عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلتیک و کارشناس سیاست خارجی در یادداشتی برای جماران نوشت: در میان سناریوهای موجود درباره جنگ اوکراین، یک احتمال این است که روس ها با توجه به وضعیت ضعیف اوکراین و کمبود نیروی جنگنده مایل به بازگشت به طرح اولیه خود برای این جنگ باشند. در طرح اولیه جنگ قرار بود که کی یف، پایتخت اوکراین را به تصرف درآورند و در مرحله بعد یک فرمانده اوکراینی طرفدار روسیه رهبری کشور را برعهده بگیرد. شاید حالا هم روسها در این فکر هستند که ابتدا خارکیف که دومین شهر اوکراین است را به تصرف خود درآورده و سپس از دو جبهه خارکیف و شمال به سمت کی یف حرکت کنند.
این طراحی، نیروهای جنگنده قابل توجهی را می طلبد که روسیه اخیرا بخشی از آن را تامین کرده و به همین جهت به خارکیف و تصرف آن نزدیک شده اند. در جبهه روبه رو، اوکراین با فرار سربازان و عدم استقبال جوانان برای رفتن به جبهه ها روبه رو است. جوانان اوکراینی در برخی مصاحبه ها با رسانه های غربی گفته اند توازن قوا در جبهه ها برقرار نیست و وقتی میدانیم کشته میشویم، دلیلی برای رفتن به جبهه وجود ندارد.
از طرفی اوکراین با کمبود مهمات روبه رو است. با اینکه امریکا کمک قابل توجهی را برای کمک به اوکراین در کنگره تصویب کرده ولی ولودیمیر زلنسکی در مصاحبه ای گفته که این پول به جیب کارخانه های امریکایی برای اشتغالزایی میرود. شاید زلنسکی منظورش این است که گربه برای رضای خدا موش نمیگیرد و تلاش دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده برای کسب این مجوز از کنگره در ۶ ماه مانده به انتخابات امریکا ، اقدامی در راستای افزایش اشتغالزایی در امریکا و کسب رای بیشتری است.
اگر خارکیف به تصرف روسها در آید طبیعی است که روحیه ارتش روس بالا رفته و روحیه متزلزل ارتش اوکراین بیش از پیش تضعیف می شود. همین امر ممکن است منجر به این شود که مسیر خارکیف تا کی یف از یک سو و مسیر شمال تا کی یف از سوی دیگر سریعتر طی شود. این در حالی است که اوکراین در هفته های آتی با انتخابات ریاست جمهوری نیز روبه روست. هنوز آماری از وضعیت رقابتی زلنسکی با رقیب انتخاباتی منتشر نشده ولی اگر در هفته های آینده اوکراین خارکیف را از دست بدهد، احتمال باخت زلنسکی در انتخابات هم وجود دارد.
احتمال تقلب در این انتخابات نمی تواند چندان بالا باشد زیرا در چنین حالتی بسیار بعید خواهد بود که ناظران اروپایی، چنین انتخاباتی را تایید کنند. از سوی دیگر، انتخابات تقلبی میتواند بر عضویت اوکراین در اتحادیه اروپایی که قولش به اوکراینی ها داده شده ، اثر منفی بگذارد.
با توجه به میزان خصومت بالای روسها نسبت به زلنسکی که وی را در لیست تحت تعقیب قرار داده اند لذا آنها باید تمایل بیشتری برای تصرف خارکیف تا قبل از انتخابات اوکراین از خود نشان دهند تا شاید با انتخاب فرد دیگری بهانه ای برای آغاز مذاکرات با دست بالا برای روس ها فراهم شود.
چند ماهی است که صحبت از اعزام نیروهای اروپایی بویژه فرانسوی به اوکراین از سوی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه اعلام شده، از سوی دیگر آلمان ها قول ارسال تانکهای بسیار پیشرفته به اوکراین را دادند. دیگر کشورهای اروپایی نیز از تحویل اف ۱۶ به اوکراین خبر داده اند و نهایتا امریکا نیز کمک ۶۰ میلیارد دلاری به اوکراین را به رخ کشیده اما به نظر می رسد که این قول و قرارها نه تنها در جبهه های اوکراین تاثیر نظامی مثبتی نداشته بلکه مسیر پیشروی روسها بیش از پیش فراهم شده است.
در طرف مقابل، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با پیروزی در انتخابات و تضمین قدرت ۶ ساله اش ، در پکن با استقبال سطح بالا روبرو شد. هر دو رهبر چین و روسیه میخواهند پیامی را به غرب و بویژه امریکا بفرستند که اگر جبهه واحدی را در مقابل جبهه شرقی ایجاد کرده اند جبهه شرقی هم نه تنها عقب نشینی نخواهد کرد بلکه برای مقابله، پیوندها را تقویت خواهد کرد.
با توجه به اینکه در ماههای اخیر از سوی رسانه ها و مقامات غربی مساله ارسال سلاح از سوی چین به روسیه مطرح شده و حتی غرب، چین را تهدید به تحریم شرکت های چینی کرده، انتظار می رود که ولادیمیر پوتین با دادن امتیازات اقتصادی بیشتر به چین تلاش کرده دل مقامات چینی را به دست آورد.
آمریکایی ها در آستانه سفر پوتین به پکن ، تعرفه بعضی از کالاهای صادراتی چین به آمریکا و از جمله اتومبیل های برقی را افزایش دادند. به نظر می رسد این اقدام علامت قرمزی به چین بود مبنی بر اینکه که همکاری نزدیک تر با روسیه در جنگ میتواند علاوه بر افزایش تعرفه ها، تحریم شرکت های چینی را بدنبال داشته باشد.
آنچه مسلم است روسیه چه از نظر سیاسی و نظامی دست بالا را دارد و اختلاف های درون اروپایی نیز به کمک مسکو آمده است. ترور نخست وزیر متمایل به روسیه در اسلواکی نشانه ای است که روز بروز بر تعداد افراد و کشورهای اروپایی که معتقدند در جنگ توازن قوا بر قرار نیست و به به هیچ وجه قرار نیست که اوکراین در این جنگ برنده شود افزوده شود. صداهایی که خواهان برقراری آتش بس و چاره اندیشی برای آغاز مذاکرات هستند.
نظر شما