معرفی کرد و از ایشان به عنوان زنان صالح و وارسته تجلیل نمود. مهم تراز همه از حضرت زهرا(سلام الله علیها) را به عنوان کوثر یاد کرد و بدین وسیله شایستگی زن را در رسیدن به کمالات معنوی و الگو بودن برای همگان به اثبات رسانید و نقشی که اسلام برای زن در نظام خلقت قائل است، دقیقاً منطبق بر فطرت و جایگاه او در نظام آفرینش است.
نوری صادق اظهار کرد: در منظر امام، اسلام زنان را سربلند و شایسته می خواهد و آنچه دین گریزان برای زن قائلند، چیزی جز تباهی و ملعبه شدن نیست، ایشان میفرمایند: "مقام زن مقام والاست، عالی رتبه هستند. بانوان در اسلام بلند پایه هستند ؛ ما میخواهیم زن به مقام والای انسانیت خودش باشد، نه ملعبه باشد، نه ملعبه در دست مردها باشد، در دست اراذل باشد همچنین خطاب به بانوان میفرمایند: "اسلام نظر خاص بر شما بانوان دارد، اسلام در وقتی که ظهور کرد در جزیرة العرب، بانوان حیثیت خودشان را پیش مردان از دست داده بودند، اسلام آنها را سربلند و سرافراز کرد، اسلام آن ها را با مردان مساوی کرد. عنایتی که اسلام به بانوان دارد بیشتر از عنایتی است که بر مردان دارد، همچنین در مصاحبه با روزنامه هلندی دی ولت گرانت در پاسخ به این سؤال که مشخصاً حقوق زنان در جمهوری اسلامی چه خواهد بود، میفرمایند: از نظر حقوق انسانی، تفاوتی بین زن و مرد نیست، زیرا که هر دو انسانند و زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد. بله در بعضی از موارد تفاوتهایی بین زن و مرد وجود دارد که به حیثیت انسانی آنها ارتباط ندارد.
کارشناس مطالعات زن و خانواده گفت: در مکتب امام خمینی، زن بسیار تکریم شده و در اوج والایی قرار دارد. ایشان در این باره میفرمایند: "اسلام می خواهد که زن و مرد رشد داشته باشند. اسلام زن ها را نجات داده است از آن چیزهایی که در جاهلیت بود. آنقدری که اسلام به زن خدمت کرده، خدا میداند به مرد خدمت نکرده؛ آنقدر که به زن خدمت کرده. شما نمیدانید که در جاهلیت زن چه بوده و در اسلام چه شده، در زمانی که پیغمبر اسلام آمد، زنها را هیچ حساب میکردند. اسلام زنها را قدرت داده است.
همچنین امام به اغراض سوء دیدگاههای فمینیستی و انتظاری که از زن دارند، توجه داشته و همواره بر جایگاه آنان و تاثیری که در جوامع دارند تأکید و فرمودند: اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملتها گرفته شوند، ملتها به شکست انحطاط کشیده می شوند.
لذا اسلام با ظهورش به زنان حقوق مساوی با حقوق مردان اعطاء نمود، چرا که در انسانیت تفاوتی میان زن و مرد نیست و اگر تفاوتهایی در بعضی از حقوق دارند، مربوط به ویژگی زن یا ویژگی مرد است و امری کاملاً طبیعی و عقلایی است و هیچ کدام از این حقوق ویژه، ملاک ارزش و امتیاز نزد خداوند سبحان نیست.
وی افزود: امام خمینی در مناسبتهای مختلف در بیانات خود شأن، جایگاه و منزلت حقیقی زنان را از دیدگاه اسلام بیان داشتهاند. در دیدگاه امام، زن دارای مرتبه و منزلتی است که هیچ مکتب و مرام فمینیستی که زن را تا سطح یک ملعبه و یا ابزار کار نزول داده است، یارای دسترسی به آن را ندارد.
نوری صادق با اشاره به نگاه عمیق امام به جایگاه زنان گفت: حضرت امام با اشراف عمیق و همه سویهای که بر شریعت مقدسه از یک سو و مناسبات اجتماعی تربیتی جامعه دارند یکی از محوریترین آموزه های خویش را در باب مسائل زنان و جایگاه خانوادگی و اجتماعی آنان، همین موقعیت اساسی و زیربنایی برای آنان می شمارند و سخت بر آن تأکید می ورزند. جالب است که در اشاره به اهمیت این جایگاه، آن را با مقام تربیتی قرآن نهادینه سازی می کنند، و در بیانات خود هم قرآن را انسان ساز میشمارند و هم بانوان را، و در این رابطه می فرمایند: قرآن کریم انسان ساز است و زنان نیز انسان ساز. اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملتها گرفته شوند، ملتها به شکست و انحطاط کشیده میشوند.
