صاحب‌خبر - گروه فرهنگ و هنر: سال 1961 را باید نخستین حضور ایران در فستیوال کن دانست؛ ایران در آن سال برای نخستین ‌بار با فیلم کوتاه «کورش کبیر» پایش به کن باز شد و مصطفی فرزانه را باید نخستین کارگردان ایرانی حاضر در یکی از مهم‌ترین رویداد‌های سینمای جهان نامید. نگاهی آماری به ادوار این فستیوال نشان می‌دهد سهم سینمای ایران تا پیش از انقلاب - از نخستین حضورش در دوره چهاردهم طی 19 دوره برگزاری - تنها 9 فیلم در کن بود. آثاری چون «شب قوزی» به کارگردانی فرخ غفاری، «گاو» و «پستچی» به کارگردانی داریوش مهرجویی و «شازده احتجاب» و «سایه‌های بلند باد» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا را باید از جمله این فیلم‌ها دانست. این در حالی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی از دوره سی‌وسوم در سال 1980 تاکنون - 44دوره - 56 فیلم به صورت رسمی از طرف ایران به این رویداد سینمایی فرستاده شده است. البته در سال‌هایی چون 1998 ، 2006 و 2012 به‌‌ رغم اینکه ایران نماینده رسمی نداشت اما فیلمسازانی چون عباس کیارستمی یا اصغر فرهادی با آثاری که محصول کشورهای چون فرانسه یا ژاپن بود، در این فستیوال شرکت کردند. البته طی سالیان اخیر آثار بسیاری به صورت شخصی و غیررسمی به این فستیوال ارسال شده است، مانند همین دوره هفتاد‌وهفتم که حدود 17 فیلم به صورت شخصـی و غیررسمی به این فستیوال ارسال شد که در نهایت نیز جز یک فیلم که آن هم غیرقانونی در ایران ضبط شده، هیچ‌کدام پذیرفته نشدند. اما در دوره سی‌وسوم در سال 1980 در حالی که یک سال از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران می‌گذشت، فیلم‌های «چریکه تارا» به کارگردانی بهرام بیضایی و «نظم» به کارگردانی سهراب شهیدثالث به عنوان نمایندگان رسمی ایران به فستیوال کن فرستاده شدند که هیچ‌کدام دستاوردی در این رویداد نداشتند. سال 1981 رافق‌ پویا فیلم «دفاع‌ از خلق» را به ‌عنوان محصول مشترک ایران و آمریکا در بخش 15 روز کارگردان‌ها به نمایش درآورد. اما سینمای نوین ایران برای نخستین‌بار سال 1991 با فیلم «در کوچه‌های عشق» ساخته خسرو سینایی در بخش نوعی نگاه حضور یافت. سال 1992 سالی پربار برای سینمای ایران در کن بود. فیلم کوتاه انیمیشن «قلب» ساخته سعید مجاوری در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه کن حضور یافت و عباس کیارستمی «زندگی و دیگر هیچ» را در بخش نوعی نگاه به نمایش درآورد و 2 جایزه معتبر «جایزه روسلینی» و جایزه «بهترین فیلم بخش نوعی نگاه» را دریافت کرد. همچنین فیلم «بدوک» ساخته مجید مجیدی در بخش 15 روز کارگردانان حضور یافت و 10 فیلم انیمیشن ایرانی نیز در بخش «سینما همیشه» روی پرده رفتند. بنیاد سینمایی فارابی نیز در همین سال با اختصاص فضایی به عرضه و بازاریابی فیلم‌های ایرانی در بازار فیلم کن پرداخت که تا امروز همه‌ساله در این بازار حضور داشته