به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست تخصصی «خواندن دیجیتال» با حضور علی عظیمی، استاد دانشگاه خوارزمی و منصور کوه‌رستمی از فعالان و کارشناسان حوزه کتاب، هشتمین روز از سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در «گوشه نقد» نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

عظیمی، استاد دانشگاه خوارزمی، خواندن را تنها راه برقراری ارتباط انسان دانست و گفت: این ارتباط از دو طریق «خواندن کلاسیک» همانند خواندن کتاب و آثار چاپی و «خواندن دیجیتال» که به‌واسطه ابزارها و قطعات الکترونیکی است، فراهم می‌شود.

وی خواندن برای خواندن، خواندن برای استناد کردن، خواندن برای فهمیدن و خواندن برای مسایل سیاسی و اجتماعی را از دیگر گونه‌های خوانش آثار مکتوب ذکر کرد و درباره خواندن دیجیتالی افزود: تا قبل از اختراع ماشین، اجسام فقط یک عدد و منحصر به فرد تولید می‌شد اما با آمدن ماشین، شمارگان اجسام و تولیدات افزایش و قدرت انسان افزایش یافت، درباره خوانش دیجیتال نیز باید به این موضوع اذعان کرد که با تولید انبوه و ورود فناوری به حوزه نشر و کتاب، همین شرایط حاکم خواهد شد.

عظیمی با اشاره به اینکه حس نوستالژیک در کتاب‌های چاپی قابل فهم است، اظهار کرد: اگر خواندن با هدف یادگیری باشد در خواندن دیجیتال قدرت انتقال بیشتر و یادگیری با وجود عناصر، مشابهت و مجاورت در پلتفرم‌های تصویری راحت‌تر است اما خوانش کلاسیک از این عناصر خالی است.

این فعال حوزه کتاب با بیان اینکه اگر انسان را از فناوری خلع کنیم، نمی‌توانیم او را توسعه یافته‌تر تلقی کنیم، گفت: فناوری موجب توسعه شناختی انسان به لحاظ واقعیت مجازی، واقعیت وجودی و حتی بیولوژیکی شده و انسان حال حاضر را به انسان سایبورگی تبدیل کرده است، انسانی که به واسطه فناوری، اجتماعی‌تر شده، به فناوری اطلاعات تجهیز شده و جنس خواندن‌اش از فردی به اجتماعی تغییر کرده است.

عظیمی افزود: تا چند سال آینده شیوه‌های خواندن دیجیتالی تغییر می‌کند و گجت‌های ارزان‌تر به بازار عرضه خواهد شد و به‌تدریج فراز و فرود کلاسیک و مدرن راه خود را پیدا می‌کند و بین کلاسیک و دیجیتال ارتباطی قابل فهم برقرار می‌شود.

وی با اشاره به معایب و مزایای خواندن دیجیتالی گفت: متون دیجیتالی، دایما دست‌کاری می‌شوند و بسیاری نگران دست‌کاری دیجیتال هستند اما از طرف دیگر متون دیجیتال جذاب هستند و دنیای دیجیتال با ورود هوش مصنوعی و چت جی بی تی این شرایط را فراهم و توانمندی انسان را در خواندن افزایش داده است.

در ادامه این نشست منصور کوهی رستمی، فعال حوزه کتاب درباره معایب خوانش دیجیتالی گفت: مخاطبان کتاب‌های چاپی، ژرف و عمیق می‌خوانند اما خواندن دیجیتال نمی‌تواند همانند خواندن کلاسیک باشد.

وی با بیان اینکه خواندن مستلزم توجه، درک و مطالعه عمیق است، افزود: بهترین رویکرد در خواندن کلاسیک و دیجیتال این است که یک رویکرد متعادل بین این دو «خواندن» انتخاب شود و با توجه به ویژگی‌های شخصیتی افراد و براساس نیاز، نوع مطالعه انتخاب شود.

این فعال حوزه کتاب درباره مزایای خواندن فعال از طریق فضای دیجیتال اظهار کرد: در «خواندن دیجیتال» امکان برقراری ارتباط با نویسنده با وجود پلتفرم‌ها به راحتی و با ابزارهای ارتباطی امکان‌پذیر است.

رستمی با اشاره به جنبه‌های اجتماعی خواندن گفت: باید به جنبه‌های اجتماعی خواندن توجه کرد، خواندن دیجیتال در مقایسه با خواندن کلاسیک امری فردی است و خواندن دیجیتال نمی‌تواند مانع عمیق‌خوانی شود اما با استراتژی‌های متعدد می‌توان حواس‌پرتی را از بین برد.

وی خواندن مجازی را شمشیر دو لبه توصیف کرد و افزود: خواندن دیجیتالی هم مانع دسترسی آزاد است و هم اینکه اطلاعات و دسترسی‌ها را دمکراتیک‌تر کرده و بسیاری از اطلاعات رایگان در اختیار مردم قرار گرفته است اما در این میان، هستند کسانی که به کتاب دیجیتال دسترسی ندارند و عده‌ای توان خواندن دیجیتال را ندارند و کماکان نقاطی از دنیا به اطلاعات ارزان دسترسی ندارند.

رستمی افزود: به‌نظر می رسد تا سال‌های متوالی خوانش کلاسیک و دیجیتالی ادامه می‌یابد و مزایای دیجیتال محبوبیت آن را افزایش خواهد داد و افراد متناسب با نیاز خود از دو فضای کلاسیک و دیجیتال بهره‌مند خواهند شد.