کارشناس مطالعات زن و خانواده افزود : یکی از نکات محوری در اندیشه دین شناختی حضرت امام در حوزه مسائل زنان توجه به این اصل است که زن و مرد همان گونه که در نظام آفرینش و ساختار تکوینی زندگی آدمی نقش تکمیلی متقابل دارند و در این خصوص و با توجه به جایگاه و نقشی که هر یک از آن دو دارند، هیچ کدام فرع بر دیگری نیستند و تفاوت در نقش به مقتضای حکمت بالغه الهی و ضرورت آن در نظام آفرینش به معنای اصل بودن یکی و فرعی تلقی شدن دیگری نیست، در نظام تشریع و تنظیم مناسبات اجتماعی و جایگاه انسانی اجتماعی هریک از آن دو نیز مکمل یکدیگرند و یک محور اساسی در تحلیل و تبیین تفاوت های قراردادی و اعتباری نیز همین نقشهای تکمیلی است که خاستگاه آن عمدتاً تفاوتهای ساختاری هر یک در نظام آفرینش میباشد و در واقع یک تقسیم کار طبیعی را میطلبد.
نوری صادق با اشاره به این نکته که امام خمینی(ره) به نقش مهم زنان در عرصههای مختلف انقلاب تأکید دارند، گفت: امام خمینی نیز در باب حق شرکت زنان در امور کشور، حق رأی دادن و انتخاب شدن، حضور در مناصب سیاسی، اجتماعی و مراکز تصمیم گیری، شرکت در سازمانها و انجمنها تأکید دارند و میفرمایند: در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل، حق کار، حق مالکیت، حق رأی دادن، حق رأی گرفتن. در تمام جهاتی که مرد حق دارد، زن هم حق دارد زن باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کند. بدین ترتیب نه تنها رویکرد امام خمینی، زنان را به هیچ عنوان با سیاست بیارتباط نمیداند، بلکه درنظر ایشان رفتارهای سیاسی زنان در قیاس با مردان از اعتبار بیشتری نیز برخوردار است. زیرا زنان با فعالیتها و مشارکت سیاسی و اجتماعی خود موجب تقویت این گونه فعالیتهای مردان می شوند.
وی در پایان با توجه به اندیشه و نگاه امام خمینی(ره) به زنان گفت: زن در دیدگاه اسلام با مرد در حقیقت انسانی و سیر تکاملی تفاوتی ندارد. بر این اساس در عرصههای اساسی هر دو دوش به دوش هم پیش می روند از جمله در عرصه کمال و رسیدن به سعادت، در دستیابی به پاداش الهی، در دستیابی به مقامات اخروی و در عرصه تقرب به خدا. تردیدی نیست که در عرصه های مورد اشاره زن و مرد در نگرش اسلامی مساویاند، تنها در برخی از عرصه های فرعی زندگی است که هر کدام با توجه به جایگاه ویژهای که در نظام احسن دارند از حیث احکام اسلامی تفاوتهایی بر اساس عدالت الهی دارند که با فلسفه خلقت آنان هماهنگی کامل دارند. باید به این اصل اساسی نیز اعتراف کرد که در نگرش وحی تشریعی و تبیین احکام تکلیفی از لحظه ای که انسان مورد خطاب مستقیم یا غیرمستقیم الهی قرار میگیرد تا لحظه محاسبه و پاداش، بین زن و مرد فرقی نیست و هر حکمی که برای مرد آمده نسبت به زنان هم جاری بوده و هر خطایی که به زنان شده نسبت به مردان هم جاری بوده است و آنچه در خطابهای تشریعی نقش ندارد جنسیت است و استثناهایی که در موارد خاص دیده می شود، به دلیل تفاوتهای زیستی و روانی بوده که طبیعتاً قوانین ویژه را نیز نیاز دارد. زیرا از یک سری تفاوتهای زیستی و به تبع و تناسب آنها تفاوتهای روانی و روحی بین زن و مرد وجود دارد که نه تنها وجود آنها خالی از حکمت نیست، بلکه نشان اعتدال نظام آفرینش و آگاهی و قانونمندی حکیمانه آن و برای تداوم نسل بشر ضروری بود است. بنابراین عدم تشابه حقوق زن و مرد در حدودی که طبیعت زن و مرد را در وضع نامشابهی قرار داده است هم با عدالت و حقوق فطری بهتر
نظر شما