است. عباس کیارستمی سال 1993 بر مسند داوری جشنواره کن نشست و سال پس از آن، فیلم «زیر درختان زیتون» را در بخش مسابقه کن به نمایش درآورد. ابراهیم مختاری نیز همان سال، فیلم «زینت» را در بخش هفته منتقدان عرضه کرد. محسن مخملباف نیز سال 1995 برای نخستین‌بار به کن پا گذاشت و با 2 فیلم «نوبت عاشقی» و «سلام سینما» در بخش نوعی نگاه حضور یافت. جعفر پناهی نیز در همین سال با فیلم «بادکنک سفید» به پدیده کن تبدیل شد. این فیلم جایزه دوربین طلایی، جایزه بهترین فیلم بخش 15 روز کارگردانان و جایزه فیپرشی (فدراسیون منقدان بین‌المللی سینما) را دریافت کرد. «گبه» ساخته‌ محسن مخملباف در بخش نوعی نگاه جشنواره‌ کن سال 1996 به‌ نمایش درآمد و سال 1997سینمای ایران مهم‌ترین جایزه‌ تاریخ سینمای خود در آن مقطع، یعنی نخل طلای بهترین فیلم جشنواره را برای «طعم گیلاس» ساخته‌ عباس کیارستمی دریافت کرد. سمیرا مخملباف نیز سال 1998 پا به جشنواره کن گذاشت و فیلم «سیب» را در بخش نوعی نگاه عرضه کرد. فیلم کوتاه «گناه اول» ساخته فهمیه سرخابی نیز در همین سال در بخش تازه‌تأسیس «سینه فونداسیون» به نمایش درآمد. «قصه‌های کیش» ساخته ناصر تقوایی، محسن مخملباف و ابوالفضل جلیلی نیز با جنجال بسیار در بخش مسابقه کن روی پرده رفت. فیلم کوتاه «دایره» ساخته محمد شیروانی نیز در همین سال در بخش هفته منتقدان حضور یافت. با آغاز سال 2000 وضعیت سینمای ایران در کن متفاوت‌تر از دهه 90 میلادی شد؛ دهه‌ای که اغلب آثار حاضر و پذیرفته‌شده در این رویداد به نوعی سیاه‌نمایی و بیان مشکلات داخلی بود و می‌توان گفت هر چه آثار حاضر در دهه 90 میلادی در کن جزو فیلم‌های قابل قبول سینمای ایران بود، در این دهه آثار نازل و سطح پایینی پذیرفته شد. به عنوان نمونه دختر مخملباف در سال 2000 با فیلم «تخته سیاه» در بخش مسابقه حضور یافت و جایزه هیأت داوران را نیز دریافت کرد. بهمن قبادی نیز با فیلم «زمانی برای مستی اسب‌ها» در بخش 15 روز کارگردانان و حسن یکتاپناه با فیلم «جمعه» در بخش نوعی نگاه حضور یافته و به طور مشترک جایزه دوربین طلایی سال 2000 را دریافت کردند. قبادی 2 جایزه فیپرشی و سینمای هنر و تجربه را نیز به خود اختصاص داد. سال 2001 محسن مخملباف با فیلم «سفر قندهار» در بخش مسابقه حضور یافت و جایزه کلیسای جهانی را نیز دریافت کرد. عباس کیارستمی با فیلم «ای‌بی‌سی آفریقا» در بخش خارج از مسابقه حضور یافت و سیدرضا میرکریمی با فیلم بلند «زیر نور ماه» و علی‌محمد قاسمی با فیلم کوتاه «غریبه و بومی» در بخش هفته منتقدان سال پرباری را برای سینمای ایران در کن رقم زدند و میرکریمی جایزه بهترین فیلم بخش هفته منتقدان را هم گرفت. سال 2002 عباس کیارستمی با فیلم ده در بخش مسابقه، داریوش مهرجویی با فیلم «بمانی» در بخش نوعی نگاه، بهمن قبادی با فیلم «آوازهای سرزمین مادری‌ام» در بخش نوعی نگاه و ۲ فیلم کوتاه «چت» ساخته