ضمن عرض تسلیت شهادت رئیس جمهور مردمی، باکفایت و پرتلاش به ملت شریف و قدرشناس و خانواده محترم ایشان،  تدابیر و اقدامات فوری آن شهید برای مدیریت بحران بیماری فراگیر کوید در بدو پذیرش مسئولیت ریاست جمهوری و در شرایطی که تعداد جانباختگان روزانه به بیش از 700 نفر رسید و امکان کاهش آن در بسیاری از افراد دور از ذهن شده بود را باید به عنوان شاهدی بر امکان چیرگی بر بسیاری از بحران های اقتصادی و ... درنظر گرفت از جمله در بخش حمل و نقل ریلی.

• یکی از بحران های بخش ریلی همواره کمبود منابع مالی اعلام می شود که بیشتر ناشی از یارانه تکلیفی بخش مسافری است و باور اینکه این تامین این یارانه فقط برعهده دولت (منابع نفتی ...) است و بدون آن وضعیت راه آهن به صورت پیوسته بدتر خواهد شد.
• چندین شرکت راه آهن در ژاپن، مانند JR East، علاوه بر فروشگاه های زنجیره ای و مراکز تجاری، اقامتگاه های آپارتمانی و هتلی را متصل به ایستگاه های قطار یا حتی در زیر خطوط راه آهن سریع السیر اداره می کنند. این اقامتگاه ها به عنوان اقامتگاه های "اکیناکا" (داخل ایستگاه = Ekinaka) شناخته می شوند. یکی از انگیزه های شرکت های راه آهن که این نوع مسکن را ارائه می کنند، ارتقای راحتی حمل و نقل ریلی و افزایش استفاده از قطار است. داشتن اقامت مستقیم در ایستگاه، کار را برای مسافران آسان می کند. برخی از مسکن های  Ekinakaمانند هتل های تجاری کاملاً ساده هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند واحدهای آپارتمانی بزرگ تر باشند. شرکت های راه آهن منطقه ای نیز اقامتگاه های مشابهی را در مناطق روستایی برای جذب بازدیدکنندگان ارائه می دهند. با توجه به مکان های مناسب، ضریب اشغال واحدهای مسکونی  Ekinaka بسیار بالا است.

در سال های اخیر، شرکت های راه آهن برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد گردشگری، به ویژه بازدیدکنندگان بین المللی ژاپن، اقدام به بازسازی و گسترش اقامتگاه های خود در ایستگاه ها کرده اند. به طور خلاصه، مسکن ایستگاه نقش مهمی در شبکه های راه آهن ژاپن دارد، افزایش استفاده از ایستگاه و راحت تر کردن سفر قطار برای مسافران ژاپنی و خارجی. شرکت های راه آهن به آن به عنوان یک استراتژی تجاری نگاه می کنند. مسکن و سایر انواع استفاده از فضای ایستگاه بیش از 8 درصد از درآمدهای غیرحمل و نقل ی شرکت راه آهن شرق ژاپن (JR East) را تشکیل می دهد. این رقم به طور کلی در طول زمان در حال افزایش بود. برآورد سال 2020 درآمد JR East از فضاهای خرده فروشی ایستگاه ها (شامل فروشگاه ها، رستوران ها و اقامتگاه ها) را حدود 10 درصد از کل درآمد نشان می دهد. حاشیه درآمد عملیاتی آنها از استفاده از ایستگاه از حاشیه حمل و نقل فراتر رفت.

• از سال 2017، JR west سالانه حدود 11 میلیارد ین از هتل های  Ekinaka خود درآمد داشت و ضریب اشغال هتل از 95 درصد فراتر رفت و این نشان دهنده تقاضای مستمر قوی است. گزارش ها حاکی از آن است که محل اقامت و فضای تجاری در ایستگاه ها سهم معنی داری از درآمد شرکت های بزرگ راه آهن JR را به همراه دارد، در مواقعی فراتر از حاشیه عملیات اصلی حمل و نقل ریلی. با رشد مجدد گردشگری پس از کووید، به نظر می رسد شرکت ها برای به حداکثر رساندن این درآمد از طریق گسترش و افزایش گزینه های اقامتی  Ekinaka برای سرمایه گذاری و جلب مسافران داخلی و خارجی در ژاپن متمرکز شده اند.

• مشابه این تجربیات، در تابستان 1392 کنسرسیومی از چندین مجموعه بزرگ اقتصادی و صنعتی از جمله مپنای ریلی برای احداث راه آهن سریع السیر تهران قم بصورت BOT (ماده 164 قانون برنامه پنجم) بموازات آزادراه و با رویکرد توسعه مجموعه آپارتمانی، تجاری ... در ایستگاه جدید (مبداء مونوریل قم) تشکیل که با عدم حمایت وزارت راه متوقف گردید (تین 269979).

• در پایان 1391 بر اساس محاسبات کنسرسیوم پنج شرکت بزرگ زیرساخت، خط برقی، ناوگان و سرمایه گذار در مسیر تهران زنجان با سرفاصله  2 ساعتی اعزام قطارها، نیاز به 12 قطار خودکشش بود که با دوخطه، برقی سازی و استفاده از ایستگاه ها برای توسعه مراکز تجاری، اداری و مسکونی با منطق TOD، شرایط سرمایه گذاری بصورت BOT فراهم گردید (تین 156584).

• این رویکرد نه تنها راه آهن مسافری را اقتصادی تر می نماید بلکه در خطوط پرهزینه مترو شهری نیز اثربخشی داشته و میتواند علاوه بر کاهش فشار مسکن، معیشت مردم را بهبود و کسری بودجه منتج از پروژه های عمرانی سنگین را بکاهد (تین 222103). 

فایل مرتبط