شادمهر راستین و «گیوتین» ساخته بهرام عظیم‌پور در بخش 15 روز کارگردانان‌ جشنواره کن حضور یافتند و قبادی که داوری بخش دوربین طلایی را به عهده داشت، جایزه فرانسوا شالیه را برای «آوازهای سرزمین مادری‌ام» دریافت کرد. کیارستمی داوری بخش فیلم‌های کوتاه و سینه فونداسیون را عهده‌دار بود. سال 2003 سمیرا مخملباف با فیلم «پنج عصر» در بخش مسابقه جشنواره کن حضور یافت و ۲ جایزه هیات داوران و جایزه کلیسای جهانی را از آن خود کرد. جعفر پناهی با فیلم «طلای سرخ» جایزه هیات داوران بخش نوعی نگاه را گرفت و پرویز شهبازی با «نفس عمیق» در بخش 15 روز کارگردانان و محمد حقیقت با «دو فرشته» در بخش هفته منتقدان برنده شدند. جشنواره فیلم کن در سال 2004 پذیرای 4 فیلم ایرانی بود. عباس کیارستمی با فیلم «پنج» و «10 روی 10» در بخش رسمی، محسن امیریوسفی با «خواب تلخ» و بهروز افخمی با «گاوخونی» در بخش 15 روز کارگردانان‌، حضور داشتند که امیر یوسفی تقدیرنامه هیات داوری دوربین طلایی و جایزه نگاه جوان بخش 15 روز کارگردانان‌ را دریافت کرد. سال 2005 عباس کیارستمی، ریاست هیات داوری جایزه دوربین طلایی را به عهده داشت و نیکی کریمی با فیلم «یک شب» در بخش نوعی نگاه و محمد رسول‌اف با فیلم «جزیره آهنی» در بخش 15 روز کارگردان‌ها حضور داشتند و خانه سینما نیز برای نخستین و آخرین ‌بار در دهکده بین‌المللی جشنواره پاویون ایران را راه‌اندازی کرد. سال 2006 هیچ فیلمی از ایران در جشنواره پذیرفته نشد. سال 2007 نیز تنها فیلم ۳ دقیقه‌ای «گریه‌ها» ساخته عباس کیارستمی در یک مجموعه‌ فیلم به مناسبت شصتمین دوره‌ جشنواره کن به نمایش درآمد و نیکی کریمی نیز به عنوان داور بخش سینه‌فونداسیون و فیلم‌های کوتاه انتخاب شد. سال 2008 «ترانه تنهایی تهران» ساخته سامان سالور به عنوان تنها فیلم ایرانی برای بخش 15 روز کارگردانان انتخاب شد. سال 2009 فیلم «بهمن قبادی» با نام «چه کسی از گربه‌های ایرانی خبر داره؟» بدون دریافت مجوز‌های لازم به ‌عنوان تنها نماینده سینمای ایران در بخش رسمی کن در بخش «نوعی نگاه» حضور داشت و فیلم سینمایی «زمزمه با باد» که نخستین فیلم بلند شهرام علیدادی است، در بخش مسابقه بخش هفته ‌منتقدان شصت‌ودومین دوره جشنواره به نمایش درآمد. سال 2010 عباس کیارستمی با انتخاب فیلم «رونوشت برابر اصل» در بخش رسمی جشنواره‌ کن، برای نهمین ‌بار در این جشنواره‌ حضور داشت. «به امید دیدار» ساخته محمد رسول‌اف در بخش نوعی نگاه و مستند «این یک فیلم نیست» ساخته‌ مشترک مجتبی میرطهماسب و جعفر پناهی در خارج از مسابقه‌ بخش رسمی کن به عنوان نماینده سینمای ایران به‌ نمایش درآمدند. سال 2012 عباس کیارستمی با فیلم «مثل یک عاشق» به عنوان محصول مشترک ژاپن و فرانسه برای دریافت جایزه‌ نخل طلا رقابت و دهمین حضورش را تجربه کرد. اصغر فرهادی سال 2013 با فیلم فرانسوی زبان «گذشته» نخستین حضور خود را در بخش اصلی کن تجربه کرد و این فیلم در نهایت جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره را برای «برنیس بژو» به ارمغان آورد. «بیشتر از دو ساعت» ساخته علی عسگری و «دوئت» نوید دانش به ترتیب در بخش رقابتی فیلم‌های کوتاه و سینه‌فونداسیون کن حضور داشتند. شصت و هفتمین جشنواره فیلم کن سال 2014 در حالی برگزار شد که لیلا حاتمی، بازیگر ایرانی یکی از اعضای هیات داوران بخش رقابتی اصلی بود و عباس کیارستمی هم ریاست هیات داوران بخش فیلم کوتاه و سینه فونداسیون را بر عهده داشت. در جشنواره سال 2015 نیز فیلم «ناهید» به کارگردانی آیدا پناهنده در بخش نوعی نگاه پذیرفته شد و فیلم «کشتارگاه» ساخته بهزاد آزادی نیز در بخش سینه فونداسیون حضور داشت. در جشنواره سال ۲۰۱۶ کن که همزمان با شصت‌ونهمین دوره این رویداد سینمایی بود، اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» یکی از نامزدهای نخل طلا بود و فیلم «وارونگی» از بهنام بهزادی نیز در بخش نوعی نگاه حضور داشت. فیلم «فروشنده» توانست در این رویداد سینمایی جایزه بهترین فیلمنامه را برای فرهادی و جایزه بهترین بازیگر کن را برای سیدشهاب حسینی به ارمغان بیاورد. در هفتادمین جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۷، سینمای ایران در بخش رقابتی نماینده‌ای نداشت اما فیلم «لِرد» از محمد رسول‌اف در بخش نوعی نگاه جایزه بهترین فیلم را به خود اختصاص داد. فیلم تجربی «۲۴ فریم» آخرین ساخته عباس کیارستمی در بخش ویژه هفتادمین سال برگزاری کن به نمایش گذاشته شد. «حیوان» ساخته بهمن و بهرام ارک در بخش سینه فونداسیون و فیلم «وقت ناهار» از علیرضا قاسمی نیز در بخش فیلم کوتاه روی پرده رفتند. جعفر پناهی سال ۲۰۱۸ فیلم «سه رخ» را به بخش اصلی کن برد و این فیلم در نهایت جایزه بهترین فیلمنامه کن را به صورت مشترک با فیلم «لازاروی خوشحال» ساخته «آلیس رورواشر» کسب کرد. در جشنواره سال ۲۰۱۹ سینمای ایران نماینده‌ای نداشت و هفتادوسومین جشنواره کن در سال ۲۰۲۰ نیز به سبب شیوع ویروس کرونا برگزار نشد و تنها یک رویداد ۳ روزه در فضای باز با نمایش تنها چند فیلم کوتاه و بلند در اواخر ماه اکتبر برگزار شد. نسخه ترمیم شده فیلم «شطرنج باد» ساخته محمدرضا اصلانی به مناسبت سی‌امین سالگرد فعالیت بنیاد مارتین اسکورسیزی در بخش کلاسیک کن ۲۰۲۰ به نمایش گذاشته شد. فیلم‌های پناهی و فرهادی در سال 2021 و سعید روستایی در سال 2022 کارگردان‌هایی بودند که به‌رغم ایرانی بودن، نماینده رسمی و قانونی ایران به شمار نمی‌رفتند اما امسال نیز فیلم «دانه انجیر مقدس» که از اساس به صورت غیرقانونی و غیرمجاز در داخل کشور فیلمبرداری و کارگردانش هم از کشور متواری شده است، در بخش اصلی حضور دارد که باید منتظر ماند و دید به‌رغم کیفیت پایین با توجه به رویکردهای غیرهنری کن در قبال سینمای ایران همانند یک دهه گذشته جایزه‌ای دریافت می‌کند یا خیر.